Πριν από 20 χρόνια, ο Dan Harris φαινόταν να τα έχει όλα. Είχε ενταχθεί στο ABC News το 2000, σε ηλικία 29 ετών, και είχε καλύψει τους πολέμους στο Αφγανιστάν και το Ιράκ, εκτός από άλλα ιστορικά γεγονότα σε όλο τον κόσμο.
Αυτό που δεν έβλεπαν οι τηλεθεατές ήταν η αναταραχή στο παρασκήνιο: Ο Harris αντιμετώπιζε κατάθλιψη από τη θητεία του ως πολεμικός ανταποκριτής και άγχος από την εργασία του σε μια βιομηχανία υψηλής πίεσης. Προσπαθούσε να κρατηθεί όρθιος κάνοντας χρήση κοκαΐνης, έκστασης και συνταγογραφούμενων υπνωτικών χαπιών.
Όλα κατέρρευσαν στις 7 Ιουνίου 2004, όταν ο Harris αναγκάστηκε να αντικαταστήσει την παρουσιάστρια Robin Roberts στο «Good Morning America». Καθώς μετέδιδε τις ειδήσεις, έπαθε μια κρίση πανικού που μεταδόθηκε σε εθνικό επίπεδο από την τηλεόραση και «ήταν το άμεσο αποτέλεσμα μιας παρατεταμένης περιόδου αδιαφορίας, μιας περιόδου κατά την οποία ήμουν επικεντρωμένος στην πρόοδο και την περιπέτεια, εις βάρος σχεδόν όλων των άλλων», έγραψε ο Harris στο βιβλίο του το 2014, «10% Happier: How I Tamed the Voice in My Head, Reduced Stress Without Losing My Edge, and Found Self-Help That Actually Works».
Αυτή η στιγμή, αν και τρομακτική, έμελλε να γίνει ο καταλύτης για ένα ταξίδι που τον οδήγησε από την αγωνία και τη χρήση ναρκωτικών στο διαλογισμό, την ενσυνειδητότητα και σε μια συνολική επαγγελματική αναμόρφωση. Σήμερα, η καριέρα του επικεντρώνεται στο διαλογισμό και την ευτυχία και στο να βοηθάει όσους παλεύουν με τρομακτικές σκέψεις και δυσκολεύονται να ζήσουν μια ισορροπημένη ζωή.
Φυσικά, η μετάβαση αυτή δεν έγινε από τη μια στιγμή στην άλλη. Χρειάστηκαν χρόνια μέχρι ο Harris να φτάσει στο διαλογισμό, αφού δοκίμασε διάφορους ψυχιάτρους και ψυχοθεραπεία. Πριν αρχίσει να διαλογίζεται, το καλοκαίρι του 2009, «δεν ήταν κάτι που καταλάβαινα, αλλά είχα μια αρνητική εικόνα γι’ αυτό», είπε στο CNN. «Μεγάλωσα σε μια οικογένεια άθεων χίπηδων, που με είχαν αναγκάσει να κάνω γιόγκα και να πηγαίνω σε καταστήματα υγιεινής διατροφής. Κάναμε πολύ κάμπινγκ, και απλά τα έβρισκα όλα αυτά πολύ ενοχλητικά».
Μεγαλωμένος από επιστήμονες, ο Harris πείστηκε βλέποντας τις επιστημονικές έρευνες για το διαλογισμό – μελέτες που έδειχναν ότι μπορεί να μειώσει την αρτηριακή πίεση, να ενισχύσει το ανοσοποιητικό και να ανακουφίσει το άγχος και την κατάθλιψη. Η τακτική εξάσκηση μπορεί επίσης να επανασυνδέσει περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με το στρες, την εστίαση, τη συμπόνια και την αυτογνωσία, όπως έχει δείξει η επιστήμη.
Ο Harris είναι πλέον ο ίδιος ειδικός στον διαλογισμό. «Διαπιστώνω ότι με επηρεάζουν λιγότερο οι ορμές, οι σκέψεις και τα συναισθήματά μου. Όταν τα κάνω θάλασσα, απολογούμαι πιο γρήγορα. Είμαι πιο συγκεντρωμένος στο βασικό επίπεδο ηρεμίας, που δεν είχα πριν».
Όσον αφορά στα οφέλη, η τελειότητα δεν είναι ένα από αυτά, σημείωσε. «Διατηρώ την ικανότητα να κάνω λάθη», πρόσθεσε. «Είναι περισσότερο σαν να μπορείς να γίνεις καλύτερος με λίγη δουλειά με την πάροδο του χρόνου. Και αυτή η δουλειά θα χτίζεται από μόνη της».
Αξιοποιώντας την εμπειρία του, ο Harris παρουσιάζει ορισμένες συχνές σκέψεις που σε εμποδίζουν να δοκιμάσεις τον διαλογισμό και εξηγεί πώς να τα ξεπεράσεις:
Άλλαξε το «δεν μπορώ» σε «θα προσπαθήσω»
Μια από τις πιο συνηθισμένες δικαιολογίες που έχουν οι άνθρωποι για να μην κάνουν διαλογισμό είναι ότι σκέφτονται ότι δεν θα μπορέσουν να συγκεντρωθούν ή να καθίσουν ακίνητοι για αρκετή ώρα. Ο Harris υποστηρίζει ότι αν παρατηρήσετε ότι αποσπάται η προσοχή σας ενώ διαλογίζεστε, αυτό είναι στην πραγματικότητα «απόδειξη ότι το κάνετε σωστά».
«Οι περισπασμοί είναι μια εξελικτικά ωφέλιμη πτυχή της ανθρώπινης κατάστασης. Το να καθαρίσεις εντελώς το μυαλό σου είναι αδύνατο», διευκρίνισε. «Αυτό στο οποίο αποσκοπείς στον διαλογισμό είναι, με την πάροδο του χρόνου, να καταλάβεις πώς λειτουργεί το μυαλό», συμπλήρωσε.
«Το όλο νόημα του διαλογισμού δεν είναι να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε – είναι να επικεντρωθούμε σε ένα πράγμα, συνήθως στην αναπνοή. Στη συνέχεια, κάθε φορά που αποσπάται η προσοχή σου, ξεκινάς ξανά και ξανά και ξανά», είπε ο Harris. «Αυτός είναι ο μηχανισμός με τον οποίο ο εγκέφαλος αλλάζει».
Η εξοικείωση με το γεγονός ότι σκέφτεσαι είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της δεξιότητας να αναγνωρίζεις σκέψεις ή συναισθήματα και να επιλέγεις σκόπιμα τι θα κάνεις γι’ αυτά, αντί να αντιδράς ασυνείδητα κι αυτόματα. Είναι παρόμοιο με το να γυμνάζεσαι για πρώτη φορά: Οι πρώτες δύο εβδομάδες μπορεί να είναι δύσκολες. Στη συνέχεια, μπορεί να γίνει πιο εύκολο, αλλά πάντα θα χρειάζεται προσπάθεια», δήλωσε ο Harris.
Άλλοι νιώθουν ότι δεν βρίσκουν χρόνο ή δεν ξέρουν από πού να ξεκινήσουν. Αλλά όταν θέλεις πραγματικά να διαμορφώσεις μια συνήθεια, η καλύτερη κίνηση είναι να ξεκινήσεις από μικρά πράγματα, λέει ο ειδικός.
Ξεκίνα για παράδειγμα με 1 λεπτό διαλογισμού καθημερινά για μερικές εβδομάδες πριν αυξήσεις το χρόνο σου. Με την πάροδο του χρόνου, μπορεί να παρατηρήσεις τον εαυτό σου να μετακινείται από το εξωγενές κίνητρο – όπως το να σε συμβουλεύουν να διαλογιστείς ή να διαβάζεις τις σχετικές έρευνες – στο εσωτερικό κίνητρο, που σε βοηθά να διατηρήσεις τη συνήθεια επειδή νιώθεις ότι σε βοηθάει.
Υπάρχουν πολλές δωρεάν ή φθηνές πηγές που μπορούν να σε βοηθήσουν να ξεκινήσεις, όπως οι εφαρμογές, τα βίντεο στο YouTube ή το site του ίδιου του Harris. Μπορείς, επίσης, να αναζητήσεις έναν δάσκαλο και να εξασκηθείς με άλλους, κάτι που θα σε βοηθήσει να παραμείνεις συνεπής στη συνήθεια.