Από τότε που η ζωή έγινε τόσο περίπλοκη και οι περισσότεροι από εμάς είμαστε αναγκασμένοι να αναλάβουμε πολλαπλούς ρόλους, το multitasking έχει γίνει η κορωνίδα που περιγράφει την καθημερινότητά μας. Πολλοί ρόλοι, πολλές εργασίες, όλα ταυτόχρονα. Δε θα ήταν υπερβολή να χαρακτηρίσουμε τους εαυτούς μας σούπερ ήρωες και το multitasking υπερδύναμη.

Ουσιαστικά, το multitasking εξυπηρετεί μια βασική ιδέα: Το να κάνεις πολλά ταυτόχρονα μοιάζει το κλειδί για να καταφέρνεις περισσότερα πράγματα σε λιγότερο χρόνο. Σκέψου το όμως στην πράξη: Ξεκινάς μια δουλειά και την διακόπτεις για να κάνεις μια άλλη και να συνεχίσεις μετά. Κι ενώ κάνεις τη δεύτερη δουλειά έρχεται κάποιος και σε διακόπτει για να κάνεις μια τρίτη. Το αποτέλεσμα; Χάνεις τον ειρμό σου, η παραγωγικότητά σου μειώνεται και καταλήγεις εξουθενωμέν@ και απογοητευμέν@ τις περισσότερες φορές με ό,τι έχεις κάνει.

Η επιστήμη έχει αποφανθεί: Ο ανθρώπινος εγκέφαλος δεν είναι σχεδιασμένος για multitasking. Επομένως, στην πραγματικότητα, το multitasking είναι απλώς ένας μύθος. Ένας μύθος που, σύμφωνα με τους ειδικούς, κάνει περισσότερο κακό παρά καλό.

Η αλήθεια για το multitasking

Ο εγκέφαλός μας είναι σχεδιασμένος να εστιάζει σε ένα πράγμα κάθε φορά. Όταν προσπαθείς να απαντήσεις σε μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης Zoom, στην πραγματικότητα δεν διαχειρίζεσαι και τις δύο εργασίες ταυτόχρονα. Όπως εξηγεί η Gloria Mark, PhD, Chancellor’s Professor of Informatics στο UC Irvine και συγγραφέας του «Attention Span», «η προσοχή σου μετατοπίζεται». Αν επικεντρωθείς στο email, δεν ακούς όλα όσα λέγονται στη σύσκεψη και το αντίστροφο. Έτσι, παρ’ όλο που νιώθεις ότι κάνεις και τα δύο, στην πραγματικότητα είσαι λιγότερο παραγωγικ@ απ’ ότι θα μπορούσες, αν είχες επικεντρωθεί σε μια εργασία τη φορά.

Σίγουρα, υπάρχουν παράλληλες δράσεις που ταιριάζουν καλύτερα μεταξύ τους, όπως για παράδειγμα το να περπατάμε και να μιλάμε στο τηλέφωνο. Συνήθως, ευκολότερα συνδυάζονται εργασίες, εκ των οποίων η μία δεν απαιτεί μεγάλη πνευματική προσπάθεια. Όταν, όμως, και οι δύο εργασίες απαιτούν γνωστική προσοχή, όπως το να ακούμε μια συνάντηση και να γράφουμε ένα email, τα πράγματα δυσκολεύουν. Ουσιαστικά, αυτό που αποκαλούμε multitasking είναι στην πραγματικότητα εναλλαγή εργασιών – γρήγορη εναλλαγή της εστίασης από ένα πράγμα σ’ ένα άλλο.

Γιατί το multitasking αποτυγχάνει

• Περισσότερα λάθη: Μελέτες έχουν αποδείξει ότι όταν οι άνθρωποι εναλλάσσονται μεταξύ εργασιών, κάνουν περισσότερα λάθη. Οι συνέπειες της πολυπραγμοσύνης μπορεί να είναι μικρές, όπως η αποστολή ενός ελλιπούς email, ή μεγαλύτερες και πιο σοβαρές, όπως το να κινδυνεύσεις ενώ οδηγείς επειδή κοιτάς το κινητό σου.
• Περισσότερος χρόνος: Σε αντίθεση με την κοινή πεποίθηση, η πολυπραγμοσύνη στην πραγματικότητα δεν σε βοηθά να κάνεις περισσότερα πράγματα, αλλά σε καθυστερεί. Οι νευροεπιστήμονες αναφέρονται σε αυτό ως «κόστος εναλλαγής», που περιγράφει τον χρόνο που χρειάζεται ο εγκέφαλος για να αναπροσανατολιστεί όταν μετακινείσαι από τη μία εργασία στην άλλη. Κάθε φορά που αλλάζεις εργασία, χρειάζεσαι μια στιγμή για να επαναπροσαρμοστείς. Ο χρόνος αυτός αθροίζεται, καθιστώντας τελικά την πολυπραγμοσύνη αναποτελεσματική.
• Υψηλότερα επίπεδα στρες: Το multitasking επιβαρύνει επίσης την ευημερία μας. Μελέτες δείχνουν ότι μπορεί να αυξήσει τους καρδιακούς παλμούς, την αρτηριακή πίεση και να συμβάλει στο συνολικό στρες. Η δρ. Mark σημειώνει ότι σε μια μελέτη, οι συμμετέχοντες που αποκόπηκαν προσωρινά από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερα επίπεδα στρες και ήταν σε θέση να συγκεντρώνονται για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Η συνεχής πίεση να χειρίζεστε πολλά πράγματα ταυτόχρονα μπορεί να κάνει την καθημερινή ζωή να μοιάζει συντριπτική.

Αγκαλιάζοντας τη δύναμη του monotasking

Δεδομένων των μειονεκτημάτων του multitasking, μια καλύτερη εναλλακτική λύση είναι το «monotasking» – δηλαδή η εστίαση σε ένα πράγμα κάθε φορά. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις το multitasking μπορεί να φαίνεται απαραίτητο, είναι καλύτερο να εστιάζεις σε μια εργασία, να την ολοκληρώνεις και μετά να προχωράς στην επόμενη.

Οι νευροεπιστήμονες συνιστούν να εργάζεσαι σε ένα πράγμα, τουλάχιστον μέχρι να φτάσεις σε ένα φυσικό σημείο διακοπής -ένα σημείο δηλαδή όπου έχει νόημα να κάνεις παύση- πριν αλλάξεις εργασία. Προσπάθησε, επιπλέον, να δίνεις μεταξύ των εργασιών στον εγκέφαλό σου ένα γρήγορο διάλειμμα για να επαναφορτιστεί. Βγες έξω, κάνε διατάσεις, άκου ένα τραγούδι…επίτρεψε με κάποιο τρόπο στο μυαλό σου να ξεκουραστεί, ώστε να το βοηθήσεις να βελτιώσει τη συγκέντρωση και την παραγωγικότητά σου όταν επιστρέψεις στη δουλειά.

Δεν είναι εύκολο να αλλάξεις τον τρόπο που λειτουργείς, αλλά με συνειδητή προσπάθεια μπορείς να τα καταφέρεις. Ξεκινήστε εξαλείφοντας τους περισπασμούς: Βάλε το τηλέφωνό σου στο αθόρυβο, απενεργοποίησε τα περιττά κανάλια επικοινωνίας και τις ειδοποιήσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, όταν είναι δυνατόν. Όταν νιώθεις ότι πρέπει να αλλάξεις εργασία αφήνοντας κάτι μισοτελειωμένο, κάνε μια παύση και αναρωτήσου εάν είναι πραγματικά απαραίτητο. Αν το σκεφτείς λίγο, μπορεί να διαπιστώσεις ότι τελικά σε παίρνει να ολοκληρώσεις αυτό που κάνεις πριν μεταβείς στο επόμενο, γλιτώνοντας έτσι το ενδεχόμενο να θυσιάσεις την ποιότητα ή την αποτελεσματικότητα της δουλειάς σου, αλλά και να εξουθενώσεις τον εγκέφαλό σου.

Η δρ. Mark προτείνει να το σκεφτείς σαν το χτίσιμο ενός μυ: Με την εξάσκηση, θα ενισχύσεις την ικανότητά σου να κάνεις monotasking και σύντομα θα μπορείς να είσαι απόλυτα παρών σε αυτό το ένα πράγμα που κάνεις κάθε φορά.

Το αποτέλεσμα; Περισσότερη παραγωγικότητα, λιγότερα λάθη και πολύ λιγότερο άγχος.

Ίσως, λοιπόν, ήρθε η ώρα να επανεξετάσουμε την προσέγγισή μας στον τρόπο που διεκπεραιώνουμε τις διαφορετικές υποχρεώσεις μας. Ίσως είναι η στιγμή να ανακαλύψουμε το monotasking και τα οφέλη του σε έναν πιο συγκεντρωμένο, αποτελεσματικό και λιγότερο αγχωτικό τρόπο εργασίας.

Γι’ αυτό, την επόμενη φορά που θα μπεις στον πειρασμό να επιδοθείς στο multitasking, θυμήσου: Το να επιβραδύνεις μπορεί να είναι ο ταχύτερος δρόμος προς την επιτυχία.