Η επιθυμία να νιώθουμε πάντα ελκυστικές και ευπαρουσίαστες εντοπίζεται πολύ πίσω μέσα στην αέναη ιστορία. Αρχαίες συνταγές για κρέμες κατά των ρυτίδων, μέθοδοι για τη σωστή περιποίηση του προσώπου, του σώματος, των μαλλιών και γενικότερα συμβουλές για τον καλλωπισμό μας, το αποδεικνύουν περίτρανα. Μέσα σε αυτή την ασίγαστη προσπάθεια για να είμαστε πάντοτέ όπως μας επιβάλλουν οι άγραφοι κανόνες, έχουμε ξεχάσει ότι η μεγαλύτερη παθογένεια της κοινωνίας μας έγκειται στο ότι κατηγοριοποιεί την ομορφιά, και φυσικά ως αποτέλεσμα δεν έχει καταφέρει ποτέ να αγκαλιάσει την υποκειμενικότητά της.
Σε τι αναφερόμαστε;
Μα φυσικά στα πρότυπα ομορφιάς, τα οποία συνεχώς ακολουθούν τη ροή των κοινωνικών μεταβολών και σύμφωνα με την αρθρογράφο Kari Molvar, ορίζονται από τις εκάστοτε κοινωνικές ή πολιτικές νόρμες. Στο βιβλίο της, The New Beauty, παρουσιάζει τόσο την εξέλιξη των προτύπων ομορφιάς και τις δυνάμεις που έχουν επηρεάσει αυτόν τον χώρο, αλλά και τους σταθμούς που μέσα στην ιστορία διαμόρφωσαν την αντίληψη του «ωραίου».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Από το αγρόκτημα στο πρόσωπο
Η Ευρώπη του 17ου αιώνα αποτελούσε το σημείο τομής του παγκόσμιου εμπορίου. Πληθώρα τροφίμων και πρώτων υλών ξεκινούσαν από εκεί φτάνοντας σε αχαρτογράφητα μέρη της υφηλίου. «Φυσικά, όλο αυτό οδήγησε σε πιο παχουλά σώματα και σφυρηλάτησε μια νέα αισθητική ομορφιάς», σημειώνει η Molvar στο βιβλίο της.
Οι καλλιτέχνες της Αναγέννησης, όπως ο ζωγράφος Peter Paul Rubens, έβαλαν και το δικό τους λιθαράκι προκειμένου να καθιερωθεί αυτό το νέο σώμα ως το ιδανικό πρότυπο ομορφιάς. Έτσι λοιπόν, οι πιο «αφράτες» γυναίκες εκθειάστηκαν στο καβαλέτο. Ωστόσο, όπως σημειώνει η Molvar, όλο αυτό δεν έκρυβε μόνο προοδευτικά στοιχεία καθώς το συγκεκριμένο σώμα έγινε το απόλυτο είδωλο όχι τόσο για την αβίαστη ομορφιά του, αλλά για τη γονιμότητά του.
Μεταφερόμαστε κάποια χρόνια αργότερα και συγκεκριμένα στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα όταν ήρθε στο προσκήνιο το “Gibson Girl“, χαρακτήρας που επινοήθηκε από τον εικονογράφο Charles Dana Gibson. Το Gibson Girl αντιπροσώπευε το νέο είδος της πλούσιας, μορφωμένης Αμερικανίδας, μέλος της ανώτερης μεσαίας τάξης και πάντα εκπληκτικά ντυμένης. Αυτή η δημιουργία έγινε η προσωποποίηση της θελκτικής, ανεξάρτητης αλλά και εύθραυστης γυναίκας, η οποία διαμόρφωσε ένα νέο πρότυπο ομορφιάς.
Η ομορφιά ως μορφή απελευθέρωσης
Οι κοινωνικοί κανόνες διαμορφώνουν και τα πρότυπα ομορφιάς. Η Molvar εξηγεί στο βιβλίο της πώς οι γυναίκες της Δύσης κατάφεραν με την πάροδο του χρόνου να αγκαλιάσουν τη μοναδικότητα της ομορφιάς και να τη χρησιμοποιήσουν ως έρεισμα για την απελευθέρωσή τους. Συγκεκριμένα, κάνει αναφορά στη δεκαετία του 1920, τονίζοντας ότι η στάση απέναντι στην οικιακή ζωή και τη μητρότητα άλλαξε. «Βάσει των δικών της σκοπών, μια γυναίκα μπορούσε να εργαστεί, να μείνει έξω μέχρι αργά, να ταξιδέψει, να οδηγήσει αυτοκίνητο, να καπνίσει, να πιει, να παντρευτεί ή όχι», επισημαίνει. Ακόμη, η επιθυμητή σιλουέτα προσέγγισε περισσότερο το πιο ανδρόγυνο σώμα, ενώ ο σκοπός του μακιγιάζ ήταν κάνει τις γυναίκες να ξεχωρίσουν.
Σταθμός στην ιστορία αποτελεί και το κίνημα Black is Beautiful το οποίο γεννήθηκε από τον Kwame Brathwaite, σε μια επίδειξη μόδας που έφερε τον τίτλο Naturally τη δεκαετία του 1960. Ο Kwame Brathwaite, φωτογράφισε μοντέλα με σκούρο δέρμα και αποδόμησε τις δυτικές έννοιες της ομορφιάς. Μέσα από την τέχνη του, ενθάρρυνε τις μαύρες κοινότητες να αγκαλιάσουν τα φυσικά χαρακτηριστικά τους, ενώ η πρωτοβουλία ευθυγραμμίστηκε με το κίνημα για τα πολιτικά δικαιώματα της δεκαετίας του 1960 και απεικόνισε πόσο ισχυρή μπορεί να είναι η βιομηχανία της ομορφιάς.
Το μέλλον της ομορφιάς
Σύμφωνα με τη Molvar, αυτό που βιώνουμε και θα βιώσουμε σε λίγα χρόνια στη βιομηχανία της ομορφιάς είναι μια επανάσταση. «Συνήθως οι τάσεις και τα ιδανικά ομορφιάς χρειάζονται αιώνες για να αλλάξουν. Και η αλλαγή έρχεται πολύ αργά. Αλλά με την ψηφιοποίηση και την παγκοσμιοποίηση, έχουμε εκτεθεί σε τόσες πολλές νέες ιδέες, σκέψεις και απόψεις, η όλη ιδέα για το τι είναι ομορφιά έχει αντιστραφεί εντελώς». Οι νέοι πλέον αμφισβητούν τα πάντα. Τα ταμπού που περιστρέφονται γύρω από τις ρυτίδες, τα σημάδια του σώματος και τη γήρανση, αλλάζουν θεαματικά.
Όσον αφορά το μακιγιάζ, πλέον έχει γίνει εργαλείο και τρόπος έκφρασης κάθε ανθρώπου, ανεξαρτήτως φύλου. Σε αυτό το τεράστιο βήμα βοήθησαν και οι οίκοι Tom Ford και Chanel, αλλάζοντας εκ θεμελίων των αντίληψη για το μακιγιάζ και τοποθετώντας το στον πυρήνα και των ανδρικών αναγκών. Σύμφωνα με το statista.com, εκτιμάται ότι μέχρι το 2024 η αγορά προϊόντων περιποίησης ανδρών θα κυμαίνεται σε 81,2 δισεκατομμύρια δολάρια. Η βιομηχανία της ομορφιάς συνεχώς επεκτείνεται και οι καταναλωτές αναζητούν νέα προϊόντα και νέες πρακτικές. Στην απέναντι όχθη, οι έφηβοι εκφράζουν την ανησυχία τους για τις ρυτίδες. Η γενιά Gen Z επιθυμεί συνεχώς να απομυθοποιεί τα εκάστοτε πρότυπα. Η βιομηχανία της ομορφιάς αλλάζει, η αληθινή ομορφιά ακόμα υπάρχει και βρίσκεται πάντα μπροστά μας.
