Στις 11 συνολικά ημέρες που διαρκεί, σημειώνουμε αριθμούς που πραγματικά εντυπωσιάζουν: 237 ντοκιμαντέρ μικρού και μεγάλου μήκους, 61 ελληνικές συμμετοχές, 32 παγκόσμιες, διεθνείς και ευρωπαϊκές πρεμιέρες, 7 αίθουσες προβολών, 1 διαδικτυακή πλατφόρμα, 4 θεματικά αφιερώματα, 6 επίσημα βραβεία και 14 παράλληλα.

Tribute σε ξεχωριστούς ντοκιμαντερίστες και θεματικές

Ντοκιμαντέρ και παρατήρηση είναι δύο έννοιες άρρηκτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Το μεγάλο αφιέρωμα της φετινής διοργάνωσης, έχει τίτλο Η τέχνη της πραγματικότητας: πέρα από την παρατήρηση και ανοίγει διάπλατα μια πόρτα γνωριμίας με το συναρπαστικό κινηματογραφικό είδος. Προτείνει μερικές από τις σπουδαιότερες ταινίες του παγκόσμιου σινεμά αλλά και παράλληλες θεματικές δράσεις που θα ενθουσιάσουν το κοινό.

Είκοσι συνολικά ταινίες, από τις πλέον αντιπροσωπευτικές, έχουν ενταχθεί στο πρόγραμμα προβολών του αφιερώματος. Τα έργα καλύπτουν μια μεγάλη χρονική περίοδο που ξεκινάει από το μακρινό 1922 με την ταινία, Nanook of the North του Robert J. Flaherty σήμα κατατεθέν αυτής της πολύ ενδιαφέρουσας κατηγορίας και φτάνει μέχρι τις μέρες μας.

Το Honeyland (2019) των Tamara Kotevska και Ljubomir Stefanov θεωρείται ένα από καλύτερα ντοκιμαντέρ-παρατήρησης της τελευταίας δεκαετίας. Πρόσφερε μεγάλη συγκίνηση και ενθουσιασμό στο κοινό, το οποίο ανταπόδωσε έμπρακτα, με απανωτά sold out σε κάθε προβολή που πραγματοποιήθηκε στις ελληνικές αίθουσες.

Adio Kerida

Aπό τη Θεσσαλονίκη στο Άουσβιτς – 80 χρόνια, είναι ένα ιδιαίτερα συγκινητικό αφιέρωμα-μνήμης, με αφορμή τη συμπλήρωση 80 χρόνων από την αναχώρηση του πρώτου συρμού με αφετηρία την πόλη της Θεσσαλονίκης και προορισμό το Άουσβιτς. Οι μαρτυρίες, τα συγκλονιστικά ντοκουμέντα και οι ταινίες του αφιερώματος αυτού, εξουδετερώνουν το ελαφρυντικό της άγνοιας και δεν επιτρέπουν στη μνήμη να μετατραπεί σε λήθη. Είναι ένας φόρος τιμής για όλα τα μέλη της εβραϊκής κοινότητας της πόλης του Βορρά, που εξοντώθηκαν κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ανάμεσα στις προβολές του αφιερώματος αυτού, αξίζει να αναφερθεί το Shoah του Claude Lanzmann, (1985). Είναι ίσως ένα από τα κορυφαία ντοκιμαντέρ όλων των εποχών. Πραγματεύεται τον αντίκτυπο του Ολοκαυτώματος με μια ολιστική προσέγγιση και πλήθος μαρτυριών. Για την ολοκλήρωσή του χρειάστηκαν 11 χρόνια και θα προβληθεί στη πλήρη και επική εκδοχή των 566 λεπτών.

Το Matter out of place (2022) του βραβευμένου Nikolaus Geyrhalter πραγματεύεται το δύσκολο θέμα της διαχείρισης των απορριμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο και έχει καταφέρει να αποσπάσει ήδη σημαντικά βραβεία μεταξύ των οποίων: Καλύτερου Ντοκιμαντέρ Μεγάλου Μήκους στο Festival dei Popoli 2022, Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Black Canvas Contemporary FF 2022 και Pardo Verde WWF Award του Locarno FF 2022. Είναι μία από τις 9 συνολικά ταινίες που θα προβληθούν στα πλαίσια του ειδικού αφιερώματος στον Αυστριακό ντοκιμαντερίστα, οι οποίες αποτυπώνουν ποικίλες όψεις της εκβιομηχάνισης του δυτικού κόσμου, καλύπτοντας χρονικά την φιλμογραφία του μεταξύ 1994-2022.

Το έργο του Σταύρου Ψυλλάκη, που ξέρει πως να προσεγγίζει με ακρίβεια ιστορίες καθημερινών ανθρώπων οι οποίοι ακροπατούν σε οριακές καταστάσεις, ξεδιπλώνεται μέσα από 10 συνολικά ντοκιμαντέρ, που έχουν γυρίσει από το 2000 έως το 2021.

Δύο ακόμα πολύ σημαντικά ονόματα στο χώρο του ντοκιμαντέρ έχουν παρουσία στο φεστιβάλ, με ολοκαίνουργιες δουλειές. Το Ζάκρος, παρουσιάζει σε ελληνική πρεμιέρα ο Φίλιππος Κουτσαφτής, δημιουργός του αξεπέραστου έργου Αγέλαστος Πέτρα, το οποίο παιζόταν με επιτυχία για εβδομάδες στις αίθουσες το 2000 και φέτος το κοινό, θα έχει την ευκαιρία να το παρακολουθήσει ξανά, σε ειδική προβολή, δια ζώσεις και διαδικτυακά. Ο Σωτήρης Δανέζης, διακεκριμένος δημοσιογράφος και πολεμικός ανταποκριτής, επιστρέφει δυναμικά στις αίθουσες ως δημιουργός με δύο ντοκιμαντέρ. Το Roofless Dreams, είναι αφιερωμένο στους ανθρώπους που βρέθηκαν στο δρόμο, έχοντας χάσει τα πάντα από τη μία στιγμή στην άλλη και το Fishing for Litter, παρουσιάζει το σπουδαίο έργο των 36 καπετάνιων αλιευτικών οι οποίοι ψαρεύουν την πλαστική ρύπανση που κρύβει ο βυθός σε συνεργασία με το Κοινωφελές Ίδρυμα “Αθανάσος Κ. Λασκαρίδης”.

Τα ντοκιμαντέρ που θα θέλαμε να δούμε και στις αίθουσες

Το πρόγραμμα προβολών του 25ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης είναι εξαιρετικά πλούσιο όχι μόνο αριθμητικά αλλά και θεματικά. Ορισμένες από τις ταινίες που ξεχωρίσαμε και θα θέλαμε να πάρουν διανομή στις αίθουσες μετά την ολοκλήρωσή του είναι:

Inside My Heart της Saskia Boddeke

Θα προβληθεί σε Διεθνή Πρεμιέρα στην διαγωνιστική κατηγορία Film Forward. Είναι μια αντισυμβατική ιστορία ανθρώπινης θέλησης που αποδεικνύει πως η δύναμη της καρδιάς συχνά υπερβαίνει κάθε εμπόδιο που θέτουν το σώμα και το μυαλό.

Έμμονες ώρες στον τόπο της πραγματικότητας της Ρέα Βαλντέν. Κεντρικό πρόσωπο είναι η σκηνοθέτης Αντουανέττα Αγγελίδη, πρωτοπόρος του avant-garde κινηματογράφου στην Ελλάδα. Ένα έξοχο performance, πλούσιο σε σκηνοθετικές τεχνικές στο οποίο μιλά η ίδια για το βλέμμα, τη ζωή, τα οράματα και τις ταινίες της.

Queen of the Deune της Valery Kontakos

 Συμμετέχει στο Διεθνές διαγωνιστικό και είναι η ανατρεπτική ιστορία της Chelly Wilson, μιας πρωτοπόρου και αντισυμβατικής επιχειρηματία που ξεκίνησε από την Ελλάδα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και μεσουράνησε στη Νέα Υόρκη, χτίζοντας ένα ισχυρό κύκλωμα πορνοσινεμά στην Times Square τη δεκαετία του 1970.

Το φωτογραφείο του μπαμπά μου της Καλλιόπης Λεγάκη που συμμετέχει στη κατηγορία Ανοιχτοί Ορίζοντες. Είναι ένα προσεγμένο και νοσταλγικό ντοκιμαντέρ για τον αυτοδίδακτο Θεσσαλό φωτογράφο Τάκη Τλούπα. Το κείμενο, η μουσική και η εικόνα μαγνητίζουν, ταξιδεύοντας τον θεατή στην ιστορία της φωτογραφίας και της Ελληνικής Υπαίθρου.

Η μητέρα του σταθμού της Κωστούλας Τωμαδάκη είναι βραβευμένο ντοκιμαντέρ που καταγράφει τις “αόρατες” γυναίκες με τις οποίες δεν είχε ασχοληθεί ποτέ πριν η Ιστορία. Μετεμφυλιακή Ελλάδα, ανεργία, φτώχεια, εσωτερική μετανάστευση. Γυναίκες που εγκατέλειψαν τις ρίζες και τις οικογένειές τους αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Η τεκμηρίωση, γίνεται με σπάνιο αρχειακό υλικό που βλέπει το φως της δημοσιότητας ίσως για πρώτη φορά.

Light Falls Vertical της Ευθυμίας Ζυμβραγάκη που προβάλλεται σε διεθνή πρεμιέρα. Μια λυρική χαρτογράφηση σκοτεινών και επώδυνων περιοχών της ενδοοικογενειακής βίας. Η οπτική ενός θύτη μέσα από τα μάτια της δημιουργού που κουβαλά το βιωματικό τραύμα της βίας, μετατρέπεται σε μια αποκαλυπτική εμπειρία για τον θεατή.

To Sorela’s Story του Peter Hegedus είναι ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ που συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα Immersive. Αφορά σε μια παράνομη φωτογραφία που τραβήχτηκε στη Λετονία τον Δεκέμβριο του 1941 και απεικονίζει ένα σκηνικό βαρβαρότητας. Είναι η τελευταία διαδρομή της 10χρονη Σορέλα προς τη Βαλτική Θάλασσα, όπου σχεδόν 4.000 άνθρωποι, κυρίως γυναίκες και παιδιά, δολοφονήθηκαν.

Ξεριζωμένοι της Ελένης Αλεξανδράκη. Συμμετέχει στην κατηγορία Ανοιχτοί Ορίζοντες και παρουσιάζει 7 συγκλονιστικές ιστορίες παιδιών που ξεριζώθηκαν από τις οικογένειες, τις συνήθειες και τον τόπο τους για ποικίλους πολιτικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς λόγους σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Είναι μαρτυρίες που φωτίζουν συχνά άγνωστες πτυχές της ιστορίας.

Ladies in Waiting της Ιωάννας Τσουκαλά θα προβληθεί σε παγκόσμια πρεμιέρα στην κατηγορία Newcomers και πραγματεύεται το ταμπού θέμα της ψυχικής υγείας εισχωρώντας στα άδυτα του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής.

Me and my pet του Johan Cramer είναι η ταινία λήξης της φετινής διοργάνωσης. Ένα απολαυστικά κωμικοτραγικό πορτρέτο μερικών πολύχρωμων ανθρώπων και των αγαπημένων τους κατοικίδιων. Οι εκμυστηρεύσεις, η σχέση αγάπης μεταξύ ανθρώπων και ζώων που αναπτύσσετε αφήνουν μια γλυκιά επίγευση.

Το 25ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, του προγράμματος ΕΣΠΑ του ΠΕΠ Κ. Μακεδονίας και του προγράμματος MEDIA. Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ, καθώς και περισσότερες πληροφορίες για τις ταινίες, είναι διαθέσιμα στο www.filmfestival.gr. Η προπώληση των εισιτηρίων έχει ξεκινήσει.