Ο Νικόλας Αγγελής αποπνέει μια ηρεμία. Είναι σίγουρος, έχει σκεφτεί, έχει ψάξει, έχει βρει τον δρόμο που τον εκφράζει και δουλεύει γι αυτόν. Διαβάζει, διαλογίζεται, διασκεδάζει και τα μοιράζεται μαζί μας σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση. Τολμάει να ονειρευτεί (και να πράξει), αλλά εμπιστεύεται και την ζωή. Γιατί είναι πιο σοφή από εμάς και μας οδηγεί εκεί που πρέπει.

Μίλησε μας για τη Φιλουμένα και για τον ρόλο σου.

Το έργο διαδραματίζεται στην Ιταλία, στη Νάπολη και αφορά στην ιστορία μίας πόρνης, της Φιλουμένα, την οποία σπιτώνει ένας πλούσιος Ναπολιτάνος, ο Ντομένικο και την βάζει να του φροντίζει όλες του τις επιχειρήσεις, αλλά ποτέ δεν τη δέχεται ως γυναίκα του γιατί έχει το στίγμα του προηγούμενου επαγγέλματός της. Ουσιαστικά το έργο αφορά στην προσπάθεια αυτής της γυναίκας να υπάρξει ως άνθρωπος, πέρα από την ταμπέλα αυτή που της έχει δοθεί. Ο δικός μου ο ρόλος είναι ο ρόλος του ενός εκ των τριών παιδιών της. Είναι κάτι που το μαθαίνουμε στην πορεία, όταν το μαθαίνει και ο Ντομένικο, ο άνδρας της. Έχει ενδιαφέρον γιατί ούτε τα παιδιά ξέρουν ότι υπάρχει γονιός. Δεν ξέρουν τα παιδιά ποιοι είναι οι γονείς τους, ούτε για τη μητέρα, ούτε για τον πατέρα. Η Φιλουμένα ξέρει, αλλά για τον πατέρα είναι η πιο μεγάλη αποκάλυψη.

Δεν αποκαλύπτεται όμως ποιος από τους τρεις είναι ο δικός του γιος.

Όχι. Ο συγγραφέας δεν το αποκαλύπτει ποτέ και αυτό είναι που έχει και το πιο μεγάλο ενδιαφέρον, το συνεχές παζάρεμα του Ντομένικο για το ποιος είναι ο γιος του, για να διαλέξει έναν και να αφήσει τους άλλους δύο. Η Φιλουμένα ποτέ δεν το επιτρέπει αυτό να συμβεί. Δεν του λέει ποτέ την αλήθεια για να τους αντιμετωπίζει και τους τρεις με τον ίδιο τρόπο.

Από το έργο φαίνεται πως ο συγγραφέας θεωρεί πως η ελπίδα και η αλλαγή προέρχονται από τα παιδιά. Ισχύει;

Είναι μία αλλαγή ως προς την σύνδεση αυτού του ζευγαριού. Τα παιδιά είναι που τους φέρνουν στην πραγματικότητα κοντά.

Ο Ντομένικο αλλάζει εξ΄ αιτίας της πατρικής αγάπης ή εξ΄ αιτίας μιας πολύ ικανής γυναίκας;

Νομίζω και τα δύο. Όπως εγώ το καταλαβαίνω, αυτός είναι ένας άνθρωπος που είναι κοιμισμένος. Τα χρήματά του τον έχουν κοιμίσει. Είναι τόσο καλοζωισμένος που βρίσκεται σε βαθύ ύπνο, όπως πολύ συχνά μπορεί να συμβεί με τους πολύ πλούσιους ανθρώπους. Το ότι κάποιος τον στριμώχνει στη γωνία, είναι μια καθοριστική στιγμή για την ζωή του. Όλο αυτό που του σκαρώνει η Φιλουμένα, η παράσταση που του παίζει αποτελεί ένα μεγάλο σοκ γι αυτόν. Τα παιδιά, για ΄μένα, είναι ένας από τους λόγους που αυτός ο άνθρωπος συνειδητοποιεί τον εαυτό του, συνειδητοποιεί το τι αισθάνεται για εκείνη. Τόσα χρόνια με κάποιο τρόπο είχε επιλέξει να μην επιτρέψει να τα αισθανθεί όλα αυτά. Επίσης, θα ήθελα να πω πως αυτός ο χαρακτήρας σκιαγραφεί πολύ καλά την ανδρική στάση απέναντι στις γυναίκες. Το πως οι άνδρες παίρνουν απόσταση ή παγώνουν ή κάνουν ότι δεν αισθάνονται.

Η Φιλουμένα λέει κάποια στιγμή: «Από ανάγκη σε παντρεύτηκα». Θεωρείς ότι κάνουμε σχέσεις με τους ανθρώπους από ανάγκη ή από επιλογή;

Εξαρτάται. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν μεγαλώσει με αυτόν τον προγραμματισμό. Να σχετιστούν για να επιβιώσουν. Για παράδειγμα κάτι που συμβαίνει συχνά είναι μία γυναίκα όμορφη να θέλει να βρει έναν άνδρα πλούσιο για να εξασφαλιστεί. Είναι ένα βασικό ένστικτο αυτό, να βρει κανείς έναν άνθρωπο που θα του παρέχει αυτά που χρειάζεται. Στην δική μας εποχή βέβαια, δεν είναι αυτό τόσο συχνό φαινόμενο. Κάνουμε σχέσεις επειδή θέλουμε.

Πως δουλεύεις τους ρόλους σου; Βασίζεσαι στο ένστικτο, την μελέτη ή τις σκηνοθετικές οδηγίες;

Πρώτα απ΄ όλα, τις σκηνοθετικές οδηγίες δεν τις γλιτώνεις! Είναι ένα κομμάτι που ορισμένες φορές δεν το θέλω. Περνάω μια φάση άρνησης γιατί υπάρχει μέσα μου ένα εγωιστικό κομμάτι που λέει πως αν ο άλλος μου λέει τι να κάνω εγώ δεν είμαι αρκετά ευφυής για να το έχω αντιληφθεί. Δεν έχει να κάνει με τη λογική όλο αυτό! Παρόλα αυτά, είναι πολύ χρήσιμο, το να δει ο σκηνοθέτης πως πρέπει να διαχειριστείς τον ρόλο σου. Από κει και πέρα τα πάντα βοηθάνε. Βοηθάει το να εμπιστεύεσαι την διαδικασία που θα σε οδηγήσει στην τελική μορφή του ρόλου, γιατί δεν μπορείς να τον έχεις την πρώτη μέρα. Πολύ συχνά οι ηθοποιοί νομίζουμε ότι θα έχουμε αποτέλεσμα αμέσως, αλλά πρέπει να εμπιστευτείς την διαδικασία και δεις που πάει αυτό το ταξίδι. Αν σου προκύψει η ανάγκη να μελετήσεις για τον ρόλο είναι ωφέλιμο. Να δεις πράγματα, ταινίες, να ακούσεις μουσικές, να ζωγραφίσεις. Μπορείς να κάνεις πολλά πράγματα, μπορεί να είναι μια πολύ δημιουργική διαδικασία. Εξαρτάται από όλο το πλαίσιο, φυσικά.

Πως επιλέγεις τους ρόλους σου;

Από ένστικτο. Από διαίσθηση. Φυσικά, ένας άνθρωπος που λειτουργεί με την διαίσθηση, δεν απαξιώνει όλα τ΄ άλλα. Την επιβίωση ας πούμε. Αν εγώ χρειάζεται να επιβιώσω και υπάρχει μια δουλειά που θα μου το προσφέρει αυτό, η διαίσθησή μου με πηγαίνει προς τα εκεί.

Τι χρειάζεται κάποιος για να είναι καλός ηθοποιός; Είναι η καλλιέργεια;

Είναι το θάρρος που έχει να δει τις δικές του πλευρές ως άνθρωπος.

Δεδομένου ότι η δουλειά του ηθοποιού απαιτεί συνεχές προσωπικό ψάξιμο, είναι επίπονο να την κάνεις;

Μπορεί να είναι, με την έννοια ότι από τη φιλοδοξία σου να είσαι καλός, να πετύχεις, να έχεις δουλειά, μπορεί να αγγίξεις πλευρές σου – μπορεί να βουτήξεις πραγματικά πολύ βαθιά – που δεν είσαι έτοιμος να δεις εκείνη την στιγμή ή που δεν είσαι έτοιμος να τις διαχειριστείς, δεν ξέρεις πως. Διότι το να αγγίξω κάτι δικό μου, μια ανάμνηση είναι επικίνδυνο έδαφος. Αγγίζω λοιπόν εκεί, κάτι συμβαίνει, είναι ωφέλιμο για την δουλειά, αλλά την ίδια στιγμή κάτι έχει συμβεί και στον άνθρωπο. Το θέμα είναι τι μπορείς να κάνεις με αυτό που έχει συμβεί, αν θα το αφήσεις να υπάρχει στο σώμα. Μπορεί να έχεις αγγίξει κάτι πολύ βαθύ και να μην το καταλαβαίνεις εκείνη τη στιγμή, γιατί δεν θεωρείς ότι είναι τόσο σπουδαίο το να παίζεις για παράδειγμα ένα ρόλο δολοφόνου ή κάποιου που έχει κακοποιηθεί. Αλλά μπορεί να είναι. Για μένα χρειάζεται ο ηθοποιός να κάνει θεραπεία. Χρειάζεται εκτόνωση όλο αυτό, χρειάζεται να διοχετεύεται κάπου αυτή η ενέργεια.

Ήξερες πάντα ότι θέλεις να γίνεις ηθοποιός;

Ναι, το ήξερα. Είναι κάτι που με τράβηξε αμέσως μόλις ήρθε η σκέψη.

Επηρέασε η οικογένεια ή προέκυψε μόνο του;

Επηρέασε η οικογένεια με την έννοια ότι ήταν άνθρωποι που διάβαζαν πάρα πολύ Υπήρχε πολύ λογοτεχνία, πολύ ποίηση, πολύ μουσική, πολύ κινηματογράφος – λίγο θέατρο, δεν έχω δει πολύ θέατρο στη ζωή μου. Επηρέασε και με την έννοια ότι ήταν άνθρωποι της τηλεόρασης και ήταν μέσα στη showbiz ας πούμε. Όταν η showbiz δημιουργούνταν στην Ελλάδα την δεκαετία του ’90, η οικογένειά μου ήταν μέσα σ΄ αυτό. Ήξεραν οπότε, τι είναι αυτό που συμβαίνει στον χώρο. Γενικά οι άνθρωποι που δουλεύουν σ΄ αυτό το κομμάτι, ειδικά οι πιο παλιοί, αυτοί που δημιούργησαν την ελληνική τηλεόραση, είχαν πιο παιχνιδιάρικη διάθεση, όχι τεχνοκρατική. Δεν είχαν και την αγωνία των χρημάτων, τους άρεσε το δημιουργικό κομμάτι πάρα πολύ. Είχα την στήριξη των γονιών μου. Μου έλεγαν: «Κάνε αυτό που θες και εμείς είμαστε εδώ».

Ποια από τις δουλειές που έχεις κάνει σε έχει πλουτίσει πιο πολύ ερμηνευτικά;

Για μένα υπάρχουν δύο διαδικασίες πάντα όταν ξεκινάω μία συνεργασία. Η μία περιλαμβάνει το ψυχολογικό κομμάτι, δηλαδή πως σαν άνθρωπος εγώ σπάω τα όρια μου, εξελίσσομαι προσωπικά μέσα στην δυσκολία της διαδικασίας, γιατί υπάρχει μεγάλη δυσκολία πάντα ή κι αν όχι πάντα πολύ συχνά. Το άλλο κομμάτι είναι το καλλιτεχνικό. Οπότε σε κάθε δουλειά υπάρχει κάτι το οποίο με έχει προχωρήσει είτε στον ένα τομέα είτε στον άλλο, που τους θεωρώ ισάξιους. Στο καλλιτεχνικό κομμάτι, πραγματικά δεν ξέρω να πω, ίσως ξεχωρίζει ο Χρυσός Δράκος με την Κατερίνα Ευαγγελάτου που παίχτηκε το 2010 στη Νέα Σκηνή του Εθνικού. Ήταν ένα πολύ ευφυές έργο και εγώ ήμουν σε μία φάση πολύ επαναστατική τότε προσωπικά και μου ταίριαξε πολύ. Ήταν και ένας θίασος με εξαιρετικούς ηθοποιούς, εξαιρετικούς συναδέλφους. Ήταν μια πάρα πολύ δημιουργική διαδικασία και πολύ απολαυστική. Έχει ενδιαφέρον όταν η εξέλιξή σου δεν έχει πίεση, αλλά συμβαίνει χωρίς να το έχεις καταλάβει.

Έχει ενδιαφέρον όταν η εξέλιξή σου δεν έχει πίεση, αλλά συμβαίνει χωρίς να το έχεις καταλάβει.

Γιατί το θέατρο επιβιώνει και υπάρχει σε κάθε εποχή;

Νομίζω ότι είναι η διαδικασία του, είναι η επικοινωνία, είναι η σύνδεση με το κοινό. Είναι το ότι δεν ξέρεις τι θα συμβεί. Ο θεατής πάει να δει μια παράσταση και από τη μία βλέπει μία ιστορία και από την άλλη μια σκηνοβασία. Τα πάντα μπορούν να πάνε λάθος. Είναι μια περιπέτεια, ακόμα κι αν συνειδητά δεν το αντιλαμβάνεσαι, μπορεί να το αισθάνεσαι κάπου μέσα σου. Είναι μια περιπέτεια και για αυτούς που παίζουν και για αυτούς που βλέπουν. Αυτή η ζωντανή επαφή, το να λες μια ιστορία και το να ακούει ο άλλος μια ιστορία, νομίζω ότι έχει μια πολύ μεγάλη δυναμική.

Έχουν πάει ποτέ τα πάντα λάθος;

Φυσικά, πολλές φορές.

Και το ξέρεις μόνο εσύ ή το βλέπουν και οι θεατές;

Μπορεί να το δουν και οι θεατές. Μου έχει τύχει να ξεχάσω τα λόγια μου μπροστά σε διακόσιους ανθρώπους. Ήταν πολύ δυνατή εμπειρία.

Και;

Τελικά ήρθε η ατάκα. Δεν πήγαν καταστροφικά τα πράγματα, αλλά αντίθετα με αυτό που είχε προγραμματιστεί. Αυτό είναι το λάθος. Τα πάντα είναι επιτρεπτά για μένα. Το κομμάτι της αποτυχίας πρέπει να είναι επιτρεπτό, γιατί είναι πραγματικά κάτι ζωντανό στο οποίο μπορούμε όλοι να αποτύχουμε. Οι ηθοποιοί δεν φτάνουμε στο απόγειο των δυνατοτήτων μας όσο υπάρχει ο φόβος της αποτυχίας. Πολύ ικανοί ηθοποιοί είναι τόσο μπλοκαρισμένοι από αυτόν τον φόβο που δεν μπορούν να απογειωθούν.

Ποιους σκηνοθέτες και ηθοποιούς ξεχωρίζεις;

Τον Νίκο Καραθάνο, την Κατερίνα Ευαγγελάτου, τον Δημήτρη Καρατζά, τον Θωμά Μοσχόπουλο, τον Νίκο Χατζόπουλο. Είναι άνθρωποι που εγώ έχω απολαύσει περισσότερο. Και μπορεί τώρα να ξεχνάω κάποιον, αλλά αυτοί είναι οι πρώτοι που σκέφτηκα. Από ηθοποιούς μου αρέσει πολύ η Εύη Σαουλίδου. Έχουμε δουλέψει και μαζί και την εκτιμώ αφάνταστα. Πολλούς ανθρώπους εκτιμώ και θαυμάζω για την δουλειά τους. Τον Γιώργο Χρυσοστόμου. Απολαμβάνω να τον βλέπω. Τον Αργύρη Ξάφη. Υπάρχουν άνθρωποι που δεν καταλαβαίνεις ακριβώς τι κάνουν πάνω στη σκηνή και δεν έχουν και οι ίδιοι καμία πρόθεση να δείξουν ότι κάτι κάνουν και είναι αυτοί που λάμπουν περισσότερο, που ξαφνικά σε μαγνητίζουν.

Αυτήν την περίοδο ποιο βιβλίο θα πρότεινες σε έναν φίλο να διαβάσει;

Τον Ξένο του Καμύ.

Τι σε χαλαρώνει στην καθημερινότητα;

Κάνω διαλογισμό. Κάθε πρωί. Κάνω μια τεχνική διαλογισμού η οποία στηρίζεται στην κάθαρση. Ουσιαστικά εκφράζεις οτιδήποτε χρειάζεται να εκτονωθεί. Θες να κλάψεις, να γελάσεις, να θυμώσεις, να χορέψεις…Οτιδήποτε θες να κάνεις σου επιτρέπεται με αυτόν τον διαλογισμό. Αυτό είναι πάρα πολύ χαλαρωτικό γιατί ο πολιτισμός μας δεν μας επιτρέπει πολύ να εκφραζόμαστε, ελέγχουμε συνέχεια. Υπάρχουν όμως, συνέχεια αφορμές που μας θυμώνουν, που μας στεναχωρούν, που μας κάνουν χαρούμενους. Και για τα τρία αυτά πράγματα υπάρχει ένας έλεγχος. Ακόμα και στο γέλιο και στη χαρά. Μετά κάτι σε συγκινεί και θες να κλάψεις και πάλι το κρατάς. Και το πιο εμφανές είναι αυτό που μας θυμώνει που δεν το εκφράζουμε. Ο διαλογισμός μου έχει να κάνει μ΄ αυτό και είναι αυτό που με χαλαρώνει πιο πολύ στη ζωή μου.

Ποια μέρα θα χαρακτήριζες παραγωγική;

Κάθε μέρα.

Ό,τι και να γίνει;

Ό,τι και να γίνει. Ό,τι και να γίνει, νομίζω η ζωή είναι μία διαδικασία που σε σπρώχνει να είσαι δημιουργικός και να παράγεις ενέργεια. Φτάνει να μπορείς να έχεις ενέργεια. Δεν βλέπω γύρω μου ενέργεια. Βλέπω σκυθρωπά πρόσωπα.

Γιατί είναι δύσκολη εποχή.

Είναι δύσκολη εποχή, αλλά και κάθε άνθρωπος βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής, το οποίο δεν θέλει να δει. Γι΄ αυτό είναι δύσκολη εποχή, όχι γιατί υπάρχει μία οικονομική συνθήκη. Οι συνθήκες μπορεί να είναι πολύ δύσκολες και εμείς να είμαστε πολύ υγιείς μέσα σ΄ αυτές. Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν καταρρεύσει και άνθρωποι που είναι χαρούμενοι και ζωτικοί. Μονάχα ένας ζωτικός άνθρωπος μπορεί να δημιουργήσει μία αλλαγή, μπορεί να τραβήξει άλλους ανθρώπους. Δεν μπορεί ένας άνθρωπος που δεν έχει ενέργεια να βοηθήσει έναν άλλον γιατί δεν μπορεί να βοηθήσει τον εαυτό του. Όλοι το κάνουμε αυτό. Όλοι είμαστε ζορισμένοι και όλοι θέλουμε να βοηθήσουμε τον άλλον. Δεν θέλουμε να δούμε τον εαυτό μας στην πραγματικότητα, απλά θέλουμε τα πράγματα να είναι καλύτερα.

Καλλιτεχνικά σχέδια ή επιθυμίες;

Θέλω πολύ να δουλέψω με τον Νίκο Καραθάνο, θέλω να δουλέψω ξανά με τον Δημήτρη Καρατζά, με την Κατερίνα Ευαγγελάτου. Θέλω να δουλέψω με τον Θωμά Μοσχόπουλο και με άλλους ανθρώπους. Υπάρχουν ρόλοι που με ελκύουν να κάνω, αλλά όλα αυτά τα σχέδια, τα κάνω με την συναίσθηση ότι ονειροπολώ. Προτιμώ να αφήσω τα πράγματα να δω τι θα μου φέρουν μόνα τους, διότι συχνά συνθήκες εντός των οποίων έχω υποφέρει με οδήγησαν σε κάτι άλλο που ήθελα. Υπάρχουν σκέψεις του τύπου θέλω να παίξω Κολτές ή Πίντερ ή να δουλέψω με κάποιους συναδέλφους, αλλά δεν ξέρω τι θέλει η ύπαρξη για μένα. Και προτιμώ να το αφήνω στην ύπαρξη γιατί μόνος μου, όταν πιέζω τα πράγματα κάνω και λάθη.

Αυτή την περίοδο ο Νικόλας Αγγελής συμμετέχει στην παράσταση Φιλουμένα του Εντουάρντο Ντε Φιλίππο σε σκηνοθεσία Σταμάτη Φασουλή, που παρουσιάζεται στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.

Ευχαριστούμε θερμά το Εθνικό Θέατρο, όπου έγινε η φωτογράφιση.

Φωτογραφίες: Pantelis Balis Photography