Υπάρχει ένα βιβλίο που διάβαζα μικρή. Είχε τίτλο “Τέλος δεν έχει η αγάπη”, γραμμένο από τη Γαλάτεια Γρηγοριάδου Σουρέλη, και περιέγραφε την ιστορία ενός μικρούλη που φεύγει από το σχολείο του και αποχαιρετά τους φίλους του. Eνα απόσπασμα λέει:

“Τέλος, λοιπόν, Σπύρο! Λέει ο Αλέξης με βραχνή φωνή από τη συγκίνηση. Τον κοιτάζει έκπληκτος ο Σπύρος. -Τέλος; Δεν υπάρχει τέλος, Αλέξη. Τέλος δεν έχει η αγάπη. Είμαστε δεμένοι μεταξύ μας… Χωρίς να το καταλάβουμε δώσαμε τα χέρια. Και τα χέρια ενώθηκαν. Εκείνη τη στιγμή μπήκε στην τάξη ο Φώτης. Τους κοίταξε έτσι όπως ήταν, με ενωμένα τα χέρια. Είχε κι αυτός μια ελαφριά θλίψη στο πρόσωπο. Παιδιά, είπε, ΤΕΛΟΣ. Προχώρησε στον πίνακα, πήρε την κιμωλία και έγραψε: ΤΕΛΟΣ. Τότε προχώρησε κι ο Σπύρος, πήγε κι αυτός στον πίνακα. Πήρε μια άλλη κιμωλία και πλάι στη λέξη ΤΕΛΟΣ έβαλε ένα ερωτηματικό και είπε σοβαρά: Δεν υπάρχει ΤΕΛΟΣ, γιατί η αγάπη ΤΕΛΟΣ δεν έχει. “

Πριν από δύο περίπου μήνες το ξαναθυμήθηκα. Ταξίδεψα τότε με τη σκέψη μου στην Αφρική μαζί με τους φίλους μου Έλπις Χρυσοβέργης και η Δώρα Μπίτση , οι οποίοι ήταν ήδη εκεί κάνοντας ένα έργο ψυχής. Μαζί με τα παιδιά αυτά και μία ομάδα πολύ όμορφων ανθρώπων καταφέραμε να φτιάξουμε μία δεξαμενή με ασφαλές πόσιμο νερό για 1.200 ανθρώπους στο χωριό Al Youya, στο Σουδάν, στην Αφρική! Το έργο ολοκληρώθηκε, οι κάνουλες άνοιξαν και ανάμεσα στους 1.200 αυτούς χωρικούς, 300 παιδάκια, που ταξίδευαν κάθε μέρα σε απομακρυσμένα σημεία νερού, κουβαλώντας κιλά νερού και για χιλιόμετρα, σε θερμοκρασία 40 βαθμών κελσίου, μπόρεσαν να πάνε ξανά σχολείο!

Σήμερα μου αφηγήθηκαν μερικές ακόμα ιστορίες τους και μου έδειξαν πως εθελοντισμός ναι, είναι αγάπη. Το οδοιπορικό τους ξεκινάει από το Cape Town,την ακτή της Αφρικής που σου υπόσχεται πως θα τη βρεις εκεί που η μουσική συναντάει τον ωκεανό. Ο δρόμος τους βγάζει στο ορφανοτροφείο Kidane Mehret στην Addis Ababa, έπειτα στο George’s Primary School στο «σχολείο των ονείρων» στην Κιμπέρα όπου κάποιοι μικροί μας φίλοι φέτος έκαναν Χριστούγεννα στο όμορφο σχολείο τους με καινούργια μολύβια και τετράδια, χτισμένα με αγάπη από τον Έλπι και τη Δώρα. Σειρά έχει έπειτα το Σουδάν και η Αίγυπτος. Και μετά το σπίτι, η Ελλάδα.

Ποια ήταν η πιο δυνατή στιγμή του ταξιδιού σας; 

Το οδοιπορικό μας αυτό μας έδωσε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με έναν τελείως διαφορετικό κόσμο. Μέσα από την εθελοντική μας δράση, προσφέραμε αγάπη αλλά πήραμε ακόμα περισσότερη! Θυμάμαι χαρακτηριστικά την έκφραση του προσώπου του 72χρονου αρχηγού του χωριού στο Σουδάν, τη στιγμή που άνοιξαν οι βρύσες από το πηγάδι που φτιάξαμε για αυτούς.. Τη στιγμή που συνειδητοποιεί πως δε θα χρειαστεί ούτε αυτός, ούτε οι συγχωριανοί του να περπατήσουν για ακόμα μια ημέρα 3 ώρες κάτω από τον καυτό ήλιο για να κουβαλήσουν λίγο νερό.. εκφράσεις και συναισθήματα που απλά δεν περιγράφονται.. Όταν εθίζεσαι στην αγάπη, όταν φτιάχνεις μια μεγάλη καρδιά που τους χωρά όλους, όλα μετά δεν είναι διαφορετικά;

Με λίγες, δύο-τρεις λέξεις, πώς θα χαρακτηρίζατε τον εθελοντισμό;

Εθελοντισμός είναι να προσφέρεις τις ικανότητες και το μεράκι σου χωρίς να αποσκοπείς κάπου. Nα ενεργείς με γνώμονα το κοινωνικό συμφέρον χωρίς να έχεις κάποιο προσωπικό όφελος. Nα συνειδητοποιείς πως είναι πιο σημαντικό το ‘’εμείς’’ από το ‘’εγώ’’ και να προσφέρεις χαμόγελα και αγάπη. Ο εθελοντισμός όμως πια ξεπερνά τα όρια της προσωπικής ευτυχίας και ολοκλήρωσης. Γίνεται ένα εργασιακό προσόν. Είναι πια παραδοχή πως οι εταιρίες έχουν προτίμηση στο να προσλαμβάνουνv άτομα που έχουν μετάσχει σε εθελοντικές δράσεις. Η Glovo του Κωσταπάνου Μηλιαρέση, του Χρήστου Παναγιώτου και του Άρη Κωνσταντινίδη ισοδυναμεί στα HR τμήματα της εγχώριας αγοράς με ένα ακόμα πτυχίο πανεπιστημίου, αυτό που σε εφοδίασε με τους γνωστικούς και βιωματικούς πόρους της αγάπης και της γενναιοδωρίας.

Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά του εθελοντισμού που διδάσκουν στους επιχειρησιακούς οργανισμούς και στους εργαζόμενους;

Είναι αλήθεια πως πλέον σήμερα οι εταιρείες δίνουν πολύ μεγάλη σημασία στην εθελοντική πτυχή των εργαζομένων.. Στο πανεπιστήμιο εφοδιαζόμαστε με γνώσεις που συνδέονται άμεσα με το αντικείμενο της δουλειάς μας, όμως υπάρχουν και χαρακτηριστικά που σε ολοκληρώνουν σαν άνθρωπο και τα οποία αποκτάς μόνο μέσα από εθελοντική δράση. Αλλάζει ο χαρακτήρας του ανθρώπου, διευρύνει τους ορίζοντές του, εμπνέεται, δημιουργεί και ανταμείβεται με το υπέρτατο αγαθό, την αγάπη. Στο ακαδημαϊκό μάθημα “Human Resource Management” του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου Πανεπιστημίου, η Λέκτορας Δήμητρα Ιορδάνογλου μας αφηγήθηκε μία πρωτότυπη μέθοδο πρόσληψης της Microsoft:

Η εταιρία ανήρτησε σε billboards μία εξίσωση την οποία αν την έλυνες σε οδηγούσε σε μία διαδικτυακή τοποθεσία. Μετά την λύση του αινιγματικού αυτού σχήματος “εξίσωση.com“, ο λύτης καλούνταν να λύσει ένα ακόμα δυσκολότερο πρόβλημα. Αν το έλυνε σωστά, η Microsoft αποκαλυπτόταν ότι βρίσκεται πίσω από αυτόν τον γρίφο και ζητούσε το βιογραφικό του λύτη. Μία μέθοδος πρόσληψης που εξετάζει την επιθυμία για λήψη πρωτοβουλιών, την ικανότητα να μετάσχεις και λύνεις ένας πρόβλημα που δε σε αφορά, την επιλογή καταστάσεων πρόκλησης. Σας το αναφέρω διότι τη διαδικασία αυτή την εκλαμβάνω ανάλογα όπως τον εθελοντισμό: Πάω να λύσω ένα πρόβλημα που φαινομενικά δεν με αφορά, προσπαθώ να λύσω την πρόκληση.

Υπάρχουν όντως ομοιότητες;

Σίγουρα υπάρχουν. Όπως λες, φαινομενικά δε μας αφορά, ένα ορφανοτροφείο στη Νότιο Αφρική ή στην Αιθιοπία, ένα ιατρείο στην Τανζανία, ένα σχολείο στην Κένυα ή ένα χωριό στο Σουδάν, όμως πήραμε την πρωτοβουλία και κάναμε τα αδύνατα δυνατά για να έχουν αυτοί οι άνθρωποι εκπαίδευση, ιατρική περίθαλψη, νερό, πράγματα που εμείς θεωρούμε δεδομένα στις μέρες μας. Η πρόκληση ήταν μεγάλη και η χαρά της επίτευξης του στόχου ακόμα μεγαλύτερη. Μία συνηθισμένη ερώτηση που εργοδότες ρωτάνε τους υποψήφιους για θέσεις εργασίας είναι «Γιατί θα επιλέγατε τον εαυτό σας. Αν ήσασταν στη θέση μας, γιατί θα επιλέγατε εσάς;» Εσείς γιατί θα επιλέγατε τους εαυτούς σας, Έλπι και Δώρα; Πλέον πολλές εταιρείες χρησιμοποιούν στη διαδικασία πρόσληψης, κάποια case studies στα οποία θέλουν μέσα από κάποια πιο άμεσα παραδείγματα να ξεδιπλωθεί η προσωπικότητά σου. Μετά από αρκετά χρόνια εμπειριών σε διάφορες χώρες του κόσμου, πολλές φορές και σε δύσκολες συνθήκες, τα έχουμε καταφέρει περίφημα και έχουμε αρκετές ιστορίες-παραδείγματα για να τους πείσουμε! Ο Φίλιππος Ζαμπέλης, ο manager που είχα τη χαρά να έχω στην Costa Navarino μας έλεγε στην εκπάιδευση προσωπικού πως: «Καθετί που θα λέτε πρέπει να είναι μία μικρή ιστορία» , εννοώντας πως πρέπει να χτίζουμε ενότητες και μνήμες με τους ανθρώπους γύρω μας, είτε αυτοί είναι πελάτες μας , φίλοι μας, ο σύντροφός μας, η μαμά μας και ο μπαμπάς μας. Είστε γεμάτοι ιστορίες. Έχετε ένα πολύ πλούσιο “story bank”, όπως λέμε. Μία μεγάλη βιβλιοθήκη από ιστορίες, δηλαδή εμπειρίες. Και οι εμπειρίες από μόνες τους είναι μία άφθαρτη αξία.

Ποια είναι η πιο σημαντική σας ιστορία, το πιο μεγάλο μάθημα που σας έδωσε η Αφρική σας και αυτό που θα αφηγείστε για πάντα και στους πελάτες σας και στους εργοδότες σας και στους φίλους σας και στους γονείς σας;

Μια περίεργη ιστορία είναι αυτή που θα μείνει στον άλλον και θα κάνει εσένα να ξεχωρίσεις στο μυαλό του. Είναι αλήθεια πως στην Αφρική δεχθήκαμε αμέτρητα χαμόγελα και αγάπη. Δεν πρόκειται να ξεχάσω ποτέ ένα απογευματάκι του Ιούλη στο απομακρυσμένο χωριό Gongo στην Τανζανία, όπου μείναμε 10 ημέρες για να βοηθήσουμε στο τοπικό ιατρείο. Περπατώντας κάθε μέρα από τον κεντρικό δρόμο, είχαμε γνωρίσει όλους τους κατοίκους και μας φερόντουσαν σαν οικογένειά τους. Εκείνο το απόγευμα λοιπόν, όπως περπατούσαμε, μας φώναξε μια γιαγιούλα, με το πιο ωραίο χαμόγελο του χωριού, να μπούμε στην καλύβα της.. ‘’Ο άντρας μου δεν είναι καλά, δεν ξέρουμε πόσο θα ζήσει ακόμα..’’ μας είπε στα Σουαχίλι, απ’ότι μας εξήγησαν μετά.. ‘’έχει ένα ζευγάρι παπούτσια, τα οποία επιθυμεί να σας τα χαρίσει για όλα αυτά που κάνετε στο χωριό μας’’.. πόσο τιποτένιος ένιωσα αυτή τη στιγμή με τα 5 ζευγάρια παπούτσια που έχω στο σπίτι μου.. απλά βούρκωσα, τους αγκάλιασα σφιχτά και τους εξήγησα πως η αγάπη τους για εμάς είναι ό,τι καλύτερο έχει τύχει στη ζωή μας..

Έγραψε ένα παιδάκι στο TEDx Colombo:

 «Τα παιδάκια θα έπρεπε να κυβερνούν τον κόσμο επειδή δε θα υπήρχαν πια «θυμωμένες» χώρες και όλοι θα μοιραζόντουσαν τα lego τους».

H δική σας ευχή σαν κυβερνήτες των παλατιών της ψυχής μας;

Αγάπη και χαμόγελο.. τίποτα άλλο.. είναι πολύ πιο όμορφος ο κόσμος γύρω μας όταν χαμογελάμε. Επηρεαζόμαστε αρκετά από τον κοινωνικό μας περίγυρο, όμως στο χέρι μας είναι να τα αλλάξουμε όλα και σιγά σιγά να γίνουμε η αλλαγή που θέλουμε να δούμε στον κόσμο, όπως είπε και ο Mahatma Gandhi. Οι ψυχές και οι προθέσεις των παιδιών είναι αγνές και έτσι θα έπρεπε να παραμείνουν όσο μεγαλώνουμε για να ζήσουμε σε έναν παραμυθένιο κόσμο που όλοι ονειρευόμαστε.

Δε θέλω να σας ευχηθώ κάτι για τη συνέχεια, η ευχή μου είναι δεδομένη. Θέλω μόνο να σας πω πως προσφέρετε εκείνο το είδος της αγάπης που διαβάζουμε στις νουβέλες και ακούμε στα τραγούδια.

Ο καθένας μας περιμένει έναν πρίγκιπα/ μία πριγκίπισσα. Αυτό μπορεί να είναι ένας στόχος, το τέλος ενός αγώνα γεμάτου από ανθρώπινες στιγμές, μία λύτρωση, η επίτευξη ενός μεγάλου project, ένα δώρο, η συνάντηση με ένα προσφιλές πρόσωπο, το τέλος, μία Ιθάκη μετά από μία προκλητική Οδύσσεια, ή τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από ένα χαμόγελο. Το πιο όμορφο πράγμα στον κόσμο αυτόν που ξέρουμε και ζούμε. Όποιος και αν είναι αυτός ο πρίγκιπας, αξίζει να επιλέξουμε να είμαστε εκείνοι που δε θα αναρωτιούνται «γιατί ο πρίγκιπας αργεί;» αλλά «αν είναι τόσο όμορφος όσο λένε τα παραμύθια». Η ερώτηση αυτή είναι το όνειρο. Η ποιότητά μας στα παλάτια της συνείδησης μας, όσα είμαστε και όσα θέλουμε να είμαστε. Κάθε χρόνο τέτοια εποχή, γιορτινή, όλος ο κόσμος έχει την ίδια ώρα ζώνης. Την αγάπη. Και αυτή πάντα θα γιορτάζει όπως της αξίζει.

Σημασία έχει να (κάνεις αυτό που) αγαπάς!

*Η συνέντευξη αυτή έγινε στα πλαίσια του ακαδημαϊκού μαθήματος «Διαχείριση Ανθρώπινου Δυναμικού» που διδάσκει η Λέκτορας Δήμητρα Ιορδάνογλου στο Τμήμα Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, και σε συνεργασία με την ομάδα μου: τη Μαριάννα Θωμαδάκη που ξέρει σίγουρα να αγαπάει μέσα από την προσφορά της στο Σώμα Ελληνικού Οδηγισμού της Γλυφάδας, το Μιχάλη Σέργη που στο σπίτι του έχει περισσότερα βιβλία και από την Εθνική Βιβλιοθήκη, την Ισιδώρα Κονδύλη που ακούει την πιο ψαγμένη μουσική στην πόλη, το Θοδωρή Καντόλα που έχει το πιο υπέροχο φοιτητικό σπίτι με θέα την Ακρόπολη και τον Κώστα Κυριαζόπουλο που έχει μείνει ακόμα με το μυαλό του στο Erasmus του στην Εσθονία.

Από το φωτογραφικό άλμπουμ του Έλπι και της Δώρας: «Όμορφο κοριτσάκι περπατάει ξέγνοιαστο στα χωματένια δρομάκια της Αφρικής.»

Λένε πως αν ονειρευτείς κάτι παραπάνω από μία φορά, θα γίνει πραγματικότητα.