Ο Οκτώβριος καθιερώθηκε ως ο Μήνας Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τον Καρκίνο του Μαστού το 1985, στο πλαίσιο μιας καθολικής εκστρατείας η οποία αποσκοπεί στην αφύπνιση και ενημέρωση των γυναικών, καθώς και στη συγκέντρωση των απαραίτητων πόρων για την υποστήριξη της ανάπτυξης νέων τρόπων θεραπείας, πρόληψης και ανίχνευσης της νόσου.

Δυστυχώς, παρά το γεγονός ότι ο καρκίνος του μαστού αποτελεί μια από τις πιο συχνά εμφανιζόμενες κακοήθειες στον γυναικείο πληθυσμό, λανθασμένες αντιλήψεις εξακολουθούν να διαδίδονται από μη έγκυρες πηγές. Το αποτέλεσμα; Δημιουργείται μια συνεχής σύγχυση, η οποία όχι μόνο δεν συμβάλλει στην ολιστική ενημέρωση σχετικά με τη νόσο, αλλά αποπροσανατολίζει και μεγάλο τμήμα του πληθυσμού.

Κατανοώντας λοιπόν την αξία της σωστής πληροφόρησης, η οποία στη συνέχεια θα επιφέρει και τη λήψη σωστών αποφάσεων, εμείς μιλήσαμε με τον Ιωάννη Ν. Ρέλλια MD, MSc Μαιευτήρα-Γυναικολόγο-Χειρουργό Μαστού, ο οποίος με τις απαντήσεις του «φώτισε» τα θολά σημεία που είχαμε γύρω από το ζήτημα του καρκίνου του μαστού, τονίζοντας για ακόμα μια φορά την αξία των τακτικών εξετάσεων για την πρόληψη και έγκυρη διάγνωση της νόσου.

Μύθος: Αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού σημαίνει ότι υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να νοσήσω

Αλήθεια: Ο κίνδυνος για καρκίνο του μαστού εξαρτάται από τον αριθμό των συγγενών πρώτου βαθμού που έχουν εμφανίσει τη νόσο. Αυξάνεται σχεδόν 2 φορές όταν μια γυναίκα έχει έναν συγγενή πρώτου βαθμού με καρκίνο μαστού, και τριπλασιάζεται αν υπάρχουν 2 συγγενείς πρώτου βαθμού με τη νόσο.

Η ηλικία διάγνωσης της νόσου στους συγγενείς πρώτου βαθμού επηρεάζουν επίσης τον κίνδυνο. Αυτός είναι τριπλάσιος αν η ηλικία διάγνωσης είναι πριν τα 30 έτη, ενώ είναι μόνο μιάμιση φορά υψηλότερος αν ο συγγενής διαγνώστηκε μετά τα 60.

Συνεπώς, αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε είναι ότι το οικογενειακό ιστορικό είναι ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του μαστού.

Μύθος: Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης προκαλεί καρκίνο του μαστού

Αλήθεια: Ο κίνδυνος για καρκίνο μαστού αυξάνεται ανάλογα με τον δείκτη μάζας σώματος (Βάρος/ύψος²), μόνο στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες. Στις προεμμηνοπαυσιακές γυναίκες αυτή η συσχέτιση δεν φαίνεται να υπάρχει.

Παρόλο που ο σακχαρώδης διαβήτης έχει συσχετιστεί με αύξηση του κινδύνου για καρκίνο μαστού, δεν θεωρείται ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου. Oπότε δεν μπορούμε να πούμε μεμονωμένα ότι η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης αυξάνει άμεσα τον κίνδυνο για καρκίνο μαστού.

Μύθος: Η μαστογραφία μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού

Αλήθεια: Η δόση της ακτινοβολίας που δέχεται ο μαστός σε μια μαστογραφία είναι πολύ μικρή – ισοδύναμη με τη δόση της ακτινοβολίας που δεχόμαστε από το περιβάλλον (κοσμική ακτινοβολία) σε 2 μήνες. Με τα σύγχρονα μηχανήματα αυτή η δόση είναι ακόμα μικρότερη.

Η μείωση της θνησιμότητας του καρκίνου μαστού που πετυχαίνουμε με τη χρήση της μαστογραφίας υπερβαίνει το ενδεχόμενο ρίσκο από την ακτινοβολία της.

Η μαστογραφία σώζει ζωές – δεν προκαλεί καρκίνο.

Μύθος: Εάν διατηρώ ένα υγιές βάρος, ασκούμαι τακτικά, τρώω υγιεινά και δεν καταναλώνω αλκοόλ, δεν χρειάζεται να ανησυχώ για τον καρκίνο του μαστού

Αλήθεια: Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, όπως η διατήρηση ιδανικού σωματικού βάρους, υγιεινή διατροφή, σωματική άσκηση και αποχή από το αλκοόλ, είναι γνωστό ότι μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο μαστού. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν τον εξαλείφει. Παράγοντες όπως η ηλικία και το φύλο, είναι βασικοί παράγοντες κινδύνου για καρκίνο μαστού. Προϊούσης της ηλικίας αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου, και μην ξεχνάμε ότι ο καρκίνος μαστού είναι ο πιο συχνός καρκίνος στις γυναίκες. Μια στις 8 γυναίκες θα τον εμφανίσουν.

Μύθος: Η χρήση στηθόδεσμου μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού

Αλήθεια: Δεν υπάρχει καμία επιστημονική βάση σε αυτόν τον ισχυρισμό. Κανένα δεδομένο δεν αποδεικνύει ότι η χρήση στηθόδεσμου μπορεί να προκαλέσει καρκίνο μαστού. Υπάρχει μελέτη που συμπεριέλαβε πάνω από 1500 γυναίκες και δεν βρήκε καμία συσχέτιση της χρήσης στηθόδεσμου με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου μαστού.

Μύθος: Η χρήση αντιιδρωτικού ή αποσμητικού κάτω από τη μασχάλη μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού

Αλήθεια: Τα αποσμητικά ή αντιιδρωτικά λόγω της χρήσης τους στη μασχάλη, που είναι κοντά στο μαστό, έχουν ενοχοποιηθεί για πιθανή σχέση με τον καρκίνο του μαστού. Πιο συγκεκριμένα, χημικές ουσίες που περιέχονται σε αυτά, όπως το αλουμίνιο, θεωρήθηκε ότι απορροφούνται από το δέρμα και επηρεάζουν τα κύτταρα του μαστού, οδηγώντας στην καρκινογένεση. Βάσει όμως των επιστημονικών δεδομένων, δεν έχει αποδειχθεί η σχέση αυτών των προϊόντων με τον καρκίνο του μαστού.

Μύθος: Ψηλάφησα το στήθος μου και βρήκα ένα μικρό εξόγκωμα, αυτό σημαίνει ότι έχω καρκίνο του μαστού

Αλήθεια: Ένα ψηλαφητό εύρημα στον μαστό δεν σημαίνει οπωσδήποτε ότι είναι καρκίνος. Μπορεί να είναι μια κύστη, ένα ινοαδένωμα, ένα λίπωμα, ένας ενδομαστικός λεμφαδένας, που είναι καλοήθη ευρήματα. Όμως, πάντα θα πρέπει να απευθύνεστε στο γιατρό σας για να αποκλείσει το ενδεχόμενο της κακοήθειας.

Μύθος: Ο καρκίνος του μαστού αφορά μόνο τον γυναικείο πληθυσμό

Αλήθεια: Όχι. Ο καρκίνος του μαστού εμφανίζεται και στους άντρες. Όμως είναι 100 φορές συχνότερος στις γυναίκες.

Μύθος: Οι ετήσιες μαστογραφίες εγγυώνται ότι ο καρκίνος του μαστού θα βρεθεί νωρίς

Αλήθεια: Ο ετήσιος μαστογραφικός έλεγχος οδηγεί στην πρώιμη διάγνωση της νόσου, που σώζει ζωές. Όμως, καμία μέθοδος screening δεν είναι ακριβής 100%. Κάποιες φορές η μαστογραφία δεν μπορεί να ανιχνεύσει τον καρκίνο. Για να βελτιώσουμε την ανίχνευση της νόσου, καλό είναι παράλληλα να γίνεται κάθε χρόνο κλινική εξέταση μαστού και υπερηχογράφημα μαστών.

Μύθος: Ο καρκίνος του μαστού σε πρώιμο στάδιο υποτροπιάζει σπάνια

Αλήθεια: Ο καρκίνος του μαστού είναι μια ετερογενής νόσος. Υπάρχουν περιπτώσεις πρώιμου καρκίνου μαστού που υποτροπιάζουν συχνά. Αυτό εξαρτάται από κάποιους παράγοντες που ονομάζονται προγνωστικοί, και περιλαμβάνουν την ηλικία διάγνωσης, ιστοπαθολογικούς παράγοντες όπως το στάδιο της νόσου, και τους βιοδείκτες (ορμονικοί υποδοχείς, HER2, ki-67).

Μύθος: Όλοι οι καρκίνοι του μαστού αντιμετωπίζονται με τον ίδιο τρόπο

Αλήθεια: Στον καρκίνο του μαστού η θεραπεία είναι εξατομικευμένη. Ανάλογα με το στάδιο της νόσου (μέγεθος όγκου – διήθηση λεμφαδένων – ύπαρξη μεταστάσεων) και τον βιολογικό υπότυπο της νόσου, ακολουθούμε και διαφορετική οδό θεραπείας και τρόπους παρακολούθησης.

Μύθος: Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να συμβεί μόνο σε μεσήλικες και μεγαλύτερες γυναίκες

Αλήθεια: Όχι. Ο καρκίνος μαστού εμφανίζεται και σε νέες γυναίκες, κάτω των 45 ετών. Γι’ αυτό ο προληπτικός έλεγχος του πληθυσμού θα πρέπει να είναι εξατομικευμένος και να γίνεται βάσει παραγόντων κινδύνου. Καλό είναι από την ηλικία των 25 ετών να γίνεται ετήσιος έλεγχος με ψηλάφηση και υπερηχογράφημα μαστών.

Μύθος: Όταν τελειώσω τη θεραπεία μου για τον καρκίνο του μαστού, δεν χρειάζεται να ανησυχήσω ξανά

Αλήθεια: Μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας του καρκίνου του μαστού, θα πρέπει να γίνεται εξατομικευμένη και εντατική παρακολούθηση της ασθενούς για τα πρώτα 5 χρόνια. Αυτή κατά κανόνα είναι ανά 3-4 μήνες για τα πρώτα 3 χρόνια, ανά 6μηνο για τα επόμενα 2 χρόνια και μετά ετησίως. Αυτό γίνεται γιατί ο κίνδυνος υποτροπής είναι αυξημένος ιδιαίτερα τα πρώτα 5 έτη.