«Είμαι μια γυναίκα που γεννήθηκε σε λάθος εποχή και τίποτα δεν μπορεί να το διορθώσει αυτό. Δεν ξέρω αν το μέλλον θα με θυμάται, μα αν συμβεί κάτι τέτοιο, δεν θα ήθελα ποτέ να να με θεωρούν θύμα, αλλά κάποια που πορεύτηκε με θάρρος και πλήρωσε άφοβα το τίμημα γι’ αυτό».

Στο άκουσμα της κυκλοφορίας του μυθιστορήματος Η κατάσκοπος του Paulo Coelho από τον Εκδοτικό Οίκο Α.Α. Λιβάνη, οφείλω να ομολογήσω ότι με έπιασε μια εύγευστη νοσταλγία αφού ήρθαν στο νου μου κάποια καλοκαίρια στο μακρινό παρελθόν όπου τα πέρναγα μεταξύ άλλων, διαβάζοντας με ενθουσιασμό, Ο Διάβολος και η δεσποινίδα Πριμ ή το Η Βερόνικα αποφασίζει να πεθάνει. Όταν μάλιστα έμαθα ότι το θέμα του καταπιάνεται με την Μαργκαρέτα Γερτρούδη Ζέλε, την θρυλική Μάτα Χάρι, έσπευσα να το πάρω στα χέρια μου… και το ξετίναξα μέσα σε λίγες ώρες!

Γεγονός είναι ότι έχω μια ιδιαίτερη αδυναμία στα βιογραφικά μυθιστορήματα γιατί συνδυάζουν τον ρεαλισμό με την μυθοπλασία οπότε το να αντισταθώ σε αυτό το βιβλίο έμοιαζε πρακτικά, εξαιρετικά δύσκολο. Είχα πολύ μεγάλη περιέργεια να δω τον τρόπο που ένας τόσο δημοφιλής και εμπορικός συγγραφέας όπως είναι ο Coelho, που έχει στο ενεργητικό του βιβλία τα οποία προκάλεσαν αναγνωστικό ντελίριο όταν πρωτοκυκλοφόρησαν σε όλο τον κόσμο, θα παρουσίαζε μια τόσο ισχυρή γυναίκα που άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά της στην μνήμη του κόσμου.

Ο βραζιλιάνος συγγραφέας, κάνοντας μια μεγάλη έρευνα σε αδημοσίευτα έγγραφα της εποχής, καταφέρνει με τον δικό του μοναδικό τρόπο να ξανασυστήσει στο κοινό την χαρισματική Μάτα Χάρι. Mια σύγχρονη γυναίκα που η σκέψη αλλά και ο τρόπος που επέλεγε να ζει ήταν σκανδαλώδης και ερχόταν σε έντονη ρήξη με τον συντηρητισμό του κοινωνικού της περιβάλλοντος. Χωρίς κανένα ταμπού εξωτερίκευε απροκάλυπτα τον ερωτισμό της σαγηνεύοντας τον αντρικό πληθυσμό με τους εξωτικούς της χορούς για τους οποίους ήταν άλλωστε και διάσημη, τις γυμνές της φωτογραφήσεις, τις σχέσεις της με πολύ ισχυρούς άντρες και τoν προκλητικό της βίο γενικότερα.

Ο Coehlio, επιλέγει να ξεκινήσει την αφήγησή του από το τέλος προς την αρχή. Τοποθετεί την Μάτα Χάρι μέσα στο κελί της λίγες ώρες πριν την εκτελέσουν για κατασκοπεία, στις 16 Οκτωβρίου 1917. Μόνη της επιθυμία ήταν να φτάσει η δική της αλήθεια στην κόρη της χωρίς τις στρεβλώσεις και τα μυθεύματα που την κυνηγούσαν ανελέητα. Εξομολογείται σε έναν πραγματικά τρυφερό και αφοπλιστικό μονόλογο τους φόβους και τον πόνο που κουβαλάει μέσα της, το συναισθηματικό άδειασμα αλλά και την σαρωτική ισχύ των τύψεων που φέρνει στην επιφάνεια η μελαγχολία της μνήμης. Σχεδόν όλοι οι άντρες της ζωής της στάθηκαν ιδιαίτερα γενναιόδωροι μαζί της αφού πέρα από υλικά αγαθά της πρόσφεραν κοινωνική θέση αλλά και πολλές χαρές. Όσο προχωράει η ανάγνωση, διαπιστώνουμε ότι το ελεύθερο πνεύμα της Μάτα Χάρι, ίσως να ήταν και το μοναδικό της πραγματικό “έγκλημα”.

Ο συγγραφέας, καταφέρνει και συνθέτει το συναρπαστικό αυτό πορτραίτο μέσα από ιστορικά τεκμήρια και παρουσιάζει στο αναγνωστικό κοινό μια διαφορετική αλήθεια ακολουθώντας τα μονοπάτια της περιπετειώδους της ζωής που πίσω από τα φώτα της λάμψης και της χλιδάτης ζωής, περιλαμβάνει έναν πιο σκοτεινό κόσμο γεμάτο από τραυματικές εμπειρίες στα παιδικά της χρόνια και απογοητεύσεις. Είναι ένα κείμενο γεμάτο από μηνύματα που είμαι σίγουρη πως δεν θα αφήσουν ασυγκίνητο όποιον επιλέξει να το διαβάσει.