Το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας (NES -Night Eating Syndrome) είναι μια διατροφική διαταραχή που εμφανίζεται μαζί με συχνές διακοπές ύπνου.

Τα άτομα με NES, ξυπνούν μέσα στην νύχτα και αισθάνονται ότι δεν θα μπορούν να κοιμηθούν, χωρίς πρώτα να καταναλώσουν τροφή. Μπορεί να ξυπνήσουν πολλές φορές μέσα στη διάρκεια της νύχτας και μπορεί να αισθάνονται ντροπή, ενοχές ή κατάθλιψη. Χωρίς θεραπεία, το NES καθιστά δύσκολη τη διατήρηση ενός υγιούς βάρους, ενώ αυξάνει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υγείας όπως διαβήτης, υψηλή αρτηριακή πίεση, παχυσαρκία.

Στην αντιμετώπιση της νυχτερινής υπερφαγίας , οι επιστήμονες υγείας συνήθως συνιστούν συνδυασμό θεραπειών, που περιλαμβάνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα, γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία και τεχνικές για τη διόρθωση του κύκλου ύπνου -φαγητού.

Πόσο συχνά εμφανίζεται η νυχτερινή υπερφαγία στο πληθυσμό; Ποιους φαίνεται να επηρεάζει περισσότερο;

Περίπου ένας στους 100 ανθρώπους έχει NES ή θα εμφανίσει, ιδιαίτερα μετά από περιόδους έντονου stress ή στεναχώριας. Το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας είναι πιο συχνό σε άτομα που:

• Έχουν επιπλέον βάρος ή είναι παχύσαρκα

• Πάσχουν από κατάθλιψη ή άγχος

• Κάνουν κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ

• Υπάρχει συνδυαστικά και κάποια άλλη διατροφική διαταραχή, όπως νευρική βουλιμία ή υπερφαγία

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας δεν είναι ένας τύπος υπνοβασίας ή άλλης μη φυσιολογικής συμπεριφοράς ύπνου (παραϋπνία). Είναι διαφορετικό από τη διατροφική διαταραχή που σχετίζεται με τον ύπνο (SRED -sleep-related eating disorder

Ποια είναι τα συμπτώματα του συνδρόμου νυχτερινής υπερφαγίας;

Τα συμπτώματα του NES συνήθως διαρκούν αρκετές εβδομάδες ή μήνες και περιλαμβάνουν:

• Ξύπνημα για φαγητό κατά την διάρκεια της νύχτας: Τα άτομα αυτά, έχουν συνήθως αϋπνία περισσότερες από τέσσερις φορές την εβδομάδα. Ξυπνούν για να φάνε (συχνά, πολλές φορές μέσα στη νύχτα) για αρκετές εβδομάδες ή μήνες, ενώ νιώθουν ότι πρέπει να έχουν γεμάτο στομάχι για να ξανακοιμηθούν.

• Κατανάλωση πολλών θερμίδων τη νύχτα: Τα άτομα με αυτή τη διαταραχή τρώνε περισσότερο από το 25% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης τροφής τη νύχτα. Μπορεί να τρώνε αργά το βράδυ πριν πάνε για ύπνο, κατά τη διάρκεια της νύχτας ή και τα δύο. Αντί να τρώνε ένα μεγάλο γεύμα το βράδυ, πολλά άτομα με NES τρώνε μικρότερα γεύματα ή σνακ όλη τη νύχτα. Συνήθως λαχταρούν τροφές που είναι πλούσιες σε θερμίδες, υδατάνθρακες, αλάτι ή ζάχαρη.

• Μειωμένη όρεξη κατά τη διάρκεια της ημέρας: Η υπερφαγία εμφανίζεται αργότερα το βράδυ και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Τα άτομα με NES μπορεί να μην πεινούν για πρωινό ή μεσημεριανό γεύμα και να αισθάνονται πεινασμένοι κυρίως από το απόγευμα και μετά.

• Κατάθλιψη και άγχος: Οι καταστάσεις ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και το άγχος συμβαίνουν συχνά μαζί με το NES. Τα άτομα με NES τείνουν να αισθάνονται ότι δεν έχουν κανέναν έλεγχο στο φαγητό τους. Μπορεί να αισθάνονται ντροπή, θλίψη ή αμηχανία.

Τι προκαλεί το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας;

Δυστυχώς ακόμα και σήμερα, η επιστημονική κοινότητα δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τι ακριβώς είναι αυτό που προκαλεί το NES, καθώς πιστεύεται ότι προκύπτει από διάφορους παράγοντες, και ποικίλει από άτομο σε άτομο. Μερικοί παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση είναι:

Διαταραχές του κιρκάδιου ρυθμού: Ο κιρκάδιος ρυθμός είναι το φυσικό «ρολόι» του σώματος που ελέγχει πότε αισθανόμαστε κουρασμένοι, σε εγρήγορση και πεινασμένοι. Εάν κάποιος πάσχει από τη συγκεκριμένη διαταραχή, στην ουσία, το εσωτερικό του ρολόι δεν λειτουργεί όπως θα έπρεπε. Το σώμα του απελευθερώνει ορμόνες που τον κάνουν να αισθάνεται πεινασμένος και σε εγρήγορση τη νύχτα και όχι κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Γονίδια: Το NES μπορεί να εμφανιστεί ως ένα “μοτίβο” στο οικογενειακό περιβάλλον, επομένως πολλές μελέτες υποστηρίζουν ότι τα γονίδια μπορεί και να παίζουν κάποιο ρόλο στο ποιος θα εμφανίσει τη συγκεκριμένη διαταραχή.

Ψυχική υγεία: Πολλά άτομα με NES έχουν επίσης διαταραχές της διάθεσης, όπως κατάθλιψη και άγχος.Επομένως, συνχά πιστεύεται ότι το ένα ακολουθεί το άλλο ως προς την εμφάνιση τους.

Άλλες διαταραχές: Τα άτομα με NES είναι πιο πιθανό να πάσχουν και από κάποια άλλη διατροφική διαταραχή ή και διαταραχές κατάχρησης ουσιών. Είναι επίσης πιο πιθανό να έχουν προβλήματα βάρους ή και παχυσαρκία, ωστόσο η σύνδεση μεταξύ αυτών των διαταραχών και του NES δεν είναι απόλυτα σαφής.

Ημερήσια δίαιτα: Η νυχτερινή υπερφαγία μπορεί μερικές φορές να προκύψει από τη λήψη ελάχιστων θερμίδων κατά τη διάρκεια της ημέρας ως απόρροια μίας κακής και μη ισορροπημένης διατροφής. Τα άτομα που περιορίζουν την πρόσληψη τροφής κατά τη διάρκεια της ημέρας , είναι πιθανότερο να υπερκαταναλώσουν πολλές θερμίδες αργότερα μέσα στην ημέρα και ιδιαίτερα τη νύχτα.

Πως μπορεί να αντιμετωπιστεί το Σύνδρομο Νυχτερινής Υπερφαγίας;

Για τη θεραπεία του NES, όπως έχει ήδη αναφερθεί, συστήνεται συνήθως ένας συνδυασμός πολλών θεραπειών και περιλαμβάνουν:

• Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT), ένας τύπος ψυχοθεραπείας , που μπορεί να βοηθήσει να αλλάξει κανείς ενοχλητικές συμπεριφορές και να υιοθετήσει πιο υγιεινές συνήθειες.

• Αντικαταθλιπτικά φάρμακα, όπως εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs), για να τονώσουν τη διάθεση και να ρυθμίσουν τα συναισθήματα.

• Ασκήσεις μυαλού-σώματος, όπως η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση, που θα βοηθήσει το άτομο να ηρεμήσει και να ξανακοιμηθεί χωρίς να καταναλώσει φαγητό.

• Φωτοθεραπεία ,με χρήση ειδικού φωτός για περίπου 15 με 30 λεπτά κάθε μέρα. Αυτή η λάμπα βοηθά στην αλλαγή του κιρκάδιου ρυθμού, ώστε να νυστάζει το άτομο τη νύχτα και να μειωθεί η συνεχής αυπνία.

• Η μελατονίνη, μια ορμόνη που ρυθμίζει και ελέγχει τον κύκλο ύπνου-εγρήγορσης, έχει βρεθεί ότι μπορεί να βοηθήσει άτομα που πάσχουν από νυχτερινή υπερφαγία, όχι μόνο να κοιμηθούν αλλά κυρίως να μην ξυπνήσουν κατά την διάρκεια της νύχτας. Συνιστάται η λήψη της μέσω συμπληρωμάτων εφόσον πρώτα είναι ενημερωμένος ο γιατρός σας.

• Πρόγραμμα διαχείρισης βάρους μέσω ισορροπημένη διατροφής, ώστε να διατηρηθεί ένα υγιές σωματικό βάρος, και το άτομο να αρχίσει να αισθάνεται καλύτερα.

Πως μπορεί να μειωθεί η συχνότητα εμφάνισης της νυχτερινής υπερφαγίας;

Επιλέγοντας υγιεινές τροφές: Βεβαιώσου ότι έχεις μόνο υγιεινές τροφές στο σπίτι. Το να απαλλαγείς από τροφές που είναι πλούσιες σε λιπαρά και ζάχαρη μπορεί να σε βοηθήσει να αποφύγεις να τις υπερκαταναλώσεις, κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Καλός και ποιοτικός ύπνος: Διατήρησε την κρεβατοκάμαρά σου σε καλή θερμοκρασία και προσπάθησε να κοιμάσαι την ίδια ώρα κάθε μέρα δημιουργώντας μία ρουτίνα ύπνο. Ακόμα, απέφυγε την καφεΐνη και τις οθόνες πριν τον ύπνο.

Η ψυχική σου υγεία είναι εξίσου σημαντική: Προσπάθησε να διαχειριστείς το άγχος της καθημερινότητας με διαλογισμό, yoga και τεχνικές με βαθιές αναπνοές. Εάν αισθάνεσαι πως δεν μπορείς να βοηθηθείς μόνη/ος σου τότε καλύτερα να συμβουλευτείς κάποιον ειδικό. Η συμβουλευτική και η ψυχοθεραπεία θα σε βοηθήσουν να διαχειριστείς τα συναισθήματα σου και να βελτιώσεις την διάθεση σου.

Να είσαι δραστήρια/ος κατά τη διάρκεια της ημέρας: Η τακτική άσκηση και η σωματική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας θα βοηθήσουν να κοιμηθείς καλύτερα τη νύχτα ,χωρίς διακοπές.

Σίγουρα, το σύνδρομο νυχτερινής υπερφαγίας μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην υγεία και την ευεξία των ατόμων που πάσχουν από αυτή. Εκτός από την αύξηση βάρους και την υπερβολική υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας, το NES μπορεί να δημιουργεί στα άτομα την αίσθηση “εκτός ελέγχου”. Ωστόσο, είναι σημαντικό ότι, οι θεραπείες και οι τεχνικές που αναφέρθηκαν μπορούν να βοηθήσουν, σε συνδυασμό πάντα με την επίβλεψη επαγγελματιών υγείας που είναι εξειδικευμένοι στη διαχείριση αυτών των περιστατικών.