Η διαδρομή της ζωής μας θα μπορούσε να παρομοιαστεί και με το κοντέρ ενός αυτοκινήτου: Όσο προχωράς, αυτό γράφει χιλιόμετρα. Στις αποστάσεις που καλύπτεις, δημιουργείς πρόοδο, εξέλιξη, αλλά και φθορά. Ίσως κάνεις και κανένα σημάδι. Και, στο κοντέρ της ζωής, δεν μπορείς να σβήσεις τίποτα.
Γι’ αυτό και οι αναμνήσεις όσων περνούν και γίνονται παρελθόν είναι κάτι το απόλυτα φυσικό. Έχουν, όμως, μια «ύπουλη» ιδιότητα: Τείνουν να απεικονίζουν τα γεγονότα πιο ωραιοποιημένα απ’ ότι στην πραγματικότητα είναι. Και κυρίως όταν αφορούν σ’ ένα πρόσωπο, σε μια σχέση που έζησε και τώρα πια ανήκει στο παρελθόν.
Οι άνθρωποι που περνούν από τη ζωή μας αφήνουν το στίγμα τους, είναι λοιπόν φυσικό να διατηρούν μια θέση στην καρδιά και το μυαλό μας, ακόμη κι όταν φεύγουν. Πολλές φορές, όμως, έχουμε την τάση να βλέπουμε το παρελθόν μέσα από ένα νοσταλγικό φακό: Αναπολούμε μια σχέση, ξεχνώντας τους λόγους που οδήγησαν στο να μην υπάρχει πια. Φέρνουμε στην επιφάνεια τα καλά και παραβλέπουμε τα άσχημα. Οι αναμνήσεις μας είναι εύπλαστες και μπορούμε να τις χειραγωγήσουμε, δημιουργώντας μια πιο ευνοϊκή εκδοχή των γεγονότων. Αυτή η επιλεκτική μνήμη κάνει τις σχέσεις του παρελθόντος να μοιάζουν καλύτερες απ’ ό,τι στην πραγματικότητα ήταν, κάτι που αποτελεί ένα φυσιολογικό, αλλά συχνά παραπλανητικό μέρος της συναισθηματικής μας αντίδρασης στις αναμνήσεις.
Οι κλινικοί ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι η εξιδανίκευση πρώην συντρόφων είναι μια μορφή συναισθηματικής νοσταλγίας, που μπορεί να λειτουργήσει ως ψυχολογικός μηχανισμός αντιμετώπισης, ιδίως σε περιόδους μοναξιάς ή δυσαρέσκειας με τις τρέχουσες συνθήκες.
Γιατί εξιδανικεύουμε το παρελθόν;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους αναπολούμε μια σχέση από το παρελθόν. Μπορεί να φταίει η μοναξιά, ένας χωρισμός που ήρθε με αναπάντητα ερωτήματα ή ένα κενό σε μια νέα σχέση, που κάνει τον νου να τρέχει προς μια παλιά.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι οι χημικές αντιδράσεις που προκαλεί στον εγκέφαλο ο έρωτας είναι παρόμοιες με αυτές των εθιστικών ουσιών. Γι’ αυτό και, όταν μια σχέση τελειώνει, μπορεί να δημιουργεί μια αίσθηση στέρησης, δημιουργώντας στους ανθρώπους την ανάγκη να συνεχίσουν να κυνηγούν αυτό το συναίσθημα. Η αναβίωση των αναμνήσεων μιας σχέσης που έχει τελειώσει δίνει αυτές τις μικρές αναλαμπές ευφορίας, που «εκτοξεύουν» τους νευροδιαβιβαστές. Έτσι, οι αναμνήσεις δημιουργούν αυτή την πολυπόθητη δόση που τόσο έχουμε ανάγκη.
Μοιραία, οδηγείσαι σε μια εξιδανίκευση του παρελθόντος, που επηρεάζει την κρίση σου. Είναι εύκολο να ωραιοποιήσεις στο μυαλό σου κάτι που δεν υπάρχει πια, γι’ αυτό και θα πρέπει να θυμίζεις στον εαυτό σου όλους τους λόγους που οδήγησαν σε αυτή την κατάληξη. Άλλωστε, αν δε βάλεις ένα τέλος μέσα σου, οι σκέψεις αυτές δεν θα σταματήσουν να σε βασανίζουν.
Φυσικά, οι αναμνήσεις δεν θα σταματήσουν να ξεπηδούν στο μυαλό σου κατά καιρούς…αυτό που πρέπει να μάθεις είναι πώς να τις τιθασεύεις και να μη τους επιτρέπεις να επηρεάζουν το παρόν σου.
Πώς θα το καταφέρεις αυτό; Οι ειδικοί δίνουν 4 χρήσιμα tips:
- Ναι, κάνε block και unfriend στα social media – Δεν είναι ντροπή
Το να κόψεις τις διαδικτυακές αλυσίδες επικοινωνίας που σε συνδέουν με το παρελθόν είναι ένα από τα βασικότερα βήματα που πρέπει να κάνεις. Κρατώντας κάποιον μακριά από το οπτικό σου πεδίο, θα μπορέσεις να τον κρατήσεις πιο εύκολα έξω και από το μυαλό σου.
- Κάνε check στις αναμνήσεις σου
Αν έχεις αναμνήσεις από μια πρώην σχέση σου σε στιγμές που ήταν κι άλλοι παρόντες, ρώτησέ τους να σου πουν πώς εκείνοι θυμούνται αυτές τις στιγμές. Πιθανότατα, θα διαπιστώσεις ότι θα σου δώσουν μια εικόνα αρκετά διαφορετική από αυτή που εσύ θυμάσαι. Αυτό θα σε βοηθήσει να βγάλεις τα «ροζ γυαλιά», μέσα από τα οποία αντικρίζεις το παρελθόν.
- Θυμήσου ποια εκδοχή του εαυτού σου ήσουν εσύ τότε
Πιθανότατα, αυτό που θα διαπιστώσεις δεν θα σου αρέσει. Μερικές φορές, το πρόβλημα αφορά λιγότερο στο πώς σκεφτόμαστε έναν πρώην σύντροφο και περισσότερο στο πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας μια δεδομένη χρονική στιγμή. Γυρνώντας νοητά πίσω, θα συνειδητοποιήσεις ότι δεν ήσουν και η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου τότε, ανεξάρτητα από το τι ευθύνεται γι’ αυτό. Ένα είναι, όμως, το ουσιώδες: Οι άνθρωποι που βρίσκονται στο πλευρό μας θα πρέπει να μας βγάζουν τον καλύτερό μας εαυτό, να μας βοηθούν να εξελισσόμαστε και να προοδεύουμε. Κι αν κάποιος δεν λειτουργεί θετικά, τότε δεν έχει θέση στο παρόν και το μέλλον μας.
- Εξέτασε το ενδεχόμενο συμβουλευτικής
Η συζήτηση όσων σε απασχολούν με έναν σύμβουλο είναι πολύτιμη, ιδίως για να κατανοήσεις γιατί εξιδανικεύεις ένα πρόσωπο ή μια συνθήκη. Αυτό το βήμα είναι ιδιαίτερα χρήσιμο και απαραίτητο, ειδικά αν η εξιδανίκευση του παρελθόντος επηρεάζει τις τρέχουσες σχέσεις σου.
