“Μην το παίρνεις τόσο προσωπικά” είναι μια έκφραση που ηχεί στα αφτιά μου από τότε που ήμουν παιδί μέχρι και σήμερα.

Σίγουρα είναι εκφράσεις που σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται με αγνές προθέσεις. Θέλουν να βοηθήσουν να μην αισθάνεσαι άσχημα με κάτι που συνέβη, να σε προστατέψουν.

Όπως είναι σίγουρο, όλοι μας έχουμε αντιδράσει υπερβολικά σε κάποιες περιστάσεις και είναι λογικό, δεν είμαστε μηχανήματα να ελέγχουμε πάντα τα συναισθήματά μας. Και απλώς κάποιος μας το επεσήμανε.

Έχεις όμως σκεφτεί πως όταν μια έκφραση ακόμα και μια λέξη χρησιμοποιείται από “λάθος” ανθρώπους έχει ένα εντελώς διαφορετικό αποτέλεσμα; Αποτελεί μορφή κακοποίησης. Η έκφραση “μην το παίρνεις τόσο προσωπικά” μπορεί να χρησιμοποιηθεί από χειριστικούς ανθρώπους για να σε κάνουν να αμφιβάλεις για τον εαυτό σου, τις αντιδράσεις σου, τη σημασία που δίνεις σε πράγματα που σε ενοχλούν. Μπορούν να σε αποπροσανατολίσουν από συναισθήματα, να σε κάνουν να αμφισβητήσεις τη δική σου πραγματικότητα, να “καθοδηγήσουν” τι θα είναι σημαντικό και λογικό για εσένα και τι όχι, με λίγα λόγια να πάρουν τον έλεγχο.

Το αρνητικό είναι πως μια τέτοια συμπεριφορά είναι πολύ δύσκολο να την καταλάβεις γιατί δεν ξέρεις αν πραγματικά συμβαίνει αυτό ή αν είναι από αγνό ενδιαφέρον. Συνήθως έρχεται συνοδευόμενη με το ότι το είπε από το ενδιαφέρον του για εσένα και μπερδεύεσαι.

Όταν για παράδειγμα κάποιος κάνει ή πει κάτι το οποίο εσένα θα σε πληγώσει (πράγμα που το κάνουν συχνά τέτοιου είδους άνθρωποι) και εσύ αναστατωθείς και αντιδράσεις με θυμό, εκείνος θα σου απαντήσει επικριτικά: “Πολύ προσωπικά τα παίρνεις όλα” ή “είσαι υπερβολικά ευαίσθητη”, ή “ούτε ένα αστείο δεν σηκώνεις”. Τέτοιες εκφράσεις ακυρώνουν τα συναισθήματά σου και σε κάνουν να αμφισβητείς τον εαυτό σου και έτσι αρχίζεις να αναρωτιέσαι αν αντέδρασες σωστά και τι πραγματικά θα έπρεπε να είχες κάνει. Στην ουσία αυτό που κάνουν είναι να σε απομακρύνουν από τα συναισθήματά σου και την ικανότητά σου να τα ελέγχεις.

Έτσι σιγά σιγά αρχίζεις να αμφιβάλλεις για τον εαυτό σου και να αφήνεις το ελεύθερο σε οποιονδήποτε άλλο να έχει άποψη για το ποια συναισθήματα και αντιδράσεις είναι αποδεκτά και σε ποιες περιπτώσεις.

Τέτοιοι άνθρωποι καταλαβαίνουν ποια είναι αυτά που φοβάσαι και αρχίζουν σε “χτυπάνε” εκεί επικρίνοντάς σε, και εσύ αποδυναμώνεσαι και άλλο.

Και χάνεις την αυτοπεποίθησή σου και πιστεύεις και εμπιστεύεσαι ολοένα και περισσότερο εκείνον παρά εσένα. Φυσικά δεν ξεκινάνε από κάτι μεγάλο από το οποίο θα καταλάβαινες τι συμβαίνει. Ξεκινάνε από μικρά, απλά και καθημερινά πράγματα, λόγια και καταστάσεις, σε “εκπαιδεύουν” να μην ασχολείσαι και παρεξηγείσαι τόσο “εύκολα” ακόμα και με κάτι προσβλητικό που έκαναν ή είπαν και σιγά σιγά ο κύκλος ανοίγει. Εσύ μαθαίνεις με τον χρόνο μια κακοποιητική για εσένα συμπεριφορά να την θεωρείς αποδεκτή ή απλώς να την προσπερνάς γιατί πρέπει να εστιάσεις στη δική σου “κακή” συμπεριφορά.

Τον Ιανουάριο του 2021 δημοσιεύτηκε ένα άρθρο στο οποίο η Dr. Claire Jack, θεραπεύτρια από το Εδιμβούργο λέει ότι οι χειριστικοί άνθρωποι προδίδονται από τη χρήση ορισμένων ενδεικτικών φράσεων. Και το “μην το παίρνεις τόσο προσωπικά” συνήθως αποτελεί σημαντικό red flag σε αυτό το πλαίσιο.

Όπως ανέφερα και παραπάνω αυτού του είδους την κακοποίηση δεν είναι εύκολο να τη δεις.

Συνήθως έρχεται κεκαλυμμένα και προκαλεί αβεβαιότητα.

Η Katie Ghose, πρώην διευθύνουσα σύμβουλος της Women’s Aid, θέλοντας να βοηθήσει γυναίκες να καταλάβουν ότι βιώνουν μια τέτοια κατάσταση, δίνει κάποια σημάδια που μπορείς να παρατηρήσεις, αν υπάρχουν: “αν έχετε συνέχεια δεύτερες σκέψεις για τον εαυτό σας, εάν αισθάνεστε μπερδεμένες, εάν βρίσκεστε στη θέση να ζητάτε συνεχώς συγνώμη από τον σύντροφό σας, εάν δυσκολεύεστε να πάρετε απλές αποφάσεις και πιάνετε τον εαυτό σας να αποκρύπτετε πληροφορίες από τους φίλους και την οικογένειά σας, ώστε να μη χρειάζεται να εξηγήσετε ή να δικαιολογήσετε τον σύντροφό σας”.

Ακόμα και αν δεν μπορείς ακόμα να παρατηρήσεις κάτι από τα παραπάνω μπορείς να εστιάσεις σε εσένα.

Αυτό που θέλω να πω είναι πως θα πρέπει να εμπιστευτείς τα συναισθήματά σου. Είναι δικά σου και δεν μπορεί να στα αμφισβητήσει κανείς. Μόλις ακούσεις κάποια από τις παραπάνω εκφράσεις πάρε λίγο χρόνο να σκεφτείς πως νιώθεις και αν αυτό που άκουσες έχει επικριτική ή αγνή χροιά. Εάν ακούς συχνά τέτοιες εκφράσεις από κάποιον θα πρέπει να το κρατήσεις στο νου σου. Θα μπορούσες να ρωτήσεις τη γνώμη κάποιου που εμπιστεύεσαι και είναι έξω από την κατάσταση, γιατί μπορεί να σε βοηθήσει να δεις και μια άλλη οπτική γωνία που δεν είχες σκεφτεί.

Φρόντισε να έχεις γύρω σας ανθρώπους με τους οποίους νιώθεις όμορφα και ελεύθερα να είσαι ο εαυτός σου, να μπορείς να μιλήσεις χωρίς να σε κατακρίνουν.

Οι σχέσεις, οποιεσδήποτε είδους σχέσεις, είναι για να μας κάνουν να εξελισσόμαστε, να χαμογελάμε και να αλληλοβοηθούμαστε και όχι να αμφισβητούμε τον εαυτό μας, να μας ταράζουν, να μας υποτιμούν και να μας στερούν τη χαρά.