Όταν οι επιστήμονες ψάχνουν για εξωγήινους, αναζητούν πλανήτες με συνθήκες ευνοϊκές για εμφάνιση ζωής. Πλανήτες δηλαδή που βρίσκονται σε απόσταση τέτοια από το άστρο τους που -σε συνδυασμό με τα ατμοσφαιρικά τους χαρακτηριστικά- τους επιτρέπει τη διατήρηση νερού σε υγρή μορφή στην επιφάνειά τους.
Νερό λοιπόν, Η2Ο, διοξείδιο του υδρογόνου. “Αρχή πάντων ύδωρ” κατά το Θαλή το Μιλήσιο, “μία από τις πρωταρχικές ουσίες της φύσης σε συνδυασμό με τον αέρα, τη γη και τη φωτιά” κατά τον Αριστοτέλη. Και πράγματι, μέχρι και σήμερα, το νερό αποτελεί μία από τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ύπαρξη και διατήρηση της ζωής, τουλάχιστον με τη μορφή που τη γνωρίζουμε.
Το νερό στον πλανήτη μας
Χαζεύοντας τη Γη από το διάστημα, το μπλε του νερού κατακλύζει την εικόνα. Και προφανώς και έτσι θα γινόταν, αφού το υδάτινο στοιχείο καλύπτει το 70% του πλανήτη μας. Οι μορφές στις οποίες το συναντάμε είναι τρεις. Στους παγετώνες και στις χιονισμένες περιοχές, το συναντάμε στη στερεή του μορφή. Στους ατμοσφαιρικούς υδρατμούς στην αέρια μορφή και, βέβαια, σε λίμνες, ποτάμια και θάλασσες στην υγρή.
Από όλο όμως αυτό το ποσοστό, ένα μικρό μόλις μέρος του είναι πόσιμο. Κι αυτό λόγω της διαρκούς αύξησης του πληθυσμού της Γης, της μόλυνσης που έχουμε προκαλέσει στους υδάτινους πόρους, της αύξησης της παγκόσμιας θερμοκρασίας αλλά και της αλόγιστης κατανάλωσης.
Και την ίδια ώρα που ο πλανήτης μας αποτελείται κατά 70% από νερό, εμείς οι ίδιοι αποτελούμαστε κατά 60%, επίσης από νερό. Σε οικονομικά υποανάπτυκτες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής σημειώνονται χιλιάδες θάνατοι από κατανάλωση μολυσμένου νερού, είτε από την ανυπαρξία του. Δεν είναι τυχαίο που πολλές θεωρίες θέλουν τον επόμενο μεγάλο πόλεμο να γίνεται για το νερό.
Για κάθε λάθος κίνηση, υπάρχει και τουλάχιστον μία σωστή. Όπως για καθετί που κάναμε στραβά, υπάρχει κάτι που μπορούμε να κάνουμε διαφορετικά. Το οποίο μπορεί να μη μπορεί μεν να αναιρέσει ένα κακό που ήδη έγινε, αλλά μπορεί να βελτιώσει τη μελλοντική πορεία των πραγμάτων. Στην καθημερινότητά μας, έχουμε αρκετούς εύκολους και άμεσα εφαρμόσιμους τρόπους να μειώσουμε την αλόγιστη χρήση του νερού.
1. Κλείνουμε τη βρύση όσο βουρτσίζουμε τα δόντια μας
Η Αμερικανική Ένωση Οδοντιάτρων συνιστά πλύσιμο των δοντιών δύο φορές την ημέρα, για περίπου δύο λεπτά τη φορά. Ανάλογα πόσο πιστοί μένουμε στην οδηγία αυτή, αν όσο βουρτσίζουμε τα δόντια μας αφήνουμε τη βρύση να τρέχει, ξοδεύουμε από 15 έως 30 λίτρα νερού ημερησίως. Εξίσου άσκοπη σπατάλη συμβαίνει όταν αντίστοιχα αφήνουμε ανοιχτή τη βρύση όσο πλένουμε τα χέρια μας, όσο ξυριζόμαστε ή όσο σαπουνίζουμε τα σκεύη της κουζίνας.
2. Γεμίζουμε το μπουκαλάκι μας με νερό και το παίρνουμε μαζί μας
Όταν έχουμε το δικό μας μπουκαλάκι που γεμίζουμε με νερό, το μόνο νερό που χρησιμοποιούμε είναι αυτό που πραγματικά θα πιούμε. Όταν όμως αγοράζουμε εμφιαλωμένο μπουκαλάκι με νερό γιατί δεν πήραμε μαζί από το σπίτι ή το γραφείο και διψάσαμε στο δρόμο, το νερό που χρησιμοποιούμε δεν είναι μόνο αυτό που θα μπει στο σώμα μας. Είναι και όλο το νερό που χρειάστηκε η αλυσίδα παραγωγής και εμφιάλωσης νερού ώστε να καταλήξει αυτό το μπουκαλάκι στα χέρια μας. Για κάθε μπουκάλι του ενός λίτρου, υπολογίζεται πως έχουν χρησιμοποιηθεί 1.360 ml νερού.
Χώρια που το κακό εδώ είναι πολλαπλό, αφού μόλις ένα στα έξι πλαστικά μπουκάλια ανακυκλώνεται και ένα πλαστικό μπουκάλι χρειάζεται από 450 έως 1.000 χρόνια προκειμένου να διασπαστεί πλήρως στη φύση.
3. Αντικαθιστούμε το τηλέφωνο του μπάνιου με ένα με χαμηλότερη ροή νερού
Τα παλαιού τύπου τηλέφωνα μπάνιου έχουν ροή περίπου 19 λίτρων νερού ανά λεπτό. Τα νεότερα όμως τηλέφωνα που υπόσχονται μείωση της άσκοπης κατανάλωσης νερού, βαστούν την υπόσχεσή τους. Καθώς η ροή τους υπολογίζεται γύρω στα 7,5 λίτρα νερό ανά λεπτό, κατανάλωση δηλαδή κάτω από το μισό. Με πρόχειρους υπολογισμούς, κάνοντας ένα πεντάλεπτο ντους την ημέρα, γλυτώνουμε σπατάλη νερού ίση με κοντά 58 λίτρα. Να βάλουμε και στην εξίσωση ότι τις περισσότερες φορές ένα ντους δεν μας παίρνει μόνο τόσο χρόνο;
4. Διαλέγουμε προϊόντα από ανακυκλωμένο χαρτί
Σε τεχνητές φυτείες φυτεύονται δέντρα ταχείας ανάπτυξης. Ποτίζονται, μεγαλώνουν κι όταν φτάσουν στο κατάλληλο ύψος, κόβονται. Αποθηκεύονται για 6 περίπου μήνες, αποφλοιώνονται και συνθλίβονται σε μικρά κομμάτια. Η επεξεργασία των κομματιών αυτών μαζί με νερό, σόδα και χημικά συστατικά, μας δίνει το χαρτοπολτό. Και τώρα ξαναχρησιμοποιείται νερό, μαζί με υπεροξείδιο του υδρογόνου και οξυγόνο ώστε να λευκανθεί ο χαρτοπολτός. Που με τις κατάλληλες διαδικασίες θα μας δώσει το χαρτί.
Δεν υπάρχει ούτε ένα στάδιο της διαδικασίας αυτής που να μην καταναλώνει άπειρες ποσότητες νερού. Κάτι που συμβαίνει σε πολύ μα πολύ μικρότερο βαθμό όταν επιλέγουμε ανακυκλωμένο χαρτί. Και είναι πολλά τα προσφερόμενα προϊόντα που προέρχονται από αυτό. Αντικαθιστούμε λοιπόν όπου μπορούμε το απλό χαρτί με ανακυκλωμένο. Kαι όπου είναι εφικτό, μειώνουμε τη χρήση χαρτιού. Στο σπίτι, οι πετσέτες μπορούν κατά πολύ να αντικαταστήσουν το ρολό κουζίνας. Στο γραφείο, σκεφτόμαστε πραγματικά αν είναι απαραίτητο να τυπώσουμε εκείνο το mail ή εκείνο το τιμολόγιο ή αν μπορούμε να κάνουμε τη δουλειά μας μόνο με την ηλεκτρονική του μορφή.
5. Ποτίζουμε τα φυτά ή τον κήπο μας νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα
Στα μεσογειακά τουλάχιστον κλίματα, οι πιο δροσερές ώρες της ημέρας σημειώνονται νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα. Το πότισμα των φυτών και των κήπων μας εκείνες τις ώρες είναι πολύ πιο αποδοτικό. Γιατί οι υψηλές θερμοκρασίες του μεσημεριού και οι ακτίνες του ηλίου, εξατμίζουν μέρος του νερού που ρίχνουμε στα φυτά μας, αποτρέποντας τη σωστή ποσότητα να φτάσει στις ρίζες τους. Αντίστοιχα, αποφεύγουμε να ποτίζουμε σε μέρες ή ώρες που έχει πάρα πολύ αέρα. Γιατί έτσι το νερό δεν καταλήγει εκεί που πρέπει, παρά διασκορπίζεται ανούσια.
6. Προσθέτουμε ένα τουλάχιστον χορτοφαγικό γεύμα στην εβδομάδα μας
Σοκαριστικό αλλά αληθινό, για να φτάσει στο πιάτο μας ένα μοσχαρίσιο φιλέτο 200 γραμμαρίων, έχουν χρησιμοποιηθεί περίπου 2.500 λίτρα νερό. Μία μέση σαλάτα αντίστοιχα, έχει κοστίσει μόλις 80 λίτρα νερό. Που σημαίνει πως αντικαθιστώντας μέσα στην εβδομάδα μας ένα μόνο κανονικό γεύμα με ένα vegetarian ή vegan, μειώνουμε την κατανάλωση νερού κατά πάνω από 2.000 λίτρα. Κάθε έτος αποτελείται από 52 εβδομάδες, με αστρονομικό αποτέλεσμα την οικονομία 104.000 λίτρων νερού. Για καθέναν από εμάς, για ένα μόνο γεύμα ανά εβδομάδα. Κι αν τα κάναμε δύο; Κι αν πολλαπλασιάζαμε και με τον πληθυσμό της Γης; Εδώ λοιπόν βρίσκεται η μεγαλύτερη-μικρότερη αλλαγή και είναι απολύτως στο χέρι μας να συμβεί.
