Η σημερινή ημέρα είναι ξεχωριστή.

Είναι αφιερωμένη σε εκείνες που πάλεψαν και παλεύουν καθημερινά για τη θέση τους στην κοινωνία. Που χρειάζεται να κάνουν διπλή προσπάθεια για να αποδείξουν την αξία τους. Που εξακολουθούν να διεκδικούν τα αυτονόητα.

Που μοιράζονται ανάμεσα σε πολλούς ρόλους και τα καταφέρνουν υποδειγματικά. Σήμερα τιμάμε τις γυναίκες. Εκείνες που, κόντρα σε όλα, δε συμβιβάζονται, αλλά τολμούν, ονειρεύονται, διεκδικούν και δε το βάζουν κάτω.

Χθες, ακούσαμε τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, να δηλώνει ότι χρειάζονται ακόμη 300 χρόνια για να επιτευχθεί η ισότητα μεταξύ των φύλων. Μέσα σε αυτή τη ζοφερή πραγματικότητα, έχουμε ανάγκη, πιο πολύ από ποτέ, να μνημονεύσουμε γυναίκες που αγωνίστηκαν, πίστεψαν ότι μπορούν να κάνουν την αλλαγή… και τα κατάφεραν. Γυναίκες που ενέπνευσαν με το παράδειγμά τους, αποδεικνύοντας πως τίποτα δεν είναι αδύνατο, αρκεί να το ονειρευτείς.

Frida Kahlo (1907 – 1954)

Μπορεί να ανθίσει ένα λουλούδι σε ταλαιπωρημένη γη; Ναι, όπως απέδειξε η Μεξικάνα ζωγράφος, που παρά τη δύσκολη ζωή της, κατόρθωσε να αναχθεί σε διαχρονικό σύμβολο.

Η καλλιτέχνις που μετέτρεψε τον πόνο σε πάθος

Οι δυσκολίες ξεκίνησαν από πολύ νωρίς γι’ αυτή την εμβληματική γυναίκα. Σε ηλικία των 6 ετών αρρωσταίνει με πολιομυελίτιδα, με αποτέλεσμα το ένα της πόδι να είναι μικρότερο και ημιπαράλυτο. Μερικά χρόνια αργότερα, το λεωφορείο στο οποίο επιβαίνει συγκρούεται με ένα τραμ, τραυματίζοντάς τη σοβαρά. Την περίοδο της αποκατάστασής της, θα ανακαλύψει τη μεγάλη αγάπη της για τη ζωγραφική.

«Μπορούμε να αντέξουμε περισσότερα απ’ όσα νομίζουμε»

Πάνω στον καμβά, αποτυπώνει την ωμή, «δύσπεπτη», προκλητική για την κοινωνία αλήθεια, αψηφώντας το γεγονός ότι αποτελεί ταμπού για την εποχή της. Ο πόνος πρωταγωνιστεί στα έργα της, όπως και η μανιώδης αναζήτηση της προσωπικής της ταυτότητας.

Το 1929, η Kahlo παντρεύεται τον έρωτα της ζωής της, Ντιέγκο Ριβέρα, έναν αναγνωρισμένο ζωγράφο. Τότε, έρχεται αντιμέτωπη με ταμπέλες, όπως η «σύζυγος του διάσημου Ριβέρα». Ξέρει, όμως, τι αξίζει και δεν πτοείται. Σε ένα ταξίδι της στις ΗΠΑ, δηλώνει: «Για νεαρό αγόρι, ο Ριβέρα είναι καλός, αλλά εγώ είμαι η μεγάλη καλλιτέχνις εδώ». Η Kahlo δεν επιτρέπει σε κανέναν να την επισκιάσει.

Έτσι, εξελίσσεται σε μια από τις σημαντικότερες ζωγράφους του 20ου αιώνα, που εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να εμπνέει εκατομμύρια γυναίκες σε όλο τον κόσμο.

Κόντρα σε όλους και όλα

Επαναστάτρια στην ψυχή, η Kahlo απαρνείται τις συμβάσεις της εποχής και κάνει όλα όσα θεωρούνταν «αντρικά»: Πίνει, καπνίζει, ντύνεται όπως θέλει και εκφράζει ανοιχτά την αμφιφυλοφιλική σεξουαλική της ταυτότητα. Αρνείται να αποχωριστεί το μονόφρυδό, αλλά και το μουστάκι της, ενώ στο ημερολόγιο της γράφει: «Το πιο σημαντικό μέρος του σώματος είναι το μυαλό».

Marie Curie (1867 – 1934)

Αρρώστιες, οικονομικές δυσκολίες, μετανάστευση, πατριαρχία, συντηρητισμός. Η Maria Curie είχε κάθε λόγο να αποτύχει σε έναν κόσμο που μόνο για εκείνη δεν φτιάχτηκε. Κι όμως, τίποτα δε στάθηκε αρκετό να τη σταματήσει από το να γίνει μία από τους σημαντικότερους επιστήμονες της ιστορίας, περνώντας στο πάνθεον των λαμπρών προσωπικοτήτων που πέρασαν από τον κόσμο.

Η Πολωνή φυσικός και χημικός ήταν το πέμπτο παιδί μιας ευκατάστατης οικογένειας. Η μοίρα, όμως, είχε φυλάξει αρκετά εμπόδια για την Curie. Σε μικρή ηλικία, θα χάσει τη μητέρα και τη μία αδερφή της από ασθένειες, την ίδια ώρα που η οικονομική κατάσταση της οικογένειας θα γίνει ξαφνικά δυσμενής. Δεδομένου του ότι οι γυναίκες δεν επιτρέπονται εκείνη την εποχή στα πολωνικά πανεπιστήμια, η Curie θα αναγκαστεί να μεταναστεύσει στη Γαλλία, όπου θα κάνει διάφορες δουλειές για να επιζήσει.

Ούτε η πείνα δεν μπόρεσε να τη σταματήσει

Τα χρόνια που ακολουθούν είναι τόσο δύσκολα, που, για να τα βγάλει πέρα, περιορίζει το φαγητό της σε τέτοιο βαθμό, που τελικά καταρρέει. Κοιμάται λίγο και διαβάζει πολύ, έως ότου τελικά αποφοιτά από το Πανεπιστήμιο της Σορβόνης, με πτυχία στα μαθηματικά, τη χημεία και τη φυσική.

Το 1894 γνωρίζει τον μετέπειτα σύζυγό της, Πιερ Κιουρί. Ο γάμος τους είναι αντισυμβατικός, όπως και οι ίδιοι. Παντρεύονται στο δημαρχείο, χωρίς βέρες και για μήνα του μέλιτος κάνουν το γύρο της Γαλλίας με ποδήλατα. Αποκτούν δύο κόρες, στις οποίες η Κιουρί δίνει προοδευτική ανατροφή.

Σύντομα, ο Πιερ Κιουρί αναγνωρίζει την αξία του έργου της, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψει το δικό του για να τη βοηθήσει. Ανακαλύπτουν το ράδιο, το πολώνιο (που ονομάστηκε έτσι προς τιμήν της πατρίδας της) και τη ραδιενέργεια, οι κατάλληλες δόσεις της οποίας χαρίζουν στην κοινωνία μια αντικαρκινική θεραπεία.

Το 1903 το ζεύγος Κιουρί βραβεύεται με το Νομπέλ Φυσικής. Τρία χρόνια αργότερα, η Κιουρί γίνεται η πρώτη γυναίκα στη Γαλλία που αποκτά έδρα πανεπιστημίου και η πρώτη που κάνει διάλεξη στο πανεπιστήμιο της Σορβόνης. Το 1911 της απονέμεται το Νομπέλ Χημείας και η Κιουρί γίνεται η πρώτη γυναίκα που κερδίζει βραβείο Νόμπελ και μάλιστα δύο βραβεία και σε δύο διαφορετικές επιστήμες. Η επιστημονική κοινότητα  δίνει το όνομά της σε μονάδα μέτρησης της ραδιενέργειας (το κιουρί ή Ci) και στο τεχνητό χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 96 (το κιούριο).

Παράλληλα, στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, με δικά της έξοδα, εξοπλίζει πολλά πολεμικά νοσοκομεία με ακτινολογικούς θαλάμους, ώστε να εντοπίζονται τα θραύσματα και οι σφαίρες σε τραυματίες στρατιώτες.

Πρωτοπόρος στην επιστήμη, επαναστάτρια στη ζωή

Μερικά χρόνια μετά τον θάνατο του συζύγου της, η Κιουρί συνάπτει σχέση με τον Πολ Λανζεβάν, πρώην μαθητή του συζύγου της, 5 χρόνια μικρότερό της και και εν διαστάσει παντρεμένο. Στο άκουσμα της είδησης, η γαλλική κοινωνία είναι αμείλικτη με την Κιουρί, με αποτέλεσμα να κινδυνεύσει σοβαρά η υγεία της.

Πεθαίνει τελικά από απλαστική αναιμία, που πιστεύεται ότι οφειλόταν στη μακροχρόνια έκθεσή της στην ακτινοβολία, οι επιπτώσεις της οποίας ήταν τότε άγνωστες. Το 1995, τα οστά της μεταφέρθηκαν στο Πάνθεον, το μαυσωλείο στο οποίο βρίσκονται θαμμένοι οι «μεγάλοι άνδρες» της Γαλλίας.

Amelia Earhart (1897 – 1939)

Η Αμερικανίδα πρωτοπόρος της αεροπορίας, συγγραφέας και υπέρμαχος των δικαιωμάτων των γυναικών ήταν η πρώτη γυναίκα που διέσχισε μόνη της τον Ατλαντικό Ωκεανό και τιμήθηκε με τον Σταυρό Διακεκριμένης Πτήσης. Κατέγραψε πολλά ρεκόρ, έγραψε βιβλία και συνέβαλε στην προώθηση των γυναικών.

Από μικρή είχε το «μικρόβιο» της περιπέτειας. Μεγάλωσε αντισυμβατικά και της άρεσε να αναλαμβάνει ηγετικούς ρόλους. Τίποτα δεν την τρόμαζε. Σε ηλικία 7 ετών κάνει την πρώτη της «πτήση», τσουλώντας από μια κεκλιμένη ράμπα. Από αυτή την απόπειρα θα βγει με σκισμένα χείλη, ρούχα, αλλά κι ένα πλατύ χαμόγελο. Μεγαλώνει μελετώντας ανελλιπώς, ενώ κρατά ένα λεύκωμα με αποκόμματα εφημερίδων, σχετικά με επιτυχημένες γυναίκες σε ανδροκρατούμενους τομείς.

Tο 1917 εργάζεται εθελοντικά ως βοηθός νοσοκόμου σε στρατιωτικό νοσοκομείο, ενώ ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος μαίνεται. Την ίδια περίοδο, επισκέπτεται μια έκθεση αεροσκαφών στο Τορόντο. Αργότερα θα εξομολογηθεί, «δεν το κατάλαβα τότε, αλλά πιστεύω ότι εκείνο το μικρό κόκκινο αεροπλάνο ήταν σαν να μου είπε κάτι καθώς περνούσε». Δύο χρόνια αργότερα, μια πτήση με τον Φρανκ Χωκς θα της αλλάξει τη ζωή. Κάνοντας διάφορες δουλειές, κατορθώνει να μαζέψει χρήματα για να ξεκινήσει μαθήματα πιλότου.

Έξι μήνες αργότερα, αγοράζει το πρώτο της αεροσκάφος, «το καναρίνι». Στις 22 Οκτωβρίου 1922, πετάει σε ύψος 14.000 ποδιών, παγκόσμιο ρεκόρ για τις γυναίκες πιλότους. Η Boston Globe γράφει γι’ αυτή ότι είναι «μία από τις καλύτερες γυναίκες πιλότους στις ΗΠΑ». Οι ικανότητές της αμφισβητούνται έντονα, η ίδια όμως δεν τα παρατά. Μέχρι το 1927, «έχει συμπληρώσει σχεδόν 500 ώρες ατομικής πτήσης – ένα πολύ αξιοσέβαστο επίτευγμα».

Ένα απόγευμα του 1928, ένα τηλεφώνημα θα της αλλάξει τη ζωή, με μια φωνή να τη ρωτά: «Θα ήθελες να διασχίσεις πετώντας τον Ατλαντικό;». Η ομάδα αναχωρεί από τη Νέα Γη στις 17 Ιουνίου 1928 και προσγειώνεται στην Ουαλία 21 ώρες αργότερα. Η United Press την χαρακτηρίζει «βασίλισσα των Αιθέρων».

Ο ουρανός είναι το όριο

Ασχολείται ενεργά με την προώθηση των γυναικών, με στόχο η αμερικανική κοινή γνώμη να πεισθεί ότι «η αεροπορία δεν ήταν πλέον μόνο για παράτολμους και υπεράνθρωπους».

Το 1928, γίνεται η πρώτη γυναίκα που πετά μόνη κατά μήκος της βορειοαμερικανικής ηπείρου. Το 1931, θέτει νέο παγκόσμιο ρεκόρ υψομέτρου (5.613 μέτρα). Το 1935 γίνεται ο πρώτος άνθρωπος που πετά μόνος από τη Χονολουλού στην Καλιφόρνια.

Μπορείς να φυλακίσεις έναν αετό;

Το 1931 παντρεύεται τον Τζωρτζ Πάτναμ, χαρακτηρίζοντας τον γάμο μία «συνεργασία με διπλά χειριστήρια». Σε μια επιστολή, γράφει: «Δεν θα σε θεωρήσω δέσμιο σε μένα με κάποιο μεσαιωνικό κώδικα πίστης, ούτε θα θεωρήσω τον εαυτό μου δέσμιο σε σένα». Οι φιλελεύθερες ιδέες της για το γάμο είναι προκλητικές για την εποχή. Αρνείται να πάρει το όνομα του συζύγου της και γελά όταν οι New York Times την αποκαλούν «κυρία Πάτναμ». Ο σύζυγός της θα αποκαλύψει αργότερα ότι ο ίδιος αποκαλούνταν «κύριος Έρχαρτ».

Το μοιραίο όνειρο

Το 1935 εξολομολογείται: «Η πτήση που θέλω περισσότερο από κάθε άλλη είναι ο γύρος της Γης στον Ισημερινό». Το ονειρικό ταξίδι θα ξεκινήσει την 1η Ιουνίου 1937. Έναν μήνα αργότερα, στις 2 Ιουλίου, ο κόσμος θα ακούσει για τελευταία φορά τη φωνή της Έρχαρτ. Το αεροσκάφος της χάνει την επαφή με την άκατο της Αμερικανικής Ακτοφυλακής. Ακολουθούν συντονισμένες προσπάθειες εντοπισμού, τόσο από το αμερικανικό κράτος, όσο και ιδιωτικές έρευνες, χρηματοδοτούμενες από τον σύζυγο της Έρχαρτ. Όμως, κανείς δεν θα μάθει ποτέ τι απέγινε η νεαρή με το περιπετειώδες πνεύμα. Η Αμέλια Έρχαρτ θα περάσει έτσι στην ιστορία ως πρωτοπόρος αλλά και, όπως χαρακτηριστικά είπε ο Τόμας Κράουτς, «η αγαπημένη μας αγνοούμενη».

Simone De Beauvoir (1908 – 1986)

Η πένα της γράφει με απόλυτη σκληρότητα, αλλά και ειλικρίνεια, αλήθειες που κανείς δεν τολμούσε να ξεστομίσει εκείνη την εποχή. Η εμβληματική συγγραφέας, φιλόσοφος, διανοούμενη, ακτιβίστρια και φεμινίστρια ξεχώρισε για το σημαντικό της έργο, που επηρέασε καθοριστικά το φεμινιστικό κίνημα, δίνοντας σημαντική ώθηση στις γυναίκες να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους.

Η αριστοκρατική καταγωγή της και οι σπουδές σε ιδιωτικά σχολεία διαμόρφωσαν ένα βαθιά θρησκευόμενο νεαρό κορίτσι. Σύντομα, όμως, η De Beauvoir καταλαβαίνει ότι ο σύγχρονος ρόλος της γυναίκας δεν την ικανοποιεί και τον «πολεμά» με κάθε μέσο: Είναι άθεη, δημιουργεί έναν άνοιχτό δεσμό με τον υπαρξιστή φιλόσοφο Ζαν-Πολ Σαρτρ, με τον οποίο δεν παντρεύονται, ούτε συγκατοικούν, ενώ μέσα από το σημαντικό λογοτεχνικό της έργο αμφισβητεί κάθε σπιθαμή των κοινωνικών επιταγών για τις ανθρώπινες σχέσεις και τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία.

Γράφει μυθιστορήματα, δοκίμια, βιογραφίες για κοινωνικά και πολιτικά θέματα. Αναμφισβήτητα, το σημαντικότερο έργο της είναι το «Δεύτερο Φύλο», στις περίπου χίλιες σελίδες του οποίου αναλύεται η γυναικεία καταπίεση και ο υποβιβασμένος ρόλος των γυναικών στην κοινωνία. Το έργο αποτελεί «γροθιά» στην πατριαρχία και θεωρείται σήμερα ένα από τα θεμέλια του σύγχρονου φεμινισμού. Το έργο λαμβάνει πολύ σκληρά σχόλια από την κοινωνία της εποχής, με πολλούς να το χαρακτηρίζουν «πορνογραφία», ενώ το Βατικανό το συμπεριλαμβάνει στη λίστα με τα «απαγορευμένα βιβλία».

Η ίδια, όμως, δεν πτοείται. Συνεχίζει να γράφει και να βραβεύεται. Στο τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, συνεργάζεται με τον Σαρτρ στην έκδοση του «Μοντέρνοι Καιροί», μιας πολιτικής εφημερίδας, η οποία αξιοποιείται από την De Beauvoir ως πλατφόρμα προώθησης ιδεών.

Η αξία της De Beauvoir θα αναγνωριστεί μετά θάνατον, όταν πλέον ο ακαδημαϊκός χώρος αρχίζει να αναγνωρίζει τον φεμινισμό, αλλά και τη συμβολή της De Beauvoir στο σπουδαίο έργο του Σαρτρ. Δίκαια, λοιπόν, θεωρείται μία από τους σημαντικότερους Γάλλους στοχαστές στην ιστορία.

Rosa Parks (1913 – 2005)

1 Δεκεμβρίου 1955. Μια μαύρη μοδίστρα ανεβαίνει στο λεωφορείο της γραμμής μετά από μια κουραστική μέρα στη δουλειά. Κοιτά τον οδηγό. Τον αναγνωρίζει. Είναι εκείνος που, 12 χρόνια νωρίτερα, την είχε αναγκάσει να κατέβει από το λεωφορείο και να περιμένει έξω στη βροχή, επειδή τόλμησε να μπει από την μπροστινή πόρτα, που ήταν μόνο για λευκούς. Κατευθύνεται στο πίσω μέρος του λεωφορείου -μόνο εκεί επιτρέπεται να καθίσει μια μαύρη γυναίκα της εποχής- μέχρι που την πλησιάζει ένας λευκός άνδρας και απαιτεί να του παραχωρήσει τη θέση της.

Ανυπότακτη καρδιά, ισχυρή θέληση

Εκείνη αρνείται να σηκωθεί, ο οδηγός την απειλεί και η Παρκς καταλήγει στο κρατητήριο για παραβίαση του νόμου περί φυλετικού διαχωρισμού. Τέσσερις ημέρες αργότερα, οι Αφροαμερικανοί ξεκινούν ένα άνευ προηγουμένου μποϋκοτάζ στα λεωφορεία, που διήρκησε 381 ημέρες. Την ίδια ημέρα, ένας μαύρος άνδρας, που θα γράψει ιστορία, βγάζει έναν εμβληματικό λόγο. Πρόκειται για τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ. Έναν χρόνο αργότερα και ύστερα από μια κόντρα δίχως τέλος, το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίζει ότι οι νόμοι περί φυλετικού διαχωρισμού είναι αντισυνταγματικοί. Μια μεγάλη νίκη έχει επιτευχθεί. Την επόμενη ημέρα, η Ρόζα Παρκς, ο Έντγκαρ Νίξον και ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ επιβιβάζονται σ’ ένα λεωφορείο και κάθονται στην πρώτη θέση. Κάνεις δεν τους μετακινεί.

Η ίδια θα δηλώσει αργότερα «Λένε ότι δεν άφησα τη θέση μου επειδή ήμουν κουρασμένη. Δεν ήμουν κουρασμένη σωματικά, είχα κουραστεί να υποχωρώ».

Το 1996 της απονεμήθηκε το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας. Το 1999 τιμήθηκε με το Χρυσό Μετάλλιο του Κογκρέσου για τον αγώνα της κατά του ρατσισμού. Είναι η πρώτη γυναίκα της οποίας η σορός εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα στη Ροτόντα του Καπιτωλίου.

Βαλεντίνα Τερέσκοβα (1937 – Σήμερα)

Η Βαλεντίνα Βλαντίμιροβνα Τερεσκόβα είναι η πρώτη γυναίκα που ταξίδεψε στο διάστημα. Σε νεαρή ηλικία, άρχισε να εκδηλώνει ενδιαφέρον για τον αλεξιπτωτισμό. Εκπαιδεύτηκε στην πτώση με αλεξίπτωτο στην τοπική αερολέσχη, πέφτοντας για πρώτη φορά σε ηλικία 22 ετών. Εκείνη την εποχή εργαζόταν σε ένα υφαντουργείο της περιοχής.

Η εμπειρία της στον αλεξιπτωτισμό ήταν εκείνη που την ξεχώρισε ανάμεσα στις 400 και πλέον υποψήφιες για ένα διαστημικό πρόγραμμα. Περνά από αυστηρή, πολύμηνη εκπαίδευση, που περιλαμβάνει πτήσεις με συνθήκες έλλειψης βαρύτητας, τεστ απομονώσεως, φυγοκεντρίσεως, θεωρία των πυραύλων, μηχανική διαστημοπλοίων, 120 πτώσεις με αλεξίπτωτο και εκπαίδευση στη διακυβέρνηση αεριωθούμενων πολεμικών αεροσκαφών τύπου Μιγκ-15UTI.

Το πρωί της 16ης Ιουνίου 1963, κλείνεται στον θαλαμίσκο του Βοστόκ και, χωρίς κανένα απρόοπτο, εκτοξεύεται με επιτυχία. Το κωδικό όνομά της είναι «Τσάικα», ονομασία που αργότερα δόθηκε και σε έναν αστεροειδή προς τιμήν της.

Αληθινή μαχήτρια

Παρ’ ότι αισθάνεται ναυτία και ταλαιπωρία σε μεγάλο μέρος της πτήσης, καταφέρνει να συμπληρώσει 48 περιφορές γύρω από τη Γη, παραμένοντας στο διάστημα για σχεδόν 3 ημέρες, δηλαδή περισσότερο από το άθροισμα των χρόνων όλων των Αμερικανών αστροναυτών που είχαν ταξιδέψει έως τότε. Κατά τη διάρκεια της αποστολής, κρατά ημερολόγιο πτήσεως και τραβά φωτογραφίες του ορίζοντα, που αργότερα θα χρησιμοποιηθούν για τον εντοπισμό στρωμάτων αεροδιαλυμάτων μέσα στην ατμόσφαιρα. Διανύει 2 εκατομμύρια χιλιόμετρα στο διάστημα και προσγειώνεται τελικά στο Καζακστάν.

Αργότερα, ο ηγέτης της Σοβιετικής Ένωσης, Νικίτα Χρουστσόφ, θα της εκφράσει την «πατρική του υπερηφάνεια».

Μετά την πτήση της, η Τερεσκόβα σπουδάζει στην Πολεμική Αεροπορία, λαμβάνοντας διάκριση ως αστροναύτης μηχανικός, ενώ το 1977 ολοκληρώνει το διδακτορικό της στη μηχανική. Χάρη στη φήμη της, επιλέγεται σε μια σειρά από πολιτικά αξιώματα, τόσο εντός, όσο και εκτός της χώρας της.

Παράλληλα, τιμάται με παράσημα, βραβεία και τίτλους, μεταξύ των οποίων και το ανώτατο παράσημο της χώρας της, αυτό του «Ήρωα της ΕΣΣΔ». Παράλληλα, υπήρξε η πρώτη και μέχρι σήμερα η μοναδική γυναίκα με τον βαθμό του πτεράρχου στη σοβιετική, αλλά και στη ρωσική πολεμική αεροπορία. Ένας κρατήρας στο βόρειο ημισφαίριο της αόρατης πλευράς της Σελήνης, βαφτίζεται με το όνομά της προς τιμή της.

Μέχρι σήμερα, οι συμπατριώτες της τη σέβονται ως ηρωίδα. Την ημέρα των εβδομηκοστών γενεθλίων της, λέγεται ότι εκμυστηρεύτηκε πως θα ήθελε να ταξιδέψει στον Άρη, ακόμα και χωρίς επιστροφή.

Η ελπίδα του σήμερα

Malala Yousafzai (1997 – Σήμερα)

Γεννήθηκε σε ένα σημείο του πλανήτη που καταλαβαίνεις νωρίς ότι αυτή η ζωή κρύβει διπλές προκλήσεις για τη γυναίκα. Μόλις σε ηλικία 11 ετών, η Malala Yousafzai ήταν ήδη αρκετά ώριμη και συνειδητοποιημένη για ανισότητα των δύο φύλων. Ξεκίνησε να γράφει σε blog με ψευδώνυμο, περιγράφοντας τη ζωή της στην πόλη Μινγκόρα του Πακιστάν, μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Ταλιμπάν, που απαγόρευαν στα κορίτσια να πηγαίνουν σχολείο, εκφράζοντας τις απόψεις της σχετικά με το δικαίωμα των κοριτσιών στη μόρφωση. Ακολουθούν χρόνια με έντονη κοινωνική δράση, όπου η Yousafzai δίνει συνεντεύξεις σε διάφορα μέσα, εγχώρια, αλλά και του εξωτερικού.

Το πρωί της 9ης Οκτωβρίου 2012 ένας άντρας την πυροβολεί στο κεφάλι, ενώ βρίσκεται μέσα στο σχολικό λεωφορείο, τραυματίζοντάς την πολύ σοβαρά. Νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση στο Πακιστάν και στη συνέχεια μεταφέρεται στην Αγγλία.

Η αλλαγή, όμως, έχει γίνει. Η απόπειρα δολοφονίας της 15χρονης μαθήτριας ξεσηκώνει ένα τεράστιο κύμα υποστήριξης σε όλο τον κόσμο.

Το 2013 της απονεμήθηκε το Βραβείο Ζαχάρωφ, ενώ ένα χρόνο αργότερα της απονέμεται το Νόμπελ Ειρήνης, για τον αγώνα της σχετικά με το δικαίωμα των κοριτσιών στην εκπαίδευση. Σήμερα, αποτελεί την νεαρότερη κάτοχο Νόμπελ και συνεχίζει την κοινωνική της δράση.

Μάχσα Αμίνι (1999 – 2022)

Στις 16 Σεπτεμβρίου 2022, η 22χρονη Ιρανή πεθαίνει στην Τεχεράνη του Ιράν, ενώ βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση, πυροδοτώντας ένα τεράστιο και ασταμάτητο κύμα αντιδράσεων για την αντιμετώπιση των γυναικών στο Ιράν.

Η Αμίνι ταξίδευε με την οικογένειά της, όταν συνελήφθη από την αστυνομία ηθών, ένα ειδικό σώμα, υπεύθυνο για την συμμόρφωση στον ενδυματολογικό κώδικα του Ισλάμ. Η Αμίνι θεωρήθηκε ότι παραβίαζε τους κανόνες της ισλαμικής θρησκείας όσον αφορά την σεμνότητα, γιατί δεν φορούσε σωστά τη μαντήλα της. Η κράτησή της επρόκειτο να διαρκέσει μία ώρα. Αντί, όμως, να ελευθερωθεί, η Αμίνι οδηγήθηκε στο νοσοκομείο, όπου και εξέπνευσε 2 ημέρες αργότερα. Η αστυνομία ισχυρίστηκε ότι κατέρρευσε ξαφνικά, όμως οι μώλωπες και τα τραύματα που έφερε σε όλο της το σώμα μαρτυρούσαν ότι η νεαρή κοπέλα υπέστη ισχυρή αστυνομική βία.

Ο θάνατός της προκάλεσε οργή, πυροδοτώντας ένα άνευ προηγουμένου κύμα διαδηλώσεων. Χιλιάδες Ιρανοί βγήκαν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν κατά του θεοκρατικού καθεστώτος. Διαδηλώσεις έγιναν σε 50 περίπου περιοχές, με τις γυναίκες να κόβουν τα μαλλιά τους και να καίνε τις μαντήλες τους σε ένδειξη διαμαρτυρίας και την κυβέρνηση να προχωρά σε ακραίες αντιδράσεις, πυροβολώντας διαδηλωτές, χρησιμοποιώντας δακρυγόνα και μπλοκάροντας την πρόσβαση στο διαδίκτυο. Τα γεγονότα στο Ιράν ευαισθητοποίησαν ολόκληρο τον πλανήτη, με ηγέτες και διάσημα πρόσωπα πολλών κρατών να τοποθετούνται ανοιχτά ενάντια στη βία των αρχών του Ιράν.

Έτσι, η Αμίνι μετατράπηκε σε σύμβολο της βίας κατά των γυναικών στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, ανοίγοντας τον παγκόσμιο διάλογο για την αστυνομική και κρατική βία.