Μέσα από τις θεατρικές του διαδρομές ο Μελέτης Ηλίας διάβασε, έμαθε και εξασκήθηκε. Συνάντησε ανθρώπους με διαφορετικές κοσμοθεωρίες και απόψεις και συμμετείχε σε εξαιρετικές παραστάσεις. Δοκιμάστηκε, εξελίχθηκε και ωρίμασε. Οι επιλογές του συνεχίζουν να αποτελούν σημείο αναφοράς των θεατρόφιλων θεατών και τα καλλιτεχνικά βήματά του υπόσχονται ένα άκρως ενδιαφέρον μέλλον.

Συμμετέχεις στην παράσταση Αδερφοί Καραμάζοφ του Ντοστογιέφσκι. Τι δυσκολίες έχει το να μεταφερθεί ένα μυθιστόρημα στην σκηνή; Καταρχάς υπάρχει μία δυσκολία πέρα από τις δυνάμεις των ηθοποιών: Tο να δραματοποιηθεί αυτό το μυθιστόρημα και να γίνει ενδιαφέρον στο θέατρο. Πολλές φορές δεν είναι αυτονόητο. Ευτυχώς ήμασταν τυχεροί γιατί ο Διονύσης Καψάλης που έκανε την διασκευή είναι πολύ έμπειρος πάνω στο ζήτημα και πήραμε στην ουσία ένα έτοιμο θεατρικό έργο που μας έλυσε τα χέρια. Επειδή έχω συμμετάσχει ξανά σε παράσταση βασισμένη σε μυθιστόρημα, τον Ηλίθιο του Ντοστογιέφσκι πάλι, τεράστιο κείμενο επίσης, γνωρίζω πως υπάρχει αυτή η έξτρα δυσκολία με το μυθιστόρημα: Πως θα το κάνεις ενδιαφέρον πάνω στη σκηνή. Ο κίνδυνος βρίσκεται στο να το διαβάζει ένας θεατής στο σπίτι του, καθώς οι εικόνες που πλάθει με το μυαλό του είναι τελείως διαφορετικές από αυτό που θα δει. Και είναι μοναδικές για κάθε άνθρωπο, οπότε δύσκολα μπαίνει στην διαδικασία να ταυτιστεί με αυτό που βλέπει. Σταθήκαμε τυχεροί διότι ξεκινήσαμε από μία πολύ καλή βάση. Από εκεί και πέρα, είναι καλό το ότι οι χαρακτήρες στο μυθιστόρημα είναι τρομερά ανάγλυφοι, ειδικά στον κόσμο του Ντοστογιέφσκι που τα περιγράφει όλα και τα αναλύει σε τέτοιο βαθμό που είναι σαν να τα βλέπεις ξεκάθαρα μπροστά σου. Ένα θεατρικό έργο, συνήθως δεν το έχει αυτό, δεν έχει τέτοια περιγραφή του χαρακτήρα. Τις περισσότερες φορές ο συγγραφέας περιγράφει τα χαρακτηριστικά του ρόλου σε τρεις γραμμές στην αρχή του έργου και μέσα από το έργο προσπαθείς να βρεις εσύ και άλλα στοιχεία. Εδώ, σε κάθε σελίδα, είχε και μία διαφορετική πτυχή του χαρακτήρα που υποδύεσαι, οπότε αυτό αυτομάτως σε βοηθάει σαν ηθοποιό.

Πως γίνεται και μας αφορά ακόμα τόσο πολύ ένα έργο του 1880; Αυτό νομίζω ότι συμβαίνει με όλους τους μεγάλους συγγραφείς. Όταν καταπιάνονται με σημαντικά ζητήματα και τα δίνουνε με τον δικό τους τρόπο αφορούν κάθε άνθρωπο και κάθε εποχή. Αυτό είναι το ίδιον του μεγάλου συγγραφέα, να μπορεί να καταπιάνεται με ζητήματα που δεν έχουν ούτε φυλή, ούτε εποχή, ούτε άλλον διαχωρισμό. Πολλές φορές σκέφτεσαι πόσο δυσάρεστο είναι το γεγονός ότι δεν έχουμε μάθει τίποτα και μας αφορά κάτι που έχει γραφτεί τόσα χρόνια πριν. Νομίζω όμως πως πάντα έτσι γίνεται.

Αυτό είναι το ίδιον του μεγάλου συγγραφέα, να μπορεί να καταπιάνεται με ζητήματα που δεν έχουν ούτε φυλή, ούτε εποχή, ούτε άλλον διαχωρισμό.

Είναι ένα έργο που μιλά για μια εποχή που αλλάζει. Εποχή που αλλάζει. Άνθρωποι που αλλάζουν από όλη αυτή την ιστορία. Άνθρωποι που αναμετριούνται με το καλό και το κακό, σύμφωνα με την προσωπική τους κρίση για το τι είναι καλό και κακό, κάτι που υπάρχει πάρα πολύ στις μέρες μας. Άνθρωποι που πιστεύουν ή δεν πιστεύουν. Και δεν μιλάω μόνο για τη θρησκεία, αλλά γενικότερα για την πίστη σε σχέση με το τι συμβαίνει γύρω τους. Είναι ένα έργο που μοιάζει να έχει γραφτεί χτες. Αφορά το σήμερα 100%.

Το θέατρο οφείλει να κάνει ένα σχόλιο στην εποχή του; Δεν μπορώ να είμαι σίγουρος. Είναι θεμιτό το να κάνει ένα σχόλιο στην εποχή του. Μπορεί όμως να γίνει και μία παράσταση που να αναπολεί το παρελθόν ή να περιγράφει το μέλλον. Δεν νομίζω ότι είναι κανόνας, αλλά μπορεί κανείς να το δοκιμάσει γιατί το κάνει αυτομάτως πολύ πιο οικείο στον σύγχρονο θεατή.

Στο έργο βλέπουμε πως το οικογενειακό περιβάλλον καθορίζει τον χαρακτήρα και την ζωή κάθε ανθρώπου. Μπορεί κανείς να απεμπλακεί από αυτήν την κατάσταση και να διαγράψει αυτόνομη πορεία; Εξαρτάται από την οικογένεια. Στην συγκεκριμένη περίπτωση πρόκειται για μια οικογένεια διαλυμένη. Είχαν διασκορπιστεί στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και ξαφνικά βρίσκονται πάλι όλοι μαζί. Σκέφτομαι πως -ενστικτωδώς μου έρχεται στο μυαλό, σαν πατέρας- εάν υπάρχει μία σωστή κατεύθυνση κυρίως από την οικογένεια και κατά δεύτερον από την εκπαίδευση, πιστεύεις ότι ο άνθρωπος που φεύγει από την οικογένεια και βγαίνει πια μόνος του στον έξω κόσμο θα έχει κάποιον τρόπο να πατήσει πάνω σε κάποιες αρχές που του έχουν δοθεί. Τώρα το πόσο θα απεμπλακεί και πόσο θα βγάλει την προσωπικότητά του και αν τελικά το κουκούλι της οικογένειας δημιούργησε μια πλασματική εικόνα για το τι επικρατεί έξω στον κόσμο και ξαφνικά βγει έξω και τα δει όλα δύσκολα είναι μεγάλο θέμα συζήτησης.

Ο Αλιόσα πιστεύει βαθιά στον άνθρωπο και την αγάπη. Τον δικαιώνει η πίστη του; Στο μυθιστόρημα μία από τις τελευταίες του φράσεις είναι ότι εγώ δεν στάθηκα ικανός να σώσω αυτούς τους οποίους έπρεπε να σώσω -δηλαδή τον πατέρα μου και τα αδέρφια μου. Ο ένας πέθανε, ο άλλος πήγε στην Σιβηρία, ο άλλος αρρώστησε με εγκεφαλικό πυρετό. Ήταν ένας άνθρωπος που μέσα από την αγάπη ήθελε να ενώσει και να κάνει καλύτερη την οικογένεια του και τελικά δεν κατάφερε τίποτα. Οπότε δεν νομίζω πως έχει τόση μεγάλη σημασία το τι θα πετύχεις, όσο το να μπορέσεις να μπεις σ’ αυτή την διαδικασία, σ’ αυτόν τον δρόμο, να προσπαθήσεις μόνο και μόνο γιατί το πιστεύεις. Αυτό που βλέπουμε στον Αλιόσα είναι αυτή η προσπάθεια, το να καταφέρει πρωτίστως για τον εαυτό του και την οικογένειά του και μετά για να αποδείξει στον Άγιο Πατέρα του, τον Ζωσιμά ότι μπορεί να αντεπεξέλθει στον έξω κόσμο -γιατί στην ουσία τον πετάει στον έξω κόσμο-, ότι τουλάχιστον προσπαθεί, ότι δίνει κάτι από τον εαυτό του.

Ο πατέρας στο έργο μου έδωσε την εντύπωση ότι κατέστρεψε τις ζωές των υιών του. Υπάρχει κάποιο ιδιαίτερο στοιχείο που χαρακτηρίζει τον καλό γονέα; Δεν ξέρω τι σημαίνει να είσαι καλός γονέας με την έννοια του να κρατάς τις ισορροπίες, δηλαδή ούτε υπερπροστατευτικός μπορεί να γίνεις, ούτε βεβαία να φτάσεις στο σημείο να μην δίνεις καμία σημασία στα παιδιά σου. Πρέπει να βρεθεί αυτή η χρυσή τομή, αλλά δεν ξέρω πως μπορεί να την ορίσει κάποιος, πόσο μάλλον να την κάνει και πράξη, γιατί η θεωρία από την πράξη απέχει πολύ.

Έχεις δουλέψει με πολλούς και διαφορετικούς σκηνοθέτες που κάθε ένας έχει φήμη για τον ιδιαίτερο τρόπο δουλειάς του. Πως ανταπεξέρχεται ένας ηθοποιός σ’ αυτό; Αφήνεται στον σκηνοθέτη ή στηρίζεται στις δικές του μεθόδους; Νομίζω ότι απαραίτητη προϋπόθεση είναι να είσαι ανοιχτός, να αφήνεσαι κάθε φορά σε αυτό που σου ζητιέται. Να είσαι ανοιχτός να το καταλάβεις, να το δεχτείς και να το κάνεις πράξη. Βέβαια, στην δική μου την περίπτωση είναι τόσο διαφορετική η φύση του κάθε ανθρώπου που έχω δουλέψει μαζί του, που νιώθω πως αν δεν πεις τα σβήνω όλα και ξεκινάω από το μηδέν να μάθω κάποια πράγματα και πας με την λογική “εγώ ξέρω κάτι το οποίο θα το χρησιμοποιήσω”, δεν πρόκειται να προσχωρήσεις. Κατά την προσωπική μου άποψη, ένας ηθοποιός πρέπει να εισπράττει τα δεδομένα που έχει από κάθε σκηνοθέτη ανά πάσα στιγμή. Μπορεί για παράδειγμα να σου ζητηθεί μια έντονη σωματικότητα σε ένα ρόλο ή σε ένα τρόπο δουλειάς, όπως ήταν ας πούμε με τον Θεόδωρο Τερζόπουλο ή μπορεί να σου ζητηθεί ένα ένστικτο και περισσότερη δουλειά με το μυαλό, όπως ήταν με τον Στάθη Λιβαθινό μαζί με τον οποίο ήμουν μία τετραετία. Το να μπορείς να μπεις στην διαδικασία να αυτοσχεδιάσεις πάνω σε μία σκηνή που θα σου ζητηθεί. Πρέπει πρώτα να την σκεφτείς, να γίνεις ουσιαστικά ένας “μικρός” σκηνοθέτης ενώ δρας σαν ηθοποιός. Ο σκηνοθέτης σου δίνει ένα πλαίσιο για να κινηθείς. Το βασικό θέμα είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι ανοιχτοί στο να σε βοηθήσουν και στο να σε γεμίζουν εφόδια για να τα καταφέρεις. Δεν είναι εναντίον σου, είναι μαζί σου, οπότε κι εσύ τους βλέπεις ως συμμάχους. Η φύση του ηθοποιού είναι να μπορεί να αλλάζει από ρόλο σε ρόλο, από σκηνοθέτη σε σκηνοθέτη και από έργο σε έργο, ανάλογα με τις ανάγκες και τις απαιτήσεις κάθε φορά. Αυτό είναι και το ενδιαφέρον του πράγματος.

Σε μία επαγγελματική επιλογή τι βαρύνει περισσότερο; Το έργο; Οι συνεργάτες; Οι συνεργάτες για μένα. Σαφώς είναι μεγάλο κίνητρο το να υπάρχει ένα έργο που να σε εμπνέει, αλλά πάνω απ’ όλα είναι το να νιώθεις όμορφα και να περνάς καλά με συνεργάτες που μπορείς να επικοινωνήσεις και που μπορείς να προχωρήσεις ένα βήμα μπροστά.

Υπάρχει κάποιος ρόλος που να θεωρείς ότι σε έχει εμπλουτίσει περισσότερο ερμηνευτικά; Δεν μπορώ να επιλέξω κάτι. Κάθε φορά κάτι κερδίζεις. Καμιά φορά χάνεις κιόλας. Ακόμα κι από μία αποτυχία, ο ηθοποιός έχει να κερδίσει κάποια πράγματα και να βοηθηθεί αν επεξεργαστεί τι δεν γινόταν σωστά.

Υπάρχει άγχος κάθε φορά πριν την παράσταση; Υπάρχει. Το θέμα είναι να μην γίνεται δεσμευτικό. Τα πρώτα χρόνια -τουλάχιστον σε μένα- ήταν πολύ. Σιγά-σιγά προσπαθείς να το μετατρέψεις σε κάτι που θα σε κινεί και θα ενεργοποιεί την λειτουργία σου, αλλιώς σε κουμπώνει και σε μαζεύει.

Συνηθίζεται; Είσαι ποτέ ήρεμος; Είσαι ήρεμος μέχρι πέντε δευτερόλεπτα πριν βγεις στην σκηνή και συνειδητοποιείς ότι υπάρχουν κάποια ζευγάρια μάτια που σε κοιτάνε.

Η τηλεόραση που κάνεις φέτος κέρδισε το ενδιαφέρον σου σαν μέσο; Τι έχει προσφέρει; Γνώση. Ως μαθητής σε μία σχολή ή ως μαθητής δίπλα σε έναν σκηνοθέτη του θεάτρου, δεν παίρνεις την γνώση για να αντεπεξέλθεις μπροστά στην κάμερα. Δυστυχώς η παιδεία των ηθοποιών είναι ελάχιστη σε σχέση με αυτό το κομμάτι. Το να βρίσκεσαι σε καθημερινά γυρίσματα μπροστά από μία κάμερα, σε βάζει σε διαδικασία να το ψάξεις. Από εκεί και πέρα συνηθίζεις σε άλλους ρυθμούς και άλλα budget. Υπάρχουν πολλά μικρά διαφορετικά πράγματα. Είναι πάντως κρίμα που δεν έχουμε την δυνατότητα να εξασκηθούμε πάνω σ’ αυτό και γίνονται όλα εμπειρικά και όσον αφορά στην σκηνοθεσία και στους ηθοποιούς. Μόνο σεμινάρια υπάρχουν με βάση την υποκριτική στην κάμερα. Παίζει πολύ μεγάλο ρόλο το ένστικτο. Εγώ ας πούμε στην αρχή δυσκολεύτηκα πολύ γιατί είχα συνηθίσει σε άλλον τρόπο δουλειάς. Δυσκολεύτηκα με πρακτικά θέματα όπως τα λόγια. Πως μαθαίνεις μία σκηνή μέσα σε δύο μέρες όταν θέλεις πέντε μήνες στο θέατρο; Πάντως έχει μεγάλο ενδιαφέρον.

Μελλοντικά σχέδια; Θα ακολουθήσει Η Δίκη του Κάφκα; Ναι το προγραμματίζουμε και ελπίζω να πάνε όλα καλά. Με τον Δημήτρη Μυλωνά που έχουμε συνεργαστεί ξανά στο παρελθόν στο Γράμματα στον Στάλιν. Είναι και αυτό μεγάλο έργο. Πάνω απ’ όλα όμως οι συνεργασίες!

Ευχαριστούμε πολύ!

Ο Μελέτης Ηλίας αυτήν την περίοδο συμμετέχει στην παράσταση Αδερφοί Καραμάζοφ του Ντοστογιέφσκι σε σκηνοθεσία Νατάσας Τριανταφύλλη στο Θέατρο Τέχνης – Κάρολος Κουν. Οι παραστάσεις θα διαρκέσουν μέχρι 14/06/2015. 

Πληροφορίες: Θέατρο Τέχνης.

Παράλληλα, συμμετέχει στην τηλεοπτική σειρά Το Σόι σου στον Alpha.

Φωτογραφίες: SOvisual Photography.