Να είσαι δυνατ@. Να μη λυγίζεις. Να έχεις ανθεκτικότητα. Δυναμικό χαρακτήρα. Να αντιμετωπίζεις με επιτυχία τις δυσκολίες. Να επιμένεις και να στοχεύεις στις νίκες. Κάπως έτσι μοιάζουν τα διδάγματα που παίρνουμε σήμερα για να επιβιώσουμε σ’ αυτό τον κόσμο. Θέλοντας και μη, μαθαίνουμε να γινόμαστε -ή έστω να φαινόμαστε- σκληροί. Δεν επιτρέπουμε σε κανέναν να δει την αχίλλειο πτέρνα μας. Με εξαίρεση έναν: Τον ψυχοθεραπευτή, που υπάρχει ακριβώς για να ακούει τις πιο κρυφές μας σκέψεις και τα συναισθήματα που αρνούμαστε να εκφράσουμε σε όλους τους υπόλοιπους.
Ή μήπως όχι;
Έχουμε μάθει τόσο πολύ σε αυτή τη στάση άμυνας, που δυσκολευόμαστε να ανοιχτούμε ακόμη και σε αυτή την τόσο ασφαλή «ζώνη» της ψυχοθεραπείας. Αυτό έδειξε μια ομάδα βίντεο που δημοσιεύθηκαν στο TikTok, αποκαλύπτοντας ένα μαζικό φαινόμενο: Το να μοιράζεται κανείς μισές αλήθειες, ξεκάθαρα ψέματα ή απλώς να παρακάμπτει τις δύσκολες πτυχές των εξομολογήσεων με χιούμορ είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στην ψυχοθεραπεία.
Όλοι κρατάμε κρυμμένα μυστικά και ντοκουμέντα
Σε ένα ιδανικό σενάριο, θα έπρεπε να ανοίγεις διάπλατα την ψυχή και τη σκέψη σου σε μια συνεδρία με τον ψυχοθεραπευτή. Αυτός είναι, άλλωστε, και ο σκοπός. Ωστόσο, το TikTok αποκάλυψε ότι είναι πολύ συνηθισμένο να συγκαλύπτουμε τα αληθινά συναισθήματα με ένα χαμόγελο και τη διαβεβαίωση ότι νιώθουμε υπέροχα.
Για παράδειγμα, η χρήστης @makenzyksmith εξομολογήθηκε ότι προσαρμόζει τις απαντήσεις της με τέτοιο τρόπο, ώστε να παρουσιάζει τον εαυτό της στην καλύτερη δυνατή εκδοχή του, αποφεύγοντας την πλήρη ειλικρίνεια. Παρομοίως, η @carlabezanson προσπαθεί να δώσει στον θεραπευτή της την εντύπωση ότι όλα είναι μια χαρά, κρατώντας τα πραγματικά ζητήματα κρυφά.
Γιατί δεν τα λέμε όλα στο θεραπευτή μας;
Η ψυχοθεραπεύτρια Carrie Torn από τη Βόρεια Καρολίνα, εντοπίζει διάφορους λόγους για αυτή τη «μειωμένη» ειλικρίνεια. Φταίει, για παράδειγμα, αυτή η αίσθηση ότι όταν μιλάς ανοιχτά για κάτι, αυτό παίρνει σάρκα και οστά και γίνεται «πιο πραγματικό» απ’ ότι πριν. Ο φόβος για τις συνέπειες αυτού παρέχει ένα ισχυρό κίνητρο στο θεραπευόμενο να κρατήσει τη συζήτηση σ’ ένα ελαφρύ επίπεδο, για να αποφύγει τα πολύ δύσκολα. Η έμφυτη ανθρώπινη επιθυμία να ευχαριστήσουμε τους άλλους είναι ένας άλλος παράγοντας. Μπορεί, ενδόμυχα, να νιώθουμε την ανάγκη να καθησυχάσουμε τον θεραπευτή μας, διαβεβαιώνοντάς τον ότι είσαι καλά.
Σε τέτοιες περιπτώσεις, το χιούμορ λειτουργεί συχνά ως ασπίδα, για να αποφύγουμε τα βαθύτερα συναισθήματα. «Το χιούμορ είναι ένα πολύτιμο εργαλείο αντιμετώπισης κι ένας τρόπος να παρακάμψεις τα άβολα συναισθήματα», εξηγεί η Torn.
Πώς μπορείς να γίνεις πιο αυθεντικ@ στις συνεδρίες
Ενώ είναι εντάξει να χρησιμοποιείς περιστασιακά αυτές τις τακτικές, η συνεχής εσωστρέφεια και η «κάλυψη» στις συνεδρίες σίγουρα θα σε εμποδίσει, σε βάθος χρόνου, να αντλήσεις τα σημαντικά οφέλη της ψυχοθεραπείας.
Η Torn προτείνει να ζητήσεις από τον θεραπευτή σου να σε προκαλέσει να είσαι πιο ειλικρινής. Μπορεί να ενθαρρύνει την ειλικρίνεια και να σε «ζορίσει» όταν αρχίσεις να καταφεύγεις σε επιφανειακές απαντήσεις.
«Οι στόχοι της θεραπείας είναι προσωπικοί για τον καθένα», τονίζει η Torn, προσθέτοντας ότι ένας καλός θεραπευτής θα σε καθοδηγήσει με τον δικό σου ρυθμό.
Το να αναγνωρίσεις ότι χρησιμοποιείς τεχνάσματα για να αποφύγεις τις δύσκολες συζητήσεις είναι χρήσιμο. Μόλις το εξομολογηθείς στον θεραπευτή σου, θα μπορέσει να σε βοηθήσει να διερευνήσεις τους λόγους αυτής της παρόρμησης και θα συνεργαστεί μαζί σου για να την ξεπεράσεις.
