Τρίτη μου. Ξημέρωσες. Σε ευχαριστούμε. Θέλεις, Τρίτη, να σου κάνουμε ανταποδοτικά ένα post ή ένα story στο Instagram για να σε ευχαριστήσουμε που (μας) ξημέρωσες; Τρίτη μου κάτσε να σου εξηγήσω γιατί σε έπιασα από τα μούτρα και σε υποδέχτηκα έτσι. Δεν έχω κάτι μαζί σου. Τα έχω βάλει με την αδικία.

Αρχικά Τρίτη, ανήκεις στη φουρνιά του 21ου αιώνα.

Ένας από τους τρόπους που σε υποδεχόμαστε πλέον, σε καθημερινή βάση, είναι να ανοίξουμε τα μάτια μας και να πιάσουμε το κινητό μας.

Τρίτη, όταν πιάσουμε το κινητό μας αυτά που κοιτάμε είναι τα εξής: (η σειρά υπόκειται σε προσωπικά γούστα)

• ώρα
• whatsapp
• instagram
• email
• facebook
• μηνύματα
• κλήσεις
• ώρα

Τα social δεν είναι δική σου αποκλειστικότητα. Το κάνουμε όλες τις ημέρες. Όποια ημέρα κι αν ξυπνήσουμε το ίδιο Ευαγγέλιο θα ακουλουθήσουμε.

Τρίτη, από τη στιγμή που δεν έχουμε εσένα δεδομένη τότε πως γίνεται να έχουμε άλλα πράγματα; Προσπαθούμε κάθε ημέρα. Μέρα μπαίνει – μέρα βγαίνει έχουμε αγωνία για τη δουλειά μας, το μισθό μας και καταβάλουμε τους οβολούς μας για μια καλύτερη – αξιοκρατική – δίκαιη ζωή. Αυτή που χτίζουμε εμείς, με τα χέρια μας. Όπως εσύ υπομονετικά περιμένεις να πάρεις τη σκυτάλη από την Τετάρτη για να έρθει ξανά η δική σου σειρά, έτσι κι εμείς οι άνθρωποι, περιμένουμε να αναγνωριστούν οι κόποι μας, οι προσπάθειές μας, οι θυσίες που κάνουμε, οι μάχες που δίνουμε, οι μάχες που χάνουμε.

Τρίτη σε ευχαριστώ, τώρα θα το πάρω πάνω μου για να τοποθετηθώ σε αυτό το κείμενο που εδώ και καιρό σκεφτόμουν πώς θα γράψω προκειμένου να δείξω σεβασμό και ευγένεια αλλά παράλληλα να θίξω και ένα ζήτημα που με προβληματίζει, θέλοντας να προβληματίσω κι άλλους – για καλό πάντα.

Αγαπητέ κόσμε του Instagram, αγαπητά marketing departments, αγαπητά agencies θέλω να σας μιλήσω και αυτά που θα πω μπορεί να μην σας αρέσουν.

Ζούμε σε μια κοινωνία όπου όλοι προσπαθούμε καθημερινά για το καλύτερο, για το περισσότερο, για το σωστό, για το άρτιο. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια οι λογαριασμοί μας στο instagram υπερθεματίζουν τη νέα τάση να συνεργαζόμαστε μέσω αυτών. Να διαφημίζουμε και να διαφημιζόμαστε. Αυτή η ανταλλαγή υπηρεσιών, αφού στη «νέα» πραγματικότητα αυτό είναι, θα πρέπει να έχει οικονομικό αντίκτυπο. Δεν θα έπρεπε επ’ ουδενί να είναι δωρεάν.

Αν μπω σε ένα κατάστημα παπουτσιών, διαλέξω ένα ζευγάρι, ευχαριστήσω με χαμόγελο τους υπαλλήλους ή ακόμη και τον ιδιοκτήτη, το πάρω και φύγω, θα τους έχω υποτιμήσει φανερά, αγνοώντας τον κόπο τους για την παραγωγή των προϊόντων τους και τις υπηρεσίες τους. Δεν θα το έχω κλέψει, καθώς θα έχω γνέψει με νάζι και δεν θα έχω φύγει τρέχοντας, καταχονιάζοντάς το στην τσάντα μου, αλλά μήπως θα το έχω κλέψει με άλλο τρόπο και όχι με αυτόν που συνηθίζουμε να λέμε; Μήπως θα έχω κλέψει την αξιοπρέπειά τους; Τον μόχθο τους;

Μπορεί να μην είναι αυτοσκοπός το χρήμα, τουλάχιστον για εμένα δεν είναι ποτέ δεν ήταν αλλά κάπως πρέπει να ζήσουμε και για να ζήσουμε και να καλύψουμε τις ανάγκες μας, αναγκαστικά, χρήμα, σε χρειαζόμαστε. Για να μπορούμε να πάμε super market, να φάμε, να ντυθούμε, να πληρώσουμε τους λογαριασμούς μας, να διασκεδάσουμε, να επενδύσουμε, να κάνουμε δώρα στους αγαπημένους μας, να κάνουμε δώρα στους εαυτούς μας, να εξασφαλίσουμε τροφή στα παιδιά μας, στα κατοικίδιά μας, να βοηθήσουμε ανθρώπους που εξαρτώνται από εμας οικονομικά και αν γίνεται να αφήσουμε και κάτι στην άκρη γιατί κανείς δεν θα το κάνει για εμάς.

Παρελθόν. Ένας από τους τρόπους που λειτουργεί είναι συγκριτικά.

Με ποιο; Μα φυσικά με το σήμερα. Θυμάμαι ως παιδάκι οι συγγενείς να μου κάνουν δώρα. Δεν θυμάμαι ούτε μια φορά ένας από όλους αυτούς τους ανθρώπους την ώρα που μου χάριζαν κάτι, να μου ζητούσαν κάτι ανταποδοτικά. Μα πώς θα μπορούσαν άλλωστε; Όταν χαρίζεις κάτι, το χαρίζεις – δεν περιμένεις κάτι πίσω και δεν μπορείς να ανακαλέσεις την πράξη σου – δεν είναι σωστό. Επίσης, εμένα μου έμαθαν πως όταν μου χαρίζουν κάτι δεν θα πρέπει να χαρίζω κάτι πίσω. Αυτό θα έπρεπε να είναι στη διακριτική μου ευχέρεια.

Όταν κάνω εγώ με τη σειρά μου δώρα σε φίλους, ωραίες κινήσεις που δείχνουν ενδιαφέρον και αγάπη, δεν σκέφτομαι το τί θα πάρω πίσω και δεν έχω την παραμικρή τέτοια απαίτηση. Αν το έκανα θα με αυτοχαρακτήριζα «φτηνή». Φανταστείτε να έκανα ένα δώρο σε αγαπημένο μου πρόσωπο και την ώρα που το έδινα να συμπλήρωνα: κάνε μου σε παρακαλώ ένα post ή ένα story στο instagram για να δουν ότι σε σκέφτομαι, ότι σε αγαπάω, ότι σε νοιάζομαι.

Φανταστείτε, την ώρα που αλλάζατε πάνα στο μωρό σας, το μωρό σας να έπρεπε να ανεβάσει – ανταποδοτικά – βίντεο με εσάς να αλλάζετε την πάνα για να δείξει πόσο καλός γονιός είστε.

Η φαντασία λοιπόν, έχω να σας πω ότι δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα – σχεδόν καθόλου θα έλεγα – και αλήθεια το λέω με μεγάλη λύπη και απογοήτευση.

Οι εταιρείες είναι αυτές που μας κάνουν να αισθανόμαστε υπόχρεοι, ότι δεν αξίζουμε, ότι τους χρωστάμε κιόλας. Και φυσικά δεν αναφέρομαι σε όλες τις εταιρείες προς Θεού, αναφέρομαι σε εκείνες που χτίζουν την εικόνα των ιδίων και των πελατών τους, εκμεταλλευόμενοι τις δικές μας πορείες, τις δικές μας μάχες και έρχονται και μας πλησιάζουν απροκάλυπτα, προτείνοντάς μας να συνεργαστούμε μαζί τους δωρεάν για να ικανοποιήσουν και για να προμοτάρουν τον εκάστοτε πελάτη τους.

Ενδεικτικό και μάλιστα πρόσφατο τηλεφώνημα που έλαβα:

• Ναι καλησπέρα σας τηλεφωνώ από την Χ εταιρεία και ονομάζομαι Χ. Σας καλώ σχετικά με ένα νέο project Στο πλαίσιο αυτά θα θέλαμε να επιλέξετε μια από τις ημέρες που θα σας προτείνουμε, προκειμένου να έρθετε για να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη δράση. Θα υπάρχει φωτογράφος ο οποίος θα σας τραβήξει φωτογραφίες και επιτόπου θα σας τις δώσει προκειμένου να τις αναρτήσετε στους προσωπικούς σας λογαριασμούς.
• Καλησπέρα σας, εύχομαι να είστε καλά. Σας ευχαριστώ πολύ για την πρόταση. Υπάρχει διαθέσιμο budget?
• Δυστυχώς όχι.
•  Όταν υπάρξει διαθέσιμο budget θα χαρώ να τα ξαναπούμε. Μέχρι τότε καλή δύναμη, ευχαριστώ πολύ και πάλι.

Συγγνώμη, αλλά αυτά μου φαίνονται αδιανόητα. Ο υπάλληλος αυτός που με κάλεσε πληρώνεται; Ναι. Η εταιρεία που θέλει να διαφημιστεί πληρώνει την εταιρεία στην οποία δουλεύει αυτός ο υπάλληλος για να τον εκπροσωπήσει και να τον προωθήσει; Ναι. Εγώ γιατί να μην πληρωθώ; Βοηθάω με το ΝΑΙ μου την εταιρεία διαφήμισης να βοηθήσει την εταιρεία του πελάτη και βοηθάω και τον πελάτη να προβληθεί. Η «βοήθεια» που δίνουν ο ένας στον άλλον για εκείνους μετατρέπεται σε χρήματα, εμένα η «βοήθειά μου», γιατί πρέπει να μετατραπεί σε αέρα κοπανιστό;

Να λέτε όχι όποτε το νιώθετε. Να λέτε ναι εκεί που πιστεύετε ότι θα σας ωφελήσει. Εάν κρίνετε πως αυτό θα σας βοηθήσει για να αναπτυχθείτε, ζυγίστε το ο καθένας προσωπικά και εξετάστε εάν σας εξυπηρετεί, εάν εξυπηρετεί τους σκοπούς της ανάπτυξής σας. Εγώ δεν κρίνω, το πως θα πράξει ο καθένας όταν του γίνει μια τέτοια πρόταση, εμένα με εξοργίζει το θράσος των ανθρώπων αυτών που «απαιτούν» να κάνεις κάτι δωρεάν ενώ οι ίδιοι το κάνουν επί χρήμασι.

Υπάρχει και η άλλη όψη του ίδιου αυτού νομίσματος που λέγεται: σου στέλνω δώρο και «απαιτώ» εμμέσως πλην σαφώς να το δημοσιεύσεις στα προσωπικά σου social media προκειμένου να μου πεις το σύγχρονο «ευχαριστώ» – εγώ θυμάμαι παλιά έπαιρνα τηλέφωνο να ευχαριστήσω, έστελνα μια κάρτα εκφράζοντας ευγνωμοσύνη. Η κάθε εταιρεία διαθέτει ένα ετήσιο ποσό στη διάθεση δειγμάτων. Όταν πηγαίνεις παραδείγματος χάρη σε ένα αρωματωλείο και θέλεις να επιλέξεις μια κολόνια, τότε ψεκάζεις από το δείγμα για να πραγματοποιήσεις τη δοκιμή σου. Το budget που έχει διαθέσει η εταιρεία για την παραγωγή των δειγμάτων, την ξεχνάει! Είναι στα πλαίσια του business planning της. Άρα πως γίνεται εμένα να μου στέλνεις σπίτι ένα «δείγμα» επί της ουσίας τέτοιων προϊόντων και μετά να με καλείς να με ρωτήσεις εάν τα έλαβα – ενώ στην πραγματικότητα η αληθινή σου ερώτηση είναι:

– Τα έλαβες; – Ναι – Και τότε γιατί δεν τα έχεις ποστάρει για να μας ευχαριστήσεις; Η δεύτερη ερώτηση δεν θα ακουστεί ποτέ.

Ευτυχώς δεν είναι όλοι έτσι.

Εκτιμώ πάρα πολύ, πάρα μα πάρα πολύ, τις εταιρείες ή τους ιδιώτες, που θέλουν να συνεργαστούν με άτομα που διατηρούν λογαριασμούς στα social και αναγνωρίζουν πως ο τρόπος με τον οποίο θα δείξουν στον κάτοχο του λογαριασμού αυτού το «ευχαριστώ» τους, είναι με το να πληρώσουν τον άλλον για την υπηρεσία που τους παρέχει. Ευτυχώς, υπάρχει αυτή η αξιοπρέπεια και θα έπρεπε να είναι ο κανόνας και όχι η εξαίρεση.

Προσωπικά συνεργάζομαι με τέτοιες εταιρείες και με τέτοιους ανθρώπους και αισθάνομαι χαρούμενη και τυχερή. Όταν είναι να κάνεις μια συνεργασία με κάποιον τότε πρέπει να ρωτάς τον άλλον τί θέλει να λάβει πίσω ως αμοιβή. Θέλεις προϊόντα ή χρήματα;

Επίσης, αυτό που θα ήταν ωραίο, θα ήταν οι εταιρείες που θέλουν σε «εκμεταλλευτούν» χωρίς να ανοίξουν το πορτοφόλι τους να φροντίζουν να στο λένε με το που σηκώσεις το τηλέφωνο.

Ο χρόνος είναι πολύτιμος. Ο χρόνος του καθενός. Τα λεφτά είναι πολύτιμα. Μας εξασφαλίζουν την ασφάλειά μας, τον βιοπορισμό μας, το στήσιμο της ζωής μας και της καθημερινότητάς μας ΑΛΛΑ λειτουργούν και ως μέσο αναγνώρισης και εκτίμησης.

Στο κάτω – κάτω business is business and that’s the way it should be.

Όπως ανοιχτά πλέον μιλάμε για τα πάντα, ας μιλήσουμε επιτέλους και για την αδικία όσον αφορά τον επαγγελματικό χώρο του instagram και το #τζαμπατζιλίκι που τον διέπει.

Γιατί να μας φέρνει κάποιος σε αυτήν τη δύσκολη και αμήχανη θέση του: δεν υπάρχει budget;

Ό,τι ανταποδοτικό κάνουμε θα πρέπει να το κάνουμε επειδή υπάρχει ελεύθερη βούληση και όχι επειδή το μέσο ή η σύγχρονη εποχή του marketing προστάζει «έμμεσα και άμμεσα» ευχαριστώ, σε μορφή post ή story.

Θεέ σε ευχαριστούμε για τη ζωή μας. Θα σου κάνουμε post και story απλά όχι σήμερα γιατί τρέχουν άλλα υλικά και θα πήξει το feed.