Με πολλή δουλειά, πολλά όνειρα και καλούς συνεργάτες, η ηθοποιός Ελένη Ζαραφίδου προχωρά, μαθαίνει, δοκιμάζει και δοκιμάζεται. Αυτήν την περίοδο παρουσιάζει με την ομάδα της -την πολύ ξεχωριστή ομάδα The 3rd Person Theatre Group- την νουβέλα του Τολστόι, Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Την συναντήσαμε και μας απάντησε σε αυτό το ερώτημα και σε άλλα πολλά ερωτήματα, πραγματικά, θεωρητικά, μαγικα.
Μόλις ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις για Το ταξίδι στον Σταυρό του Νότου σε σκηνοθεσία Θέμη Μουμουλίδη. Πως ήταν η εμπειρία; Ήταν πολύ σημαντική εμπειρία. Συναντήθηκα με έναν μουσικό, τον Θάνο Μικρούτσικο, ο οποίος είναι ζωντανός μύθος σε πολλά επίπεδα και μας συνοδεύει σε πολλές στιγμές μας. Νομίζω ότι πλέον είναι κομμάτι της συλλογικής μας μνήμης, οπότε και μόνο που τον γνώρισα και δούλεψα μαζί του και παρακολούθησα πως δουλεύει, είναι τεράστια εμπειρία για μένα. Δεν υπήρξε στιγμή που να μην είναι εκεί να δουλεύει και να εμψυχώνει. Και πέρα από αυτό, το έργο του πάνω στον Καββαδία είναι πολύ σημαντικό. Παράλληλα, με τον σκηνοθέτη της παράστασης με τον οποίο συνεργάζομαι για τρίτη φορά, έχω πια ένα δεσμό πολύ στενό. Θαυμάζω την ικανότητά του να συνθέτει τόσο μεγάλες παραγωγές με επιμονή και επιμονή. Ήταν πολύ μεστή αυτή η παράσταση.
Σου αρέσει ο Καββαδίας; Μου αρέσει πάρα πολύ. Έχει μια μαγεία. Λέγαμε πολύ συχνά στις πρόβες ότι απέχει ίδια απόσταση από το πραγματικό, όση κι από το φανταστικό κι αυτό είναι πολύ ιδιαίτερο. Κάθε φορά που άκουγα τα ποιήματά του έπαιρνα και κάτι διαφορετικό.
Με την ομάδα σας The 3rd Person Theatre Group δουλεύετε με συγκεκριμένο σκεπτικό και στόχους; Σίγουρα υπάρχει ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούμαστε, αλλά αναθεωρούμε συνεχώς, οπότε δεν ξέρω αν θα μπορούσα να το πω συγκεκριμένο. Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τα κλασικά κείμενα και το κομμάτι της αφήγησης στο θέατρο. Τα πράγματα αλλάζουν γιατί αλλάζουμε κι εμείς καθώς περνάει ο καιρός. Συζητάμε πολύ, προσπαθούμε πολύ να έχουμε φρέσκια και γόνιμη σκέψη και να μην μας καταβάλουν οι φόβοι ή οι προκαταλήψεις μας. Το παλεύουμε. Θέλουμε να δοκιμάσουμε πράγματα. Κάνουμε πολλούς αυτοσχεδιασμούς και οι πρόβες μας διαρκούν πολύ, κυρίως γιατί πιστεύουμε στις αλλαγές που φέρνει ο χρόνος κατά την διάρκεια της πρόβας.
Χρειάζεται μεγάλη αυτοπειθαρχία αυτό. Εντελώς, γιατί δεν υπάρχει ένας άνθρωπος που κατευθύνει τα πράγματα, αλλά λειτουργούμε από κοινού, οπότε ο καθένας οφείλει να προσέχει το πεδίο μέσα στο οποίο κινείται.
Το βραβείο που κερδίσατε στη Νορβηγία για την παράσταση Peer Gynt, no mans land; Ήταν φοβερά αναπάντεχο! Αφενός ήταν μια τεράστια ενθάρρυνση για την δουλειά μας που ήταν και η πρώτη και αφετέρου μας βοήθησε και πρακτικά, οικονομικά να κάνουμε παράσταση ένα υλικό που είχαμε δουλέψει πάρα πολύ και δεν είχαμε τα μέσα να το προχωρήσουμε.
Γιατί φέτος επιλέξατε να κάνετε παιδικό θέατρο; Ήταν μία πρόταση που μας έγινε από το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Μας άρεσε πάρα πολύ σαν ιδέα. Θέλαμε να κάνουμε μια παράσταση που να απευθύνεται σε παιδιά μέσα στο πλαίσιο όμως, που δουλεύει η ομάδα. Μας ενδιέφεραν πάρα πολύ τα παιδιά ως θεατές από την περίοδο που δουλεύαμε τον Πέερ Γκυντ. Ήταν μία πρόκληση για ΄μας και πηγή έμπνευσης. Είναι μια παράσταση που απευθύνεται σε όλους. Δουλέψαμε πάρα πολύ πάνω στους τρόπους επικοινωνίας με τους θεατές -ειδικά τα παιδιά- και μας προχώρησε ως ομάδα.
Διαφέρουν τα παιδιά ως θεατές; Είναι μεγαλύτερη η αλληλεπίδραση και πολύ άμεσες οι αντιδράσεις τους. Είναι πιο ανοιχτά τα παιδιά και πιο έτοιμα να εκπλαγούν και γι΄ αυτό εκπλήσσονται. Πρέπει να το θέλεις για να εκπλαγείς, ό,τι κι αν κάνει ένας ηθοποιός ή ένας σκηνοθέτης. Με τα παιδιά είναι αυτονόητο ότι θα βρούμε ένα σημείο να συναντηθούμε. Από το πρώτο λεπτό της παράστασης κάπου έχεις συναντηθεί. Το που θα σε βγάλει βέβαια, εξαρτάται από την παράσταση που έχεις κάνει. Η έναρξη των παιδικών παραστάσεων είναι φοβερή υπόσχεση, ότι κάτι μαγικό θα συμβεί.
Πως δουλέψατε πάνω στο πεζό κείμενο του Τολστόι, Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος; Μας πήρε πολύ χρόνο. Δουλέψαμε πολύ καιρό το κείμενο. Είναι μια νουβέλα σαράντα σελίδων που με πάρα πολύ λιτό τρόπο φέρνει τον ήρωά του σε οριακό σημείο. Από τη μία σελίδα στην άλλη δεν καταλαβαίνεις τι έχει αλλάξει, αλλά από την αρχή ως το τέλος η αλλαγή είναι τεράστια. Αυτό είναι πολύ δύσκολο να αναπαρασταθεί θεατρικά, οπότε έπρεπε να βρούμε τα πρόσωπα που θα εμφανίζονται στην ζωή του ήρωα και θα τον αλλάζουν και αυτό ήταν ένα μεγάλο ταξίδι. Ήταν πολύ δύσκολο, μέχρι που βρέθηκε η ιδέα του ήλιου που είναι η κεντρική φιγούρα που παρακολουθεί και δένει όλα όσα συμβαίνουν στην σκηνή.
Ο ήρωας του έργου θέλει διαρκώς και κάτι ακόμα. Αυτό είναι απαραίτητα αρνητικό; Όχι. Και ο ίδιος ο συγγραφέας δεν το βλέπει μονόπλευρα. Σχεδόν μέχρι τις τελευταίες πέντε σελίδες μοιάζει να υποστηρίζει τον ήρωα. Νομίζω ότι το ζήτημα δεν είναι μόνο τι θέλει κανείς πολύ, αλλά και τι αφήνει στο όνομα αυτού που θέλει. Στο ισοζύγιο είναι που τα χαλάει αυτός ο ήρωας. Ναι μεν προχωράει, αλλά στο όνομα αυτού που θέλει εγκαταλείπει την οικογένειά του και κόβει δεσμούς με τους ανθρώπους. Επίσης μεγάλο θέμα είναι ποιον φόβο καλύπτεις αναζητώντας διαρκώς επιπλέον πράγματα.
Πως αντιδρούν τα παιδιά στην παράσταση; Είναι πάρα πολύ προσηλωμένα. Παρακολουθούν με απόλυτη συγκέντρωση. Ένα μεγάλο κομμάτι της παράστασης είναι ο χορός και τα τραγούδια. Έχουμε μαζί μας δύο φοβερούς δημιουργούς: Τον Γιάννη Σαββίδη που έχει γράψει την μουσική και έχει κάνει απίστευτη δουλειά πάνω στον ήχο, έχει συμπεριλάβει πολλά είδη μουσικής και την Μαρία Φουντούλη που έχει κάνει τις χορογραφίες που συνέλαβε την κίνηση με φοβερά αφηγηματικό τρόπο. Κάθε κίνηση έχει νόημα και φέρει ένα μήνυμα. Τα δύο αυτά στοιχεία έχουν μεγάλο χώρο στην παράσταση και παρασύρουν τα παιδιά.
Θεραπεύεται η απληστία; Δεν ξέρω! Όλοι σκεφτήκαμε πάρα πολύ με αυτό το έργο για τους εαυτούς μας και τις αδυναμίες μας. Θεωρώ πως μόνο μέσω της επαφής με τους άλλους ανθρώπους μπορείς να συγκρατηθείς απέναντι σε πράγματα. Μιλώντας μαζί τους θα καταλάβεις ότι έχεις ξεφύγει. Μέσα μας είναι όλα πολύ σχετικά και το μέτρο μπορεί να χαθεί.
Ποιο ήταν το δικό σου προσωπικό κέρδος από όλη αυτή την διαδικασία; Νομίζω ότι κάθε μέρα είναι ένα κέρδος γιατί ακόμα και στις πολύ δύσκολες μέρες υπάρχει από πίσω κάτι το υψηλό για το οποίο παλεύει κανείς. Αυτό είναι που σε κάνει να γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος και να πολεμήσεις τις κακές σου συνήθειες.
Νομίζω ότι ο άνθρωπος χρειάζεται ελάχιστη γη, αλλά πολλούς ανθρώπους γύρω του.
Τελικά, πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος; Έχω ακούσει πολλές απαντήσεις σε αυτό το ερώτημα! Νομίζω ότι χρειάζεται ελάχιστη γη, αλλά πολλούς ανθρώπους γύρω του.
Εσένα τι σε κάνει χαρούμενη; Αυτό που θέλουμε όλοι. Υγεία για τους ανθρώπους μου και για μένα. Όλα τα υπόλοιπα θα τα παλέψουμε.
Ποιο κομμάτι από το κείμενο σκέφτεσαι συχνά; Υπάρχει κάτι που έχει πει ο Τολστόι που έχουμε συμπεριλάβει στην παράσταση: «Όποιος πιστεύει ότι άριστο είναι αυτό που ξεφεύγει από το μέτρο είναι πολύ γελασμένος, το πιο σπουδαίο είναι αυτό που είναι απλό, καλό και αληθινό».
Επόμενα σχέδια; Θα ασχοληθούμε με την ομάδα με το Άσμα Ασμάτων. Είναι ένα πολύ μεγάλο εγχείρημα που έχει ξεκινήσει εδώ κι ένα χρόνο και θα δούμε πως θα εξελιχθεί και που θα παρουσιαστεί.
Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος / The 3rd Person Theatre Group
Σκηνοθεσία Ελένη Ζαραφίδου, Βαλάντης Φράγκος, Αντιγόνη Φρυδά Δραματουργική Επεξεργασία Σέβη Ματσακίδου Μουσική Γιάννης Σαββίδης Σκηνικά – Κοστούμια Ολγα Μπρούμα / Μυρτώ Σοφιαδέλη Κίνηση Μαρία Φουντούλη Φωτισμοί Ζωή Μολυβδά – Φαμέλη / Βοηθός φωτισμών: Θέμης Θεοχάρογλου Ηθοποιοί Ελένη Ζαραφίδου, Βαλάντης Φράγκος, Αντιγόνη Φρυδά, Αναστασία Χατζάρα, Στέργιος Κοντακιώτης Φωτογραφίες: Ζωή Μολυβδά – Φαμέλη / Photo editing: Θέμης Θεοχάρογλου
