Πόσο συχνά παρατηρείς το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείς σε μία συνομιλία με μία φίλη σου, στον χώρο εργασίας σου, για την περιγραφή μίας κατάστασης ή ακόμα και για τον ίδιο σου τον εαυτό;
Συνήθως φροντίζουμε να χρησιμοποιούμε σωστή «γλώσσα» με την ορθότητα αυτής να εκτείνεται μέχρι τους γνωστούς κανόνες γραμματικής και συντακτικού που διδαχτήκαμε προ δεκαετιών. Πολλοί λίγοι, όμως, παρατηρούμε πως αυτές οι λέξεις επιδρούν στον τρόπο που σκεφτόμαστε, νιώθουμε ή ακόμα, το πως επηρεάζουν το φίλτρο μέσα από το οποίο αντιλαμβανόμαστε μία κατάσταση ή ολόκληρο τον κόσμο γύρω μας.
Οι λέξεις που χρησιμοποιείς διαμορφώνουν τη φιλοσοφία σου, τη στάση σου απέναντι στα πράγματα, τη δράση, τις επιλογές και τις αποφάσεις σου – και άρα και τα αποτελέσματα που φέρνεις.
Αν για σένα η ζωή είναι μάχη, θα ψάχνεις εχθρούς, αν είναι όνειρο, θα αναζητάς φουσκωτά, απαλά όμορφα σύννεφα που θα σε κουβαλούν, αν είναι τρενάκι του λούνα παρκ, θα ψάχνεις ευκαιρίες, ένταση, διασκέδαση, ενώ αν είναι άδικη θα ψάχνεις την αδικία. Οι λέξεις έχουν τεράστια δύναμη, όπως αυτό το τρισύλλαβο «ακόμα» που όπου κι αν το προσθέσεις, μαζί με αυτό προσθέτεις κι ελπίδα, θάρρος, δυνατότητα! Σκέψου να προσπαθείς να πετύχεις κάτι που θέλεις πολύ και να σκέφτεσαι «Δεν τα κατάφερα πάλι». Πώς σε κάνει να νιώθεις; Άγχος, ματαίωση, παραίτηση;
Τώρα σκέψου, «Δεν τα κατάφερα, ακόμα!». Μία νέα λέξη στη θέση μίας άλλης φέρνει νέα συναισθήματα. Ελπίδα με την πιθανότητα της επιτυχίας να παραμένει στο τραπέζι και εσένα να νιώθεις πως η κατάκτηση είναι θέμα χρόνου – κι όχι ζήτημα ικανότητας.
Άλλες λέξεις, άλλη πραγματικότητα!
Με ποιες λέξεις προγραμματίζεις τον εαυτό σου; Είναι το: «αλλά», «τέλεια», «βαριέμαι», «ίσως», «κατάντια», «ευκαιρία», «αποτυχία», «κατάθλιψη», «ενέργεια», «ναι!», «δεν», «όμορφα», «κουράστηκα»; Είναι κάποιες λέξεις, λοιπόν, που χρησιμοποιούμε ασυναίσθητα όλοι, καθημερινά και συστηματικά στην ημέρα μας, οι οποίες αντί να μας βοηθούν να πάμε μπροστά, μας κρατούν πίσω δημιουργώντας αρνητικές εικόνες και συναισθήματα σαμποτάροντας την επιτυχία, τους στόχους και τις επιλογές μας.
1. Ξέρω
Δεν θα έλεγε κάποιος ότι αυτή η λέξη κρύβει κάποια άρνηση από πίσω -αντιθέτως! Παρόλα αυτά μας μπλοκάρει. Μπλοκάρει τη γνώση, την πληροφορία και κατά συνέπεια τη δυνατότητα! Συνήθως τη χρησιμοποιούμε όταν πράγματι ξέρουμε κάτι ή όταν νομίζουμε ότι γνωρίζουμε αυτό για το οποίο συζητάμε με τον συνομιλητή μας -είτε είναι φίλος, συνάδελφος, καθηγητής, μέντορας, εργοδότης κτλ.- και συνήθως το εκφράζουμε σε μία προσπάθεια να μην φανεί η πιθανή άγνοιά μας.
Κι όμως, αν καταφέρουμε να ξεπεράσουμε αυτή την ανασφάλεια, θα συνειδητοποιήσουμε ότι δηλώνοντας πως γνωρίζουμε πριν προλάβει ο συνομιλητής μας να μιλήσει, εμποδίζουμε τον εαυτό μας όχι απλά να μάθει, αλλά και να ακούσει.
Tην επόμενη φορά που θα αισθανθείς την ανάγκη να πεις «ξέρω», συγκράτησέ το και άκου. Γιατί όταν ακούς, μαθαίνεις κάτι. Όταν μιλάς, μαθαίνεις ό,τι ήδη γνωρίζεις.
2. Αλλά
Η λέξη που ακυρώνει ό,τι έχεις πει πριν από αυτή. «Θέλω να αλλάξω καριέρα, αλλά δεν είναι η κατάλληλη περίοδος», «είμαι καλή/ός στη δουλειά μου, αλλά στο τελευταίο project δεν απέδωσα, όπως περίμενα».
Παρατήρησε πως χρησιμοποιείς εσύ το «αλλά» σου. Το εκφράζεις για να περιορίσεις τις επιλογές σου, να ακυρώσεις τον εαυτό σου ή για να κάνεις κάτι ξεκάθαρο; Λέγοντας «θέλω να αλλάξω καριέρα και δεν είναι κατάλληλη στιγμή» δεν ακυρώνεις τη δράση σου (το να αλλάξεις καριέρα), αντιθέτως δημιουργείται η ανάγκη να αναρωτηθείς: τί μπορώ να κάνω για να προσαρμοστώ σε αυτές τις συνθήκες;, σχηματίζοντας, έτσι, την πεποίθηση ότι διατηρείς τον έλεγχο!
3. Δεν μπορώ
Το «δεν μπορώ» κάνει παρέα με το «είναι δύσκολο» και συνήθως έχει τα ανάλογα αποτελέσματα. Αυτές οι λέξεις σε εμποδίζουν πριν καν προσπαθήσεις, αφού δημιουργούν τη βαθιά πεποίθηση στο μυαλό σου ότι η πιθανότητα της επιτυχίας, απλά δεν υπάρχει! Πώς θα ήταν αν αντί για το «δεν μπορώ» ή το «είναι δύσκολο», έλεγες στον εαυτό σου: μπορεί να είναι δύσκολο, αλλά με επιμονή και προσπάθεια θα τα καταφέρω.
Πιθανόν να έχεις ακούσει τη φράση «αν πιστεύεις ότι κάτι γίνεται, ή δεν γίνεται και στις δύο περιπτώσεις έχεις δίκιο». Το αντίστοιχο συμβαίνει και στις περιπτώσεις του «δεν μπορώ» και «είναι δύσκολο». Το θέμα είναι τι επιλέγεις εσύ να λες στον εαυτό σου: ότι μπορείς ή ότι δεν μπορείς;
4. Προσπαθώ
Όλοι θυμόμαστε στο σχολείο τους δασκάλους μας να θέλουν να μας διδάξουν ότι σημασία δεν έχει πάντα το αποτέλεσμα, αλλά η προσπάθεια. Τί γίνεται, όμως, όταν προγραμματίζεις μέσω αυτής της λέξης τη στάση σου σε όλη σου τη ζωή και προγραμματίζεις τον εαυτό σου να στοχεύει στην προσπάθεια και όχι στην ολοκληρωμένη δράση;
Το «προσπαθώ» ενέχει από πίσω ένα «αλλά». Σκέψου για παράδειγμα το «θα προσπαθήσω (π.χ. να πάω για τρέξιμο 2 φορές την εβδομάδα), αλλά ίσως δεν τα καταφέρω» που κρύβει αρκετά περίτεχνα την πιθανότητα αποτυχίας. Πώς, λοιπόν, περιμένουμε να πετύχουμε ένα στόχο μας, αν τον έχουμε καταδικάσει από πριν; Άλλαξε κάθε «προσπαθώ» σου σε «θα το κάνω» και παρατήρησε τη διαφορά! Ενισχύοντας τη δέσμευσή σου απέναντι σε αυτά που θέλεις λεκτικά, είναι απλά το πρώτο βήμα.
5. Θα έπρεπε
Μία τόσο μικρή φράση, τόσο κοινή και τόσο -συχνά- βλαβερή το «θα έπρεπε». Κάθε φορά που τη χρησιμοποιούμε μας δημιουργούνται συναισθήματα απογοήτευσης που μας μπλοκάρουν, μας πληγώνουν και μας αποδυναμώνουν. Η δύναμη αυτής της φράσης αφορά την εικόνα που μας δημιουργεί για μία αυθαίρετη και γενικευμένη «αλήθεια» στην οποία αισθανόμαστε ότι θα έπρεπε να ανταποκρινόμαστε πάντα και παντού (εμείς ή/και οι άλλοι γύρω μας).
Θα έπρεπε όπως ευχαριστώ τους άλλους, έτσι να με ευχαριστούν κι αυτοί. Θα έπρεπε να νιώθω περισσότερο χαρούμενη/ος με όλα όσα έχω. Θα έπρεπε να είμαι πιο δημιουργικός/η/ ή δυναμικός/ή στην εργασία μου.
Την επόμενη φορά που θα σκεφτείτε τί θα έπρεπε, αντικαταστήστε το με το «θα μπορούσα ή θα μπορούσε». Η διαφορά ανάμεσά τους είναι ότι το πρώτο συχνά θυμίζει εντολή και δημιουργεί την αίσθηση ότι κάποιος κρίνεται, μία ενοχή ή το αίσθημα της αποτυχίας, ενώ η δεύτερη συνήθως προκαλεί την αίσθηση των δυνατοτήτων, της ελπίδας, μίας επιλογής, της δύναμης και της πιθανής αλλαγής – κι αυτό μας ανακουφίζει, μας εμπνέει και άρα δεν μας εμποδίζει!
Με ποια λέξη θα ξεκινήσεις εσύ; Γιατί ό,τι λες, αυτό πιστεύεις. Κι ό,τι πιστεύεις, αυτό γίνεσαι – μην το ξεχνάς!
