Ένας μέσος άνθρωπος παίρνει 35.000 αποφάσεις την ημέρα, ή έτσι τουλάχιστον υπολογίζεται. Τι θέλω για πρωινό; Να δεχτώ αυτή την πρόταση; Τι να φορέσω σήμερα; Τι να μαγειρέψω; Αναλυτικά, 35.000 αποφάσεις την ημέρα αντιστοιχούν σε μία απόφαση κάθε 2,46 δευτερόλεπτα. Δεν είναι περίεργο που έχουμε κόπωση λήψης αποφάσεων.

Είναι ένας τύπος εξουθένωσης, που συμβαίνει όταν καταναλώνουμε τα νοητικά και συναισθηματικά μας αποθέματα για να πάρουμε αποφάσεις, με αποτέλεσμα την εξάντληση, τη μείωση της γνωστικής ικανότητας και τη δυσκολία στη λήψη επιλογών. Αν έχεις νιώσει ποτέ σωματική και ψυχική εξάντληση μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά που δεν περιλάμβανε σωματική εργασία, πιθανότατα βιώνεις αυτή τη λεγόμενη κόπωση λήψης αποφάσεων.

Οι εύκολες επιλογές, όπως το ποια γεύση latte να αγοράσεις από την αγαπημένη σου καφετέρια, δεν είναι τόσο γνωστικά φορτισμένες όσο οι πιο σημαντικές αποφάσεις, όπως η διατήρηση ή η απόλυση ενός υπαλλήλου. Όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των βαρυσήμαντων αποφάσεων που λαμβάνεις κατά τη διάρκεια της ημέρας, τόσο πιο πιθανό είναι να υποφέρεις από αυτόν τον τύπο κόπωσης.

Η χιονοστιβάδα της κόπωσης των αποφάσεων

Οι επιπτώσεις της κόπωσης των αποφάσεων είναι σωρευτικές, δηλαδή όσο πιο πολύ κουράζεσαι, τόσο πιο δύσκολο είναι να κάνεις επιλογές για τις οποίες νιώθεις σίγουρ@, και η σπείρα συνεχίζεται. Οι επιπτώσεις της κόπωσης των αποφάσεων περιλαμβάνουν:

• Να λες όχι πιο συχνά: Όταν η λήψη μιας επιλογής φαίνεται πολύ τρομακτική, είναι πιο πιθανό να σφάλουμε προς την πλευρά του όχι. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι κατηγορίες για τροχαία είναι λιγότερο πιθανό να απορριφθούν στο τέλος της ημέρας, γεγονός που αποδίδεται στους δικαστές που πάσχουν από κόπωση αποφάσεων. Το ίδιο φαινόμενο έχει εμφανιστεί στις ακροάσεις αναστολών, όπου οι κρατούμενοι που ζητούσαν αναστολή στο τέλος της ημέρας ήταν πιο πιθανό να απορριφθούν.
• Να είσαι παρορμητικ@: Όταν η γνωστική σου δεξαμενή κοντεύει να αδειάσει, είναι πιο πιθανό να επιλέξεις το πιο εύκολο, ακόμη και όταν γνωρίζεις ότι είναι κακή επιλογή. Το να χτυπήσεις το drive-through στο δρόμο για το σπίτι αντί να αποφασίσεις τι θα φτιάξεις για δείπνο είναι ένα καλό παράδειγμα.

Μείωσε την κόπωση των αποφάσεων και κάνε καλύτερες επιλογές

Η επιτυχία σε οποιονδήποτε τομέα της ζωής εξαρτάται από την ικανότητα να κάνεις σωστές επιλογές. Για να προστατεύσεις τις πολύτιμες ικανότητές σου στη λήψη αποφάσεων, ακολουθούν ορισμένες τακτικές για να ελαφρύνεις το γνωστικό σου φορτίο.

1. Ανάθεσε κάπου αλλού την ανάθεση αποφάσεων. Όσο λιγότερες επιλογές έχεις να κάνεις, τόσο περισσότερη γνωστική δύναμη μπορείς να κρατήσεις καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Βρες κάποι@ που εμπιστεύεσαι, μείωσε τον έλεγχο και ανάθεσε του κάποιες από τις αποφάσεις σου.

2. Ακολούθησε το ένστικτό σου. Οι επιλογές που κάνουμε από το ένστικτο ή το ένστικτο δεν απαιτούν μεγάλη γνωστική επένδυση. Οι αποφάσεις που δεν έχουν αντίκτυπο, όπως το πώς να οργανώσεις τη βιβλιοθήκη σου ή τι να φορέσεις, μπορούν συνήθως να απαντηθούν από το ένστικτο, εξοικονομώντας σου λίγη νοητική ενέργεια.

3. Αξιοποίησε τις βασικές σου αξίες. Μπορείς να αυτοματοποιήσεις ορισμένες αποφάσεις περνώντας τις μέσα από το φίλτρο των βασικών σου αξιών. Αν μια ενέργεια δεν συνάδει με τις αξίες και τις αρχές σου, η απάντηση είναι όχι.

4. Πάρε τις πιο δύσκολες αποφάσεις νωρίς. Αν ξέρεις ότι έχεις δύσκολες αποφάσεις στο πρόγραμμα, πάρε τις όταν αισθάνεσαι πιο ξεκούραστ@. Βάλε σε προτεραιότητα τις επιλογές που πρέπει να κάνεις μέσα στην ημέρα και χώρισε τις πιο σημαντικές από τις λιγότερο σημαντικές, ώστε να χειριστείς τις λιγότερο σημαντικές στο τέλος της ημέρας.

5. Δημιούργησε συνήθειες. Οι συνήθειες και οι τελετουργίες, μειώνουν τον αριθμό των επιλογών που κάνετε σε καθημερινή βάση. Ο Άλμπερτ Αϊνστάιν ήταν γνωστό ότι φορούσε το ίδιο ρούχο κάθε μέρα για να εξοικονομεί την εγκεφαλική του δύναμη για πιο σημαντική δουλειά.

6. Εστίασε την πυρκαγιά των κρίσιμων δεδομένων. Αντί να αναλύεις κάθε πληροφορία για να λάβεις μια απόφαση, τα πιο κρίσιμα δεδομένα συχνά παρέχουν ένα επαρκές επίπεδο σαφήνειας και πιστότητας. Πιθανότατα θα λάβεις την ίδια απόφαση που θα έπαιρνες με το 100% των πληροφοριών, απλά πιο γρήγορα.