Δε χρειάζεται κανείς να τονίσει το πόσο γρήγορα αλλάζουν τα πάντα. Είναι ηλίου φαεινότερον. Οικονομίες, κυβερνήσεις, περιβάλλον ακόμη και ο δρόμος που ακολουθάει κάποιος για να φτάσει στη δουλειά του. Πολλές φορές, είναι σαν να μην προλαβαίνει να προσαρμοστεί καλά- καλά κάποιος σε μια συγκεκριμένη κατάσταση και κάπου “πάμε πάλι απ΄την αρχή”. Άραγε, πόσο εύκολο είναι να χωνέψει κανείς– για να το πούμε επιστημονικά!-, κάθε αλλαγή της ζωής του, ιδιαίτερα αυτή που αφορά στον τρόπο συμπεριφοράς;
Ένας υπερβολικά μεγάλος αριθμός ατόμων, θα αντιμετωπίσει προβλήματα των οποίων η λύση τους βρίσκεται στην αλλαγή. Ένας υπερβολικά μικρός αριθμός ατόμων απ’ την άλλη, είναι πρόθυμος να κάνει αυτό το βήμα. Και είναι τόσο απαραίτητο μερικές φορές. Αδιαμφισβήτητα ο κόσμος είναι ιδιαίτερα εύθραυστος. Όλα είναι έτοιμα να μεταβληθούν μέσω του πιο μικρού παράγοντα, ασπαζόμεθα γαρ το φαινόμενο της πεταλούδας. Η ανθρώπινη ψυχή ωστόσο, φαίνεται να προβάλλει σθεναρά αντίσταση απέναντι στην αλλαγή, ερχόμενη σε πλήρη κόντρα με τη μητέρα φύση.
Αν διεισδύσει κανείς στο νόημα αυτής της λέξης και δει στο βάθος της, θα συνειδητοποιήσει πως η αλλαγή είναι ταυτόσημη έννοια με το άγνωστο. Και πόσο τρομακτικό ακούγεται αυτό στον σημερινό άνθρωπο που επιθυμεί διακαώς να γνωρίζει με κάθε λεπτομέρεια το μέλλον του και να έχει στον έλεγχό του κάθε πτυχή της ζωής του; Το άγνωστο, το καινούργιο είναι για πολλούς μία πηγή άγχους και αβεβαιότητας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αλλαγή μοιάζει αναγκαία και πολλές φορές είναι η λύση σε ένα πρόβλημα, μα σε ακόμη περισσότερες περιπτώσεις, προκαλεί αισθήματα δυσφορίας.
Εκείνοι που «βαριούνται» εύκολα και αναζητούν συνεχώς το καινούργιο, όσο περίεργο και αν ακούγεται, είναι λίγοι. Η πλειοψηφία των ατόμων νιώθει μεγαλύτερη ασφάλεια και προστασία όταν η ζωή τους ακολουθεί ένα σταθερό μοτίβο, είτε αυτό έχει να κάνει με οικογενειακούς δεσμούς, με ωράριο εργασίας, είτε ακόμη και με την ώρα του φαγητού. Ας αναλογιστεί κανείς λοιπόν τι επίπτωση έχει το να αποδεσμευθεί από συγκεκριμένες συμπεριφορές και να ασπαστεί νέες.
Όσον αφορά στον τομέα της αλλαγής συμπεριφοράς, τότε τα πράγματα περιπλέκονται.
Τη στιγμή που θα ζητηθεί σε κάποιον να αφήσει πίσω του εδραιωμένους τρόπους αντίδρασης, σκέψης και ύπαρξης, το άτομο αυτομάτως νιώθει πως χάνει κομμάτια του εαυτού του. Το πλέον παράδοξο όμως, είναι πως τις περισσότερες φορές τα κομμάτια αυτά προκαλούν δυσαρέσκεια στον άνθρωπο, την οποία και αναγνωρίζει. Ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφέρεται κανείς, του έχει μάθει και να αναμένει τις ανάλογες αντιδράσεις. Καθώς λοιπόν, το άτομο αναζητά να υιοθετήσει άλλους τρόπους δράσης και ύπαρξης, γεγονός που από μόνο του προκαλεί το αίσθημα του φόβου και της ανασφάλειας, έρχεται να προστεθεί και η έγνοια που αφορά στην αντίδραση των άλλων. Αυτή η αλληλεπίδραση αποδεικνύει για μια ακόμη φορά την πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει τις ανθρώπινες σχέσεις.
Εκτός του φόβου της αλλαγής όμως, πρέπει να τονιστεί και η ανάλογη δυσκολία. Συγκεκριμένες συμπεριφορές που επαναλαμβάνονται έχουν κρυσταλλοποιηθεί και έχουν έντονα εδραιωθεί στο «κουτί του χαρακτήρα». Το να τις σβήσει κανείς, ή έστω και να τις παραλλάξει, σημαίνει αυτομάτως μια αναδιάταξη του τρόπου με τον οποίο σκέφτεται και αντιδρά. Το κακό είναι πως δεν είναι ό,τι πιο εύκολο, το καλό είναι πως είναι εφικτό. Σε κάθε περίπτωση χρειάζεται η ειλικρινής προσπάθεια του ατόμου, η οποία είναι αναγκαίο να πηγάζει από την ίδια του τη θέληση για αλλαγή. Και αυτό γίνεται ακόμη πιο εύκολο όταν έχει αντιληφθεί την αναγκαιότητά της και δεν του έχει επιβληθεί από άλλους. Άλλωστε όπως είχε πει και ο Κομφούκιος, «αυτός που θέλει να είναι συνεχώς ευτυχισμένος, πρέπει να αλλάζει συχνά».
