Τα βράδια κάθεσαι στον καναπέ, ρίχνεις κλεφτές ματιές στην τηλεόραση και scroll-άρεις στο κινητό σου, ενώ τις προηγούμενες σχεδόν οκτώ ώρες ήσουν μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή σου φτιάχνοντας reports. Πλέον -ειδικά σε περιόδους όπως η καραντίνα εξαιτίας της πανδημίας- περνάμε πολύ χρόνο από την καθημερινότητά μας κοιτάζοντας οθόνες. Αυτό που ενδεχομένως όμως δεν γνωρίζεις είναι ότι το μπλε φως που εκπέμπουν οι συσκευές -και εμείς πλέον δεν παρατηρούμε καν- έχει συνδεθεί με θολή όραση, ξηροφθαλμία, προβλήματα ύπνου, κ.ά.
Η πιο σημαντική επιπλοκή από τη συστηματική χρήση ηλεκτρονικών συσκευών (smart phones, tablets, pc κ.λπ.) ιδιαίτερα τη νύχτα, λίγη ώρα πριν τον ύπνο μας, είναι η διαταραχή του Κιρκάδιου ρυθμού, εξηγεί ο κ. Αλέξανδρος Καψοκόλης, χειρουργός οφθαλμίατρος. Όχι δεν πρόκειται για πλανήτη, ούτε κάποιο επεισόδιο του Star Trek. Ο όρος Κιρκάδιος προέρχεται από την λατινική φράση «circa diem» που σημαίνει «κατά τον κύκλο, κατά τη διάρκεια μίας ημέρας». Ο ρυθμός αυτός διαρκεί 24 ώρες και επηρεάζεται από τα εξωτερικά ερεθίσματα.
Ας ξεκινήσουμε όμως από την αρχή. Την τελευταία δεκαετία η χρήση ηλεκτρονικών συσκευών έχει κατακόρυφη άνοδο και η τεχνολογία που χρησιμοποιείται πλέον είναι αυτή του μπλε φωτός. Το μπλε φως σε μικρές δόσεις έχει ευεργετικές δράσεις για τον οργανισμό, ενώ σε μεγάλες δόσεις μακροπρόθεσμα προκαλεί ποικίλα προβλήματα. Η ακτινοβολία του μπλε φωτός εισέρχεται στο μάτι από τον κερατοειδή, στη συνέχεια διασχίζει τον κρυσταλοειδή φακό και τέλος καταλήγει στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Στη πορεία το φως αυτό σε μεγάλες ποσότητες συγκέντρωσης προκαλεί ξηροφθαλμία, καταρράκτη, εκφύλιση ωχράς, διεγείρει τον εγκέφαλο και διαταράσσει την ποιότητα του ύπνου, συμπληρώνει ο κ. Καψοκόλης.
Πώς ερμηνεύονται όλα αυτά τα συμπτώματα σε έναν υγιή οργανισμό;
Σύμφωνα με τον ειδικό, στη ξηροφθαλμία τα μάτια είναι κόκκινα, κουρασμένα, υπάρχουν ενοχλήσεις σαν να υπάρχει άμμος μέσα στα μάτια. Στον καταρράκτη η όραση είναι θολή και χειροτερεύει. Στην εκφύλιση της ωχράς εκτός από την πτώση της οράσεως οι γραμμές από ευθείες γίνονται κυματιστές. Η διέγερση του εγκεφάλου με τη σειρά της αναστέλλει την έκκριση μελατονίνης, αυξάνει την παραγωγή κορτικοστεροειδών, η ποιότητα του ύπνου χαλάει και απορρυθμίζεται ο Κιρκάδιος ρυθμός. Αν δεν επανέλθει ο οργανισμός στην πρώιμη κατάσταση και συνεχίσει να λειτουργεί απορυθμισμένος με την αλόγιστη χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών ιδιαίτερα την νύχτα με χαμηλό εως καθόλου φωτισμό, το σώμα μπορεί να εμφανίσει αύξηση βάρους, διαβήτη, καρδιαγγειακές παθήσεις και ψυχικές ασθένειες. Σε μικρότερες ηλικίες εκτός από τα παραπάνω συμπτώματα, επίσης εμφανίζονται διαθλαστικές ανωμαλίες και συγκεκριμένα μυωπία.
Σε ένα κόσμο σύγχρονο λοιπόν που ζει και αναπνέει υπό την καθοδήγηση οθονών, πρέπει όλοι εμείς να λάβουμε τα μέτρα μας για να αποφύγουμε όσο γίνεται τις περισσότερες επιπλοκές. Η χρήση οφθαλμικών τεχνητών δακρύων ή οφθαλμικών gel είναι απαραίτητη τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα, προτείνει ο κ. Καψοκόλης.
Η χρήση γυαλιών με φίλτρα για το μπλοκάρισμα του μπλε φωτός, παρότι προστατεύει ένα μέρος από την ακτινοβολία, δεν επαρκεί και έτσι συνίσταται ταυτόχρονα και η ρύθμιση των συσκευών σε νυχτερινή λειτουργία (night mode). Ίσως το πιο σημαντικό όμως από όλα τα μέτρα προφύλαξης είναι η μείωση του χρόνου χρήσης των συσκευών, ειδικά από τα παιδιά, καθώς και η αποφυγή χρήσης τους λίγες ώρες πριν από τον βραδινό μας ύπνο.
