Οι millennials -και η Gen Z εν προκειμένω- συνοδεύονται εδώ και πολλά χρόνια από διόλου κολακευτικούς χαρακτηρισμούς, με τους οποίους τους στολίζουν οι μεγαλύτεροι, όπως, για παράδειγμα, οι «κλαψιάρηδες που γκρινιάζουν για όλα και βάζουν πρώτα και πάνω απ’ όλα τον εαυτό τους». Μια σειρά αναρτήσεων, όμως, που αναδύθηκε στην πλατφόρμα του Tiktok έρχεται να αναδείξει μια εντελώς διαφορετική διάσταση: Οι σημερινοί νέοι ενήλικες δεν είναι εγωπαθείς γκρινιάρηδες που δεν έχουν συνειδητοποιήσει τα πραγματικά προβλήματα αυτής της ζωής. Ακολουθούν απλώς έναν τρόπο ζωής που στοχεύει στην ισορροπία και διαμορφώνεται με γνώμονα την αποφασιστικότητα και τον αυτοέλεγχο.

Στη δημοφιλή πλατφόρμα καταγράφεται, τον τελευταίο καιρό, μια «παρέλαση» quotes και memes που μεταδίδουν ηχηρά το μήνυμα «δεν έχει τόση σημασία τι μας συμβαίνει, αλλά πώς αντιδράμε σ’ αυτό». Διαφαίνεται, γενικότερα, μια «έκρηξη» περιεχομένου, που εστιάζει στην αποφασιστικότητα, η οποία έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την αδράνεια με την οποία τείνει συχνά να ταυτίζεται αυτή η γενιά.

Οι ιδέες αυτές προσομοιάζουν πολύ με τον στωικισμό, μια φιλοσοφική σχολή των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων (300 π.Χ. – περίπου 250 μ.Χ.), η οποία ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Ζήνωνα τον Κιτιέα και αναπτύσσεται γύρω από την ιδέα ότι η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από τον συμπαντικό νόμο της Λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον, συγγενεύει όχι μόνο με τα άλλα ζώα, αλλά και με τους Θεούς και, πέραν του ενστίκτου, διαθέτει και ηθική. Κύριο ζητούμενο, επομένως, είναι ο καθένας να ζει σύμφωνα με την φύση του, πράγμα το οποίο, για τον άνθρωπο σημαίνει να ζει με λογική, η οποία οδηγεί στην αρετή. Η αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».

Σύμφωνα με τον στωικισμό, καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν. Με το να βλάπτει κανείς τους άλλους για το υποτιθέμενο ατομικό του συμφέρον, υπονομεύει κατ’ ουσίαν την ίδια του την φύση. Ο στωικισμός δεν αρνείται τον κόσμο των θνητών πραγμάτων, ούτε όμως και εξαρτάται από αυτόν, απλώς ζει ατάραχα μέσα του και παράλληλα συμμετέχει σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής.

Τι κρύβεται, όμως, πίσω από αυτή τη νέα τρέλα των millenials και της Gen Z για τη σοφία των αρχαίων και τι αποκαλύπτει για τη νοοτροπία τους;

Η Brigid Delaney αναφέρει χαρακτηριστικά στο βιβλίο της με τίτλο «Reasons to Not Worry: How to Be Stoic in Chaotic Times»: «Σήμερα, ο στωικισμός αναβιώνει. Σε αντίθεση με τη θρησκεία και τους προκαθορισμένους κανόνες, ο στωικισμός είναι εύπλαστος. Δεν έχει κανέναν ηγέτη ή κλήρο που να προστατεύει την αγνότητά του και δεν μπορεί να το οικειοποιηθεί καμία αίρεση ή άλλη ομάδα συμφερόντων».

Μερικές από τις βασικές ιδέες που συνθέτουν τον στωικισμό είναι:

• Δεν μας αναστατώνουν τα γεγονότα, αλλά ο τρόπος που τα αξιολογούμε
• Τα αρνητικά συναισθήματα όπως ο φόβος, ο θυμός ή η ζήλια, πρέπει να αποφεύγονται, γιατί βασίζονται σε λανθασμένες κρίσεις, βιώνονται με δυσάρεστο τρόπο και μπορεί να οδηγήσουν σε κακές πράξεις.
• Τίποτα δεν είναι εγγενώς καλό. Αν μπορούσαμε να διαλέξουμε ζωή, πιθανώς θα διαλέγαμε χρήματα, υγεία, ευτυχία και άλλες ευχάριστες καταστάσεις και εμπειρίες. Κανένα, όμως, από αυτά τα πράγματα δεν είναι ουσιαστικό και είναι δυνατό να ζήσουμε μια καλή ζωή ακόμα και χωρίς αυτά.
• Ζήστε σε αρμονία με τη φύση, αναγνωρίζοντας ότι η ίδια η επιβίωσή μας εξαρτάται από την ευημερία της. Να είστε ξεκάθαροι και λογικοί, ανιδιοτελείς και κοινωνικοί, με οικολογική συνείδηση και ευαισθησία για το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Εκτιμήστε τη δική σας ακεραιότητα περισσότερο από την υλική επιτυχία.

To Purewow συγκέντρωσε μερικά παραδείγματα στωικισμού:

• Κρατήστε την ψυχραιμία σας. Η ψυχραιμία είναι μια στωική αρετή. Έχετε διαφορά απόψεων με κάποιον; Διαφωνήστε με σεβασμό, χωρίς να καταφεύγετε σε υπερβολικές συναισθηματικές αντιδράσεις.
• Να έχετε συνείδηση του χρόνου. Η Brigid Delaney γράφει ότι «οι Στωικοί κατάλαβαν ότι ο χρόνος είναι το πιο δημοκρατικό νόμισμα, αφού σε όλους μας δίνεται ένα πεπερασμένο ποσό. Αν, λοιπόν, αντιμετωπίζετε τον χρόνο ως το πιο πολύτιμο πράγμα που έχετε, μπορεί να αισθάνεστε λιγότερο την ανάγκη να γεμίσετε την ημέρα σας με ευθύνες και συναντήσεις που δεν δημιουργούν ουσιαστικά αποτελέσματα ή να είστε λιγότερο πρόθυμοι να περάσετε ένα ηλιόλουστο Σάββατο με παρέα που δεν απολαμβάνετε», γράφει.
• Αντιμετωπίστε τις προκλήσεις με χιούμορ. Ειδικά σε αυτές τις περιόδους συγκρούσεων, είναι εύκολο να «βράζουμε» από θυμό όταν οι άνθρωποι μας προσβάλλουν, ειδικά στο διαδίκτυο. Μια χιουμοριστική αντιμετώπιση είναι πολύ πιο αποτελεσματική από το να μπεις σε μια διαφωνία.
• Μην περιμένετε ανταλλάγματα. Ο στωικισμός διδάσκει ότι δεν μπορούμε να ελέγξουμε τους άλλους, επομένως το να περιμένουμε από κάποιον να μας επιστρέψει την καλοσύνη που του χαρίσαμε απλόχερα είναι μια συνταγή απογοήτευσης.
• Επαναπροσδιορίστε τις αρνητικές εμπειρίες. Οι αρχαίοι Στωικοί συνειδητοποίησαν ότι ακόμη και οι οδυνηρές εμπειρίες αποτελούν ευκαιρίες για ανάπτυξη. Για παράδειγμα, η συγγραφέας Karen Duffy αξιοποίησε αυτή την ιδέα του στωικισμού για να δημιουργήσει μια ευτυχισμένη ζωή, ακόμη κι όταν έμαθε ότι αντιμετωπίζει μια σοβαρή νευρολογική πάθηση, που της προκαλούσε χρόνιο πόνο και την καθιστούσε συχνά κλινήρη.

Μήπως, λοιπόν, τελικά οι μεγαλύτεροι θα μπορούσαν να αφήσουν στην άκρη την κριτική για τους millenials και να μάθουν επιτέλους κάτι από αυτούς;