Είναι περιττό να ξεκινήσω αυτό το κείμενο λέγοντας πόσο σημαντικό είναι να παίρνεις προφυλάξεις όταν κάνεις σεξ. Υπάρχει μια τάση να συνδέουμε το προφυλακτικό με την αποτροπή του κινδύνου μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης. Αυτό είναι μεν από μόνο του πολύ σοβαρό, γιατί κανείς δεν πρέπει να φέρνει στον κόσμο μια ψυχή αν δεν είναι απόλυτα συνειδητοποιημένος γι’ αυτό που κάνει. Ωστόσο, όπως μαρτυρά και το όνομά του, το προφυλακτικό δεν προστατεύει μόνο από αυτό το ενδεχόμενο, αλλά από οποιαδήποτε απειλή για την υγεία, από τον κίνδυνο σεξουαλικώς μεταδιδόμενων και, σε πολλές περιπτώσεις, θανατηφόρων νοσημάτων.
Γιατί, λοιπόν, να θέλεις να ρισκάρεις τη ζωή και την υγεία σου για μια στιγμή απερισκεψίας;
Υπάρχει, όμως, και το ενδεχόμενο ατυχήματος: Σπάει το προφυλακτικό και πανικοβάλλεσαι. Οι ειδικοί τονίζουν, ωστόσο, ότι είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου και να κάνεις τα απαραίτητα βήματα σε μια τέτοια περίπτωση έκτακτης ανάγκης.
Το Healthline συγκέντρωσε όλα τα απαραίτητα βήματα που πρέπει να ακολουθήσεις αμέσως μετά, αλλά και το επόμενο διάστημα, εάν έκανες σεξ χωρίς προστασία:
Αμέσως μετά
Εάν παρατηρήσεις ότι το προφυλακτικό έσπασε, είναι σημαντικό να σταματήσεις οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα αμέσως. Εάν, πάλι, έκανες σεξ χωρίς προφυλακτικό, να θυμάσαι ότι υπάρχουν πράγματα που μπορείς να κάνεις για να προστατεύσεις όσο το δυνατόν περισσότερο τον εαυτό σου.
Αρχικά, πήγαινε στο μπάνιο και αφαίρεσε τα υγρά που παραμένουν μετά από τη σεξουαλική επαφή. Αυτό θα σε βοηθήσει να αφαιρέσεις βακτήρια που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (UTIs). Κάθισε στην τουαλέτα και σπρώξε προς τα κάτω με τους μύες των γεννητικών οργάνων ή του πρωκτού για να διώξεις τα υπόλοιπα υγρά. Η ούρηση μπορεί επίσης να βοηθήσει.
Τα μέτρα αυτά φυσικά δεν μπορούν να σε προστατεύσουν από το ενδεχόμενο μιας εγκυμοσύνης, αλλά απομακρύνουν τον κίνδυνο μολύνσεων.
Είναι μύθος ότι οι περιοχές των γεννητικών οργάνων χρειάζονται σχολαστικό καθαρισμό μετά τη σεξουαλική δραστηριότητα. Μπορεί η καθαριότητα της περιοχής να σε κάνει να νιώθεις καλύτερα, όμως στην πραγματικότητα αυξάνει τον κίνδυνο μόλυνσης. Αυτό συμβαίνει επειδή τα καθαριστικά προϊόντα ενδέχεται να προκαλέσουν ερεθισμό και φλεγμονή. Έτσι, αν θέλεις να πλυθείς, είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσεις λίγο χλιαρό νερό, χωρίς σαπούνι.
Μετά τις πρώτες, απαραίτητες κινήσεις, είναι σημαντικό να αφιερώσεις μερικά λεπτά στον εαυτό σου, ώστε να συνειδητοποιήσεις πώς νιώθεις γι’ αυτό που έγινε. Είναι φυσιολογικό να βιώνεις ένα ευρύ φάσμα συναισθημάτων μετά το σεξ χωρίς προστασία, είτε αυτό είναι ανησυχία, θυμός ή θλίψη. Αναζήτησε τη στήριξη των αγαπημένων σου προσώπων, αν αισθάνεσαι ότι αυτό θα σε βοηθήσει.
Σχεδίασε τα επόμενα βήματά σου
Μόλις νιώσεις πιο άνετα, θα πρέπει να σχεδιάσεις τι θα κάνεις στη συνέχεια. Εάν πιστεύεις ότι χρειάζεσαι επείγουσα αντισύλληψη, αναζήτησε το κοντινότερο ανοιχτό φαρμακείο. Ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα είναι διαθέσιμα χωρίς ιατρική συνταγή. Εάν ανησυχείς ότι μπορεί να έχεις εκτεθεί σε σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη (ΣΜΝ) ή HIV, κανόνισε αμέσως ένα ραντεβού με γιατρό, ο οποίος θα σε υποβάλλει στις απαραίτητες εξετάσεις.
Παρατήρησε αν έχεις συμπτώματα
Ορισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ) μπορεί να μην έχουν συμπτώματα, άλλα όμως μπορεί να προκαλέσουν ενδείξεις όπως πληγές, κνησμό, δύσοσμες εκκρίσεις ή πόνο κατά την ούρηση. Παρακολούθησε το σώμα σου κι αν παρατηρήσεις κάτι ύποπτο, προγραμμάτισε μια εξέταση για ΣΜΝ.
Εντός 3 ημερών
Ορισμένες μορφές έκτακτης αντισύλληψης πρέπει να λαμβάνονται εντός 72 ωρών από το σεξ χωρίς προστασία. Τέτοια είναι τα χάπια EC, που διατίθενται χωρίς ιατρική συνταγή. Περιέχουν μια συνθετική ορμόνη που ονομάζεται λεβονοργεστρέλη και λειτουργούν εμποδίζοντας βιολογικές διεργασίες, όπως η ωορρηξία.
Ομοίως, είναι ζωτικής σημασίας να λαμβάνεις προληπτικά φάρμακα για τον HIV εντός του ίδιου χρονικού πλαισίου. Αν ανησυχείς ότι μπορεί να προσβλήθηκες από HIV, η προφύλαξη μετά την έκθεση (PEP) μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης. Η έναρξη της θεραπείας το συντομότερο δυνατό, ιδανικά μέσα σε λίγες ώρες από την πιθανή έκθεση, είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχία της. Θα χρειαστεί να παίρνεις την αγωγή μία ή δύο φορές την ημέρα για τουλάχιστον 28 ημέρες. Όταν λειτουργεί, ο συνδυασμός αντιρετροϊκών φαρμάκων εμποδίζει τον ιό να αναπαραχθεί και να εξαπλωθεί σε όλο το σώμα.
Εντός 5 ημερών
Υπάρχουν άλλοι τύποι χαπιών που βοηθούν στην πρόληψη της εγκυμοσύνης. Για παράδειγμα, το ella, ένα χάπι που μπορεί να ληφθεί έως και 5 ημέρες μετά το σεξ και αποτρέπει ή καθυστερεί την ωορρηξία, μπλοκάροντας την προγεστερόνη και μειώνοντας τις πιθανότητες εγκυμοσύνης κατά 85% εάν ληφθεί εντός 5 ημερών από το σεξ. Όμως, όσο περισσότερο αργείς να το πάρεις, τόσο λιγότερο αποτελεσματικό είναι στη μείωση της πιθανότητας εγκυμοσύνης.
Το ParaGard, από την άλλη, είναι μια ενδομήτρια συσκευή (IUD) που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μακροχρόνια μέθοδος ελέγχου γεννήσεων. Πρόκειται για την πιο αποτελεσματική μορφή έκτακτης αντισύλληψης, με μόνο 1 στα 1.000 άτομα να αντιμετωπίζουν εγκυμοσύνη μετά τη χρήση του. Γι’ αυτές τις επιλογές, θα χρειαστεί να απευθυνθείς σε γιατρό. Μπορεί, επίσης, να χρησιμοποιηθεί εντός 5 ημερών και είναι εξίσου αποτελεσματικό τόσο την πρώτη, όσο και την πέμπτη ημέρα.
2 εβδομάδες αργότερα
Οι ασυνήθιστες εκκρίσεις και ο πόνος κατά την ούρηση είναι κοινά συμπτώματα τόσο της γονόρροιας όσο και των χλαμυδίων. Θα πρέπει, επίσης, να παρατηρήσεις εάν έχεις αιμορραγία μετά το σεξ ή μεταξύ περιόδων. Ο πόνος μπορεί, επίσης, να εμφανιστεί στο λαιμό, εάν η γονόρροια οφείλεται σε στοματικό σεξ.
Ωστόσο, μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην εμφανίσουν καθόλου συμπτώματα. Επομένως, είναι σημαντικό να κάνεις μια εξέταση για ΣΜΝ δύο εβδομάδες μετά το σεξ. Η αναμονή περίπου 14 ημερών μετά την πιθανή έκθεση θεωρείται απαραίτητος χρόνος για πιο αξιόπιστα αποτελέσματα. Εάν η εξέταση για ΣΜΝ βγει θετική, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι αρκετά ΣΜΝ είναι θεραπεύσιμα με αντιβιοτικά, αλλά θα πρέπει να αποφύγεις τη σεξουαλική επαφή μέχρι να υποχωρήσει η λοίμωξη.
3 εβδομάδες αργότερα
Εάν ανησυχείς για το ενδεχόμενο εγκυμοσύνης, η πρώτη ένδειξη θα είναι η καθυστέρηση. Θα χρειαστεί να κάνεις ένα τεστ εγκυμοσύνης, για να πάρεις μια πρώτη απάντηση. Τα τεστ εγκυμοσύνης λειτουργούν με την ανίχνευση μιας ορμόνης που ονομάζεται ανθρώπινη χοριακή γοναδοτροπίνη (hCG). Μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος για να συσσωρευτεί αρκετή hCG στο σώμα σου, επομένως πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα θα έχεις αν κάνεις το τεστ 3 εβδομάδες μετά το σεξ χωρίς προστασία.
Εάν το τεστ είναι θετικό, κλείσε αμέσως ραντεβού με γιατρό, για να συζητήσετε τις επιλογές σου.
Αναφορικά με το ενδεχόμενο λοιμώξεων, θα πρέπει να γνωρίζεις ότι, στην περίπτωση έρπητος των γεννητικών οργάνων και HIV, δεν υπάρχει θεραπεία. Ο έρπης μπορεί να έχει συμπτώματα όπως φουσκάλες που αφήνουν ανοιχτές πληγές ή αίσθημα καύσου ή κνησμού.
Ο HIV μπορεί να μοιάζει με γρίπη. Αλλά αφού εξαφανιστούν αυτά τα βραχυπρόθεσμα συμπτώματα, μπορεί να μην παρατηρήσεις τίποτα άλλο.
Η αναμονή τουλάχιστον 3 εβδομάδων για τον έλεγχο για HIV και έρπη των γεννητικών οργάνων είναι απαραίτητη, καθώς και οι δύο έχουν μια ελαφρώς μακρά περίοδο επώασης. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να λάβεις ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα εάν κάνεις την εξέταση πολύ νωρίς.
Αν και αυτοί οι ιοί παραμένουν για πάντα στο σώμα, υπάρχουν ωστόσο διαθέσιμες θεραπείες που διαχειρίζονται το πρόβλημα. Τα αντιικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν τα συμπτώματα του έρπητα των γεννητικών οργάνων, εάν χρειάζεται. Παρόμοιες μορφές φαρμακευτικής αγωγής μπορούν επίσης να εμποδίσουν την αναπαραγωγή του HIV.
6 εβδομάδες αργότερα
Η σύφιλη είναι ένα άλλο ΣΜΝ που μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί, γιατί μπορεί να μην δώσει καθόλου συμπτώματα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να υποβληθείς σε εξετάσεις, καθώς μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια προβλήματα υγείας σε διάφορα μέρη του σώματος.
Τα σημάδια της σύφιλης που μπορεί να εμφανιστούν περιλαμβάνουν:
- μικρές πληγές στην περιοχή των γεννητικών οργάνων ή στο στόμα
- εξάνθημα στις παλάμες των χεριών ή στα πέλματα των ποδιών
- πυρετό
- πονοκεφάλους
- πόνο στις αρθρώσεις
Η περίοδος επώασης μπορεί να είναι ακόμη μεγαλύτερη από άλλες λοιμώξεις, επομένως περίμενε περίπου 6 εβδομάδες για να εξεταστείς για πιο αξιόπιστο αποτέλεσμα. Εάν το αποτέλεσμα είναι θετικό, θα σου χορηγηθεί μια σειρά αντιβιοτικών, ενώ θα είναι και πάλι καλό να αποφύγεις οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα μέχρι να εξαλειφθεί πλήρως η μόλυνση.
3 μήνες μετά
Είναι πάντα καλή ιδέα να κάνεις ξανά έλεγχο για οποιοδήποτε από τα παραπάνω ΣΜΝ λίγους μήνες μετά το σεξ χωρίς προστασία, εξασφαλίζοντας έτσι ότι πράγματι δεν συνέβη τίποτα κακό ή ότι η θεραπεία λειτούργησε.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά στη σύφιλη, συνιστάται να κάνεις επαναληπτικές εξετάσεις μετά από 3 και 6 μήνες. Έτσι, θα τσεκάρεις τυχόν επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις, καθώς η σύφιλη έχει δείξει σημάδια αντοχής στα αντιβιοτικά.
Πράγματα που πρέπει να ξέρεις για την επόμενη φορά
Ατυχήματα συμβαίνουν και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να επιλέξεις σκόπιμα να κάνετε σεξ χωρίς προφυλακτικό. Ευτυχώς, σήμερα υπάρχουν πολλοί τρόποι να προφυλαχθείς, αν και το προφυλακτικό είναι πάντα η καλύτερη ιδέα.
Μέθοδοι προφύλαξης
Μείωσε τον κίνδυνο να προσβληθείς από ΣΜΝ με μια μέθοδο φραγμού, όπως προφυλακτικά, γάντια και οδοντικά φράγματα για στοματικό σεξ. Όταν χρησιμοποιείς προφυλακτικά, βεβαιώσου ότι δεν έχουν λήξει και απόφυγε να ανοίξεις τη συσκευασία με αιχμηρά αντικείμενα, ώστε να αποφύγεις πιθανά κοψίματα στην επιφάνεια.
Δευτερογενής αντισύλληψη
Ενώ τα προφυλακτικά βοηθούν στην προστασία από ΣΜΝ, μπορεί να προκαλέσουν ορισμένα προβλήματα, εάν χρησιμοποιηθούν ως αντισύλληψη.
Εάν θέλεις μια πιο αξιόπιστη μέθοδο, σκέψου το ενδεχόμενο χρήσης μιας πρόσθετης μορφής ελέγχου γεννήσεων, είτε πρόκειται για αντισυλληπτικά, είτε για μια μέθοδο, όπως το σπιράλ.
Τακτικός έλεγχος ΣΜΝ
Η τακτική εξέταση για ΣΜΝ είναι ζωτικής σημασίας για τη σεξουαλική υγεία. Είναι σοφό να κάνεις εξετάσεις τουλάχιστον μία φορά το χρόνο. Εάν έχεις πολλούς ερωτικούς συντρόφους, κάνε πιο τακτικές εξετάσεις, περίπου κάθε 3 ή 6 μήνες.
Τέλος, να θυμάσαι ότι είναι πάντα προτιμότερο να προστατεύεις τον εαυτό και την υγεία σου από πολύ δυσάρεστες πιθανές επιπτώσεις.
