Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Έχει ξεχωριστά χαρίσματα και αντιμετωπίζει διαφορετικές δυσκολίες. Θα λέγαμε ότι, κατά κάποιο τρόπο, καθένας ζει στη δική του πραγματικότητα. Τότε, όμως, γιατί προσπαθούμε να τους χωρέσουμε όλους σε μια, ενιαία πραγματικότητα; Γιατί επιμένουμε να τους βάζουμε κάτω από την ομπρέλα των ίδιων κανόνων;

Αυτή τη δύσκολη αλήθεια καλούνται να αντιμετωπίσουν οι άνθρωποι που έχουν διαγνωστεί με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), μια νευροαποκλίνουσα διαταραχή, σύνθετη, γεμάτη αντιφάσεις και διαφορετικά συμπτώματα σε κάθε άτομο.

Κι όμως, ενώ τα άτομα με ΔΕΠΥ έχουν αυτή την τόσο ξεχωριστή ταυτότητα, καλούνται να ανταπεξέλθουν σε αυτό τον κόσμο με πανομοιότυπο τρόπο με τους ανθρώπους που χαρακτηρίζονται ως νευροτυπικοί, χωρίς δηλαδή κάποια νευρολογική διαταραχή. Τα συμπτώματα της ΔΕΠΥ, όμως, δεν επιτρέπουν στα άτομα να ανταποκριθούν με τον ίδιο τρόπο, δημιουργώντας τους μια σειρά από πρακτικές και ψυχολογικές δυσκολίες. Η υπερκινητικότητα, για παράδειγμα, μπορεί να εκδηλωθεί με τη μορφή ακραίων σκέψεων ή λήθης. Η παράλυση ΔΕΠΥ προκύπτει ως αποτέλεσμα σωματικής, ψυχικής ή συναισθηματικής υπερφόρτωσης και «παγώνει» τον πάσχοντα, με τρόπο που τον κάνει να «παλεύει», ώστε να διεκπεραιώσει το οτιδήποτε.

Αυτό μπορεί να δίνει στους άλλους την εντύπωση ότι κάποιος είναι αδρανής, όταν στην πραγματικότητα κάνει υπερπροσπάθεια για να ανταπεξέλθει. Αυτό οδηγεί, με τη σειρά του, σε μια αίσθηση τελειομανίας, η οποία μπορεί να αποδειχθεί πραγματικά εξαντλητική για έναν άνθρωπο με ΔΕΠΥ. Παρόμοιες προκλήσεις μπορεί να αντιμετωπίζουν και όσοι συνυπάρχουν με ένα άτομο με ΔΕΠΥ.

Η ειδικός Leanne Maskell λέει στο Metro.co.uk: «Το νευρικό σύστημα ενός ατόμου με ΔΕΠΥ έχει την τάση να υπερεστιάζει σε μία εργασία, αποκλείοντας οτιδήποτε άλλο, ακόμη και βασικές διεργασίες αυτοφροντίδας, όπως το φαγητό. Έχει διαπιστωθεί ότι αυτά τα άτομα έχουν 30% αναπτυξιακή καθυστέρηση στις εκτελεστικές δεξιότητες».

@clairebowmanofficial

It’s important to note that this can be both a symptom of ADHD and CPTSD ✨🖤 #adhshe #adhdmarathoning #adhdmarathon #adhdparalysis #adhdtok #adhd #adhdtiktok #adhdhelp #adhdexplained #adhdoverwhelm #adhdperfectionist #adhdperfectionism #perfectionism #adhdandcptsd #adhdcleaning #adhdinwomen

♬ Metamorphosis (Longer Version) v2 – Danilo Stankovic

Με στόχο να αποκρυσταλλώσει το θολό πεδίο της ΔΕΠΥ, μειώνοντας το χάσμα μεταξύ των πασχόντων και του περιβάλλοντός τους, η ειδικός Kate Moryoussef απαντά σε βασικά ερωτήματα:

Ποια είναι τα χαρακτηριστικά που υποδηλώνουν ότι μπορεί κάποιος να έχει ΔΕΠΥ;

Ένα άτομο με ΔΕΠΥ δυσκολεύεται να ξεκινήσει μια εργασία και να επικεντρωθεί σε αυτή. Κατακλύζεται εύκολα από πολλές, μικρές λεπτομέρειες. «Παλεύει» για να βάλει τις πληροφορίες σε τάξη, ώστε να μπορέσει στη συνέχεια να τις επεξεργαστεί. Παράλληλα, χαρακτηρίζεται από μια ανήσυχη ενέργεια, που δεν του επιτρέπει να χαλαρώσει. Υποφέρει από μια διαρκή αίσθηση ότι πρέπει συνεχώς να παράγει. Μοιάζει με ένα είδος τελειομανίας, που του υπαγορεύει ότι αυτά που κάνει δεν είναι ποτέ αρκετά. Αυτό κάνει τον άνθρωπο με ΔΕΠΥ να αισθάνεται ανεπαρκής και κατώτερος από τους άλλους. Αυτή η ανασφάλεια τον κρατά στο παρασκήνιο, κάνοντάς τον να κλείνεται στον εαυτό του και να μην εξωτερικεύει τα συναισθήματά του.

Τι σημαίνει να κρύβεις την ΔΕΠΥ

Είναι πολύ δύσκολο να προσποιείσαι ότι όλα είναι καλά, να προσπαθείς να συνεχίσεις τη ζωή σου και να ανταπεξέλθεις αποτελεσματικά σε όλα. Κάτω από μια φαινομενικά «τακτοποιημένη» επιφάνεια, υπάρχει σύγχυση και άγχος.

Πώς η κοινωνική πίεση εμποδίζει τους ανθρώπους να διαγνωστούν με ΔΕΠΥ;

Η ΔΕΠΥ είναι πιο δύσκολο να διαγνωστεί στα κορίτσια, καθώς πολλές φορές έχει λιγότερο σωματοποιημένη μορφή. Αντίθετα στα αγόρια, η ΔΕΠΥ εκφράζεται συνήθως με πιο σωματικά συμπτώματα.

Δεν υπάρχουν περισσότεροι άνδρες με ΔΕΠΥ, απλώς είναι πιο πιθανό να διαγνωστεί σε έναν άνδρα. Αυτό δείχνει ότι οι διαγνωστικές μέθοδοι χρήζουν επαναξιολόγησης. Πολύ συχνά, στις γυναίκες η ΔΕΠΥ εκδηλώνεται με υπερφαγία, προβλήματα εθισμού, οτιδήποτε σχετίζεται με την προσπάθεια διαχείρισης των επιπέδων ντοπαμίνης στον οργανισμό.

«Η ΔΕΠΥ είναι στην πραγματικότητα μια πολύ πιο σύνθετη διαταραχή από αυτό που πιστευόταν έως τώρα», υπογραμμίζει η Moryoussef.

Και εξηγεί περαιτέρω: «Η αντίληψη του ατόμου με ΔΕΠΥ για το χρόνο τείνει να χωρίζεται σε δύο μέρη: «τώρα και όχι τώρα». Είναι, λοιπόν, εξαιρετικά δύσκολο να ανταπεξέλθει σε μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις».

Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούν να κάνουν ένα άτομο με ΔΕΠΥ να ευδοκιμήσει προσωρινά σε συνθήκες έντονου στρες. Μακροπρόθεσμα, ωστόσο, αυτό δεν πρόκειται να λειτουργήσει. «Η υπερεστίαση για παρατεταμένες χρονικές περιόδους δεν είναι μια υγιής ή βιώσιμη πρακτική και μπορεί να κάνει το άτομο με ΔΕΠΥ να αισθανθεί τελικά συντετριμμένο», υποστηρίζει η Leanne.

«Μπορεί να παγιδευτεί σε φαύλους κύκλους, πιέζοντας τον εαυτό του να ανταπεξέλθει σε αδύνατα πρότυπα, επειδή μερικές φορές πράγματι μπορεί. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα αυτό μπορεί να επηρεάσει σοβαρά την αυτοεκτίμησή του, κάνοντάς τον να νιώθει ανήμπορος και αβοήθητος», συμπληρώνει.

Η ίδια προτείνει σε όσους έχουν ΔΕΠΥ να «χακάρουν» την υπερεστίασή τους, ώστε να σπάσουν αυτό το φαύλο κύκλο. Ένας ειδικός θα μπορούσε να βοηθήσει στη διαμόρφωση μιας «εβδομαδιαίας παύσης, που θα βοηθά στην αξιολόγηση των καθημερινών σας πρακτικών», εξηγεί.

Για παράδειγμα, το αυστηρό ωράριο εργασίας μπορεί να είναι χρήσιμο, όπως και «καθημερινές συνήθειες άσκησης, αλλά και μια αυστηρή ρουτίνα, που θα κρατά το κινητό μακριά από το υπνοδωμάτιο τις νύχτες και θα επιβάλλει ότι θα υπάρχει πάντοτε φαγητό στο ψυγείο».

Το σημαντικότερο απ’ όλα, όμως, για κάποιον που έχει ΔΕΠΥ είναι να αναγνωρίζει πότε έχει «κολλήσει» σε ανθυγιεινά πρότυπα, όπως το να προσποιείται πως όλα είναι καλά, αγνοώντας τις ανάγκες του ή να κρύβει προβλήματα, για να φαίνεται «φυσιολογικός». Οφείλει στον εαυτό του να αναγνωρίσει τα δυνατά και αδύναμα σημεία του και να είναι ειλικρινής και ανοιχτός όταν οι εξωτερικές απαιτήσεις ξεπερνούν τα όριά του. Μόνο έτσι θα μπορέσει να διαμορφώσει μια υγιή καθημερινότητα.