Μετά τις διακοπές, οι περισσότεροι από εμάς έχουμε μείνει αυτό που η λαϊκή παροιμία αποκαλεί «ταπί και ψύχραιμοι». Τα αντικειμενικά μεγαλύτερα έξοδα των διακοπών, σε συνδυασμό με την πιο σπάταλη διάθεση που συνήθως χαρακτηρίζει το καλοκαίρι φέρνουν μια αναστάτωση στην τσέπη μας. Έτσι, κάθε Σεπτέμβριος είναι η εποχή που μαζευόμαστε και κάνουμε οικονομικό προγραμματισμό, ώστε να το πορτοφόλι μας να συνέλθει και να ανταπεξέλθει καλύτερα το επόμενο διάστημα.

Κι όμως, όσο ειλικρινής και καλοπροαίρετη κι αν είναι αυτή η προσπάθεια οικονομικού πλάνου, πολλές φορές πέφτει στο κενό. Αποτυγχάνει, χωρίς να μπορούμε να καταλάβουμε το πώς, το τι πήγε στραβά.

Σύμφωνα με την οικονομική σύμβουλο Lindsay Bryan-Podvin, υπάρχει ένας βασικός λόγος για τον οποίο οι οικονομικοί μας στόχοι μπορεί να ναυαγούν, που οι περισσότεροι από εμάς δεν είχαμε σκεφτεί: Η ευθυγράμμιση αυτών των στόχων με τις προσωπικές μας αξίες. Συνδυάζοντας τον οικονομικό προγραμματισμό με ό,τι πραγματικά έχει σημασία για σένα, μπορεί να κάνει τους στόχους σου πιο εφικτούς.

Η σημασία των αξιών στον οικονομικό προγραμματισμό

Οι οικονομικοί στόχοι, όπως όλες οι αποφάσεις, συχνά αποτυγχάνουν όταν δεν έχουν τις ρίζες τους σε προσωπικές αξίες, υποστηρίζει η Bryan-Podvin. Τα στοιχεία δείχνουν ότι το 45% των ανθρώπων εγκαταλείπουν γρήγορα τους οικονομικούς στόχους που έχουν θέσει στην αρχή μιας χρονικής περιόδου, αλλά όταν οι στόχοι αυτοί αντικατοπτρίζουν βαθύτερα κίνητρα, οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να τους τηρήσουν. Είτε αυτό έχει σχέση με το τι αγοράζεις, για τι επενδύεις, πώς αποταμιεύεις, οι καταναλωτικές σου συνήθειες επηρεάζονται από τις βασικές σου αξίες.

Οι σχετικές μελέτες επιβεβαιώνουν αυτή τη σύνδεση. Για παράδειγμα, μια έρευνα αγοράς του 2018 αποκάλυψε ότι 8 στους 10 καταναλωτές είναι πιο πιστοί σε μάρκες που ευθυγραμμίζονται με τις αξίες τους. Ομοίως, μια μελέτη του 2017 διαπίστωσε ότι οι φοιτητές ήταν πιο αφοσιωμένοι σε εκπαιδευτικούς στόχους που ευθυγραμμίζονταν με τις προσωπικές τους αξίες. Το συμπέρασμα; Είναι πιο πιθανό να πετύχεις οικονομικούς στόχους που συντονίζονται με τις πεποιθήσεις και τις προτεραιότητές σου.

Πώς να θέσεις χρηματικούς στόχους βασισμένους σε αξίες

Για να δημιουργήσεις εφικτούς χρηματικούς στόχους, ξεκίνα προσδιορίζοντας τις βασικές σου αξίες και εξασφάλισε ότι τα οικονομικά σου σχέδια ευθυγραμμίζονται με αυτές.

Στο βιβλίο της με τίτλο «The Financial Anxiety Solution», η Bryan-Podvin μοιράζεται μια άσκηση που μπορεί να βοηθήσει σε αυτό:

Πάρε ένα κομμάτι χαρτί και τράβηξε μια γραμμή στη μέση. Ονόμασε την αριστερή πλευρά «Αξίες» και τη δεξιά «Οικονομικοί στόχοι». Για να καταλάβεις ποιες είναι οι αξίες σου, εξέτασε διάφορες πτυχές της ζωής σου. Τι έχει μεγαλύτερη σημασία στις σχέσεις σου; Ο σεβασμός, η ανεξαρτησία ή η σταθερότητα; Όταν πρόκειται για την καριέρα σου, τι σε καθοδηγεί; Η αυτονομία, η ανάπτυξη, η καινοτομία; Επίσης, σκέψου την ψυχική και σωματική σου ευεξία. Δίνεις προτεραιότητα στην αυτοφροντίδα, την κοινότητα ή το παιχνίδι; Γράψε 10 αξίες που σου ταιριάζουν και, στη συνέχεια, επίλεξε τις 3-5 κορυφαίες. Αν δεν ξέρεις με σιγουριά τι να επιλέξεις, αναζήτησε κοινά στοιχεία. Για παράδειγμα, αν εκτιμάς τη φιλία, τη διασκέδαση και την κοινότητα, το κοινό στοιχείο μπορεί να είναι η σύνδεση.

Τώρα που έχεις κατανοήσει με σαφήνεια τις αξίες σου, κατάγραψε τους οικονομικούς σου στόχους. Απαρίθμησε ό,τι σου έρχεται στο μυαλό, είτε πρόκειται για μικρούς, είτε για μεγάλους στόχους. Θα μπορούσε να είναι η αποπληρωμή του χρέους της πιστωτικής κάρτας, η αποταμίευση για διακοπές ή ακόμη και η προσαρμογή των καταναλωτικών σου συνηθειών, ώστε να ευθυγραμμιστούν με την αυτοφροντίδα.

Με τη λίστα των στόχων σου στο χέρι, έλεγξε αν ευθυγραμμίζονται με τις αξίες σου. Για παράδειγμα, αν η περικοπή μη απαραίτητων εξόδων δεν αντικατοπτρίζει τις αξίες σου για αυτοφροντίδα και ευχαρίστηση, ίσως ήρθε η ώρα να επανεξετάσεις αυτό τον στόχο. Αντί να καταργήσεις κάτι που σου αρέσει, τροποποίησέ το. Για παράδειγμα, μείωσε την αγορά του αγαπημένου σου καφέ σε μία φορά το μήνα αντί για δύο, εξοικονομώντας χρήματα, ενώ εξακολουθείς να τον απολαμβάνεις. Από την άλλη πλευρά, αν θέλεις να μειώσεις το φαγητό απ’ έξω για να εξοικονομήσεις χρήματα για ταξίδια και τόσο το μαγείρεμα στο σπίτι όσο και τα ταξίδια ευθυγραμμίζονται με τις αξίες σου, τότε ο στόχος αυτός έχει νόημα. Προσάρμοσε τις συνήθειές σου ώστε να καλύπτεις τόσο τις οικονομικές σου ανάγκες, όσο και τις συναισθηματικές σου επιθυμίες.

Το να ονειρεύεσαι δε βλάπτει

Φαντάσου, λοιπόν, τώρα όταν θα έχεις πετύχει τους οικονομικούς σου στόχους: Θα έχεις αποκτήσει αυτό το νέο αντικείμενο που τόσο καιρό ήθελες ή θα έχεις ταξιδέψει μέχρι τον προορισμό των ονείρων σου. Οι αποταμιεύσεις σου θα είναι υψηλότερες και θα μπορείς να απολαμβάνεις περισσότερες «ένοχες» απολαύσεις χωρίς να αγχώνεσαι τόσο. Υπέροχο συναίσθημα, έτσι;

Οι ειδικοί συμφωνούν: Το να σκέφτεσαι πώς θα είσαι και πώς θα νιώθεις όταν επιτύχεις τους στόχους σου χαρίζει ένα ισχυρό κίνητρο και μια σημαντική ώθηση για να προσπαθήσεις. Μια μελέτη του 2009 διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι που συνδέονται περισσότερο με τον μελλοντικό τους εαυτό είναι πιο πιθανό να αποταμιεύουν χρήματα.

Το μόνο που έχεις να κάνεις, λοιπόν, για να θέσεις οικονομικούς στόχους που θα πετύχουν είναι να προσδιορίσεις τι έχει μεγαλύτερη σημασία για σένα. Με αυτό το κριτήριο, όλα θα πάνε καλύτερα αυτή τη νέα σεζόν!