Η Σύλβια Λιούλιου επιστρέφει φέτος στο Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου με την τραγωδία Αίας του Σοφοκλή. Με εφόδια την νεανική ορμή, το γερό θεωρητικό υπόβαθρο και την δυναμική της θεατρικής διαδικασίας πραγματοποιεί ένα ενδιαφέρον βήμα στον χώρο του αρχαίου δράματος, τον χώρο των μύθων, των παραμυθιών, των ηρώων. Τον χώρο των συλλογικών αναφορών και της διαχρονικής δύναμης. Βυθίζεται σ΄ αυτόν, καταθέτει σκέψεις και συνομιλεί μαζί μας.

Γιατί επιλέξατε να παρουσιάσετε τον Αίαντα του Σοφοκλή την συγκεκριμένη χρονική στιγμή; Ο Αίας είναι το πρώτο Σοφόκλειο έργο κι εκείνο που μου δημιουργεί τη μεγαλύτερη συγκίνηση. Το επέλεξα ως το πιο ενδιαφέρον πεδίο εργασίας για την αρχή μιας έρευνας στο αρχαίο δράμα.

Ο Αίας δεν θέλει να συμβιβαστεί με τις αλλαγές που επιβάλλει η νέα εποχή, αλλά επιθυμεί να μείνει πιστός στις προσωπικές του αξίες. Στην ζωή έχει μεγαλύτερη αξία η προσαρμοστικότητα ή να μείνει κανείς πιστός σε όσα πιστεύει; Στη δική μας τη ζωή, την απλή ζωή των ανθρώπων, προσπαθεί κανείς να μένει πιστός σε όσα πιστεύει και παράλληλα να προσαρμόζεται στις συνθήκες που αλλάζουν. Αλλιώς πώς θα επιβιώσεις; Για τον ηρωικό άνθρωπο, όμως, δεν είναι το ίδιο. Ο ηρωικός άνθρωπος μπορεί και να μην επιβιώσει.

Ο Αίας βρίσκεται μόνος του απέναντι από το κοινωνικό σύνολο. Η πλειοψηφία έχει σε κάθε περίπτωση το δίκιο και το ορθό με το μέρος της; Η πλειοψηφία έχει την αριθμητική δύναμη που κάνει τη διαφορά. Ο Αίας είναι ένας απέναντι σε πολλούς. Το δίκιο και το ορθό που λέτε δεν έχει να κάνει με την πλειοψηφία. Είναι ένας βαθύς εσωτερικός κώδικας που έχει ο καθένας μέσα του.

Εκείνο που καθορίζει τη ζωή μας στη χειροπιαστή της διάσταση είναι, νομίζω, ο χαρακτήρας μας και ο τρόπος που επιλέγουμε να πορευόμαστε.

Η ζωή μας καθορίζεται από αυτό που ονομάζουμε μοίρα ή από τις προσωπικές μας επιλογές; Η μοίρα των ανθρώπων είναι άδηλη και άγνωστη. Και πώς να την ορίσει κανείς; Εκείνο που καθορίζει τη ζωή μας στη χειροπιαστή της διάσταση είναι, νομίζω, ο χαρακτήρας μας και ο τρόπος που επιλέγουμε να πορευόμαστε.

Η ορμή της νιότης είναι ένα από τα θέματα που πραγματεύεται το έργο. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά της νεότητας; Πως μπορούμε να τη διατηρήσουμε μεγαλώνοντας; Για το έργο δεν είμαι βέβαιη. Η ορμή της νιότης σίγουρα συνέχει την παράστασή μας. Οι ηθοποιοί και οι συντελεστές είμαστε όλοι κάπως πολύ νέοι. Αυτό, λοιπόν, είναι ένας ρυθμιστικός παράγοντας της δυναμικής της ομάδας μας. Τα χαρακτηριστικά της νεότητας: η ορμή, τα όνειρα, η αίσθηση του αιώνιου της ύπαρξης. πως θα είσαι για πάντα. Η δυνατότητα να παίζεις σαν παιδί. Δεν διατηρείται η νεότητα. Δυστυχώς για όλους μας. Μπορεί κανείς, όμως, να έχει πάντα νέους φίλους.

Γιατί εξακολουθούμε να επιστρέφουμε στους μύθους; Γιατί στους ανθρώπους αρέσουν τα παραμύθια. Και τα ποιήματα.

Γιατί επιλέξατε για την παράστασή σας την μετάφραση που έκανε το 1932 ο Παναγής Λορεντζάτος; Είναι μια σημαντική μετάφραση, σταθμός ανάμεσα στο αρχαίο κείμενο και τη νεώτερη γλώσσα. Μας βοήθησε εξαιρετικά στην επαφή μας με το έργο. Για την παραστασιακή γλώσσα, εντούτοις, χρειαστήκαμε και τις διακριτικές παρεμβάσεις του ποιητή Νίκου Παναγιωτόπουλου που «ξανακοίταξε» κομμάτια της μετάφρασης.

Πως εργαστήκατε για την δημιουργία της παράστασης; Μελετήσαμε πολύ το κείμενο και άλλα παράλληλα κείμενα, βυθιστήκαμε στην ποίηση και το έπος. Σιγά-σιγά δημιουργήσαμε έναν κόσμο κοινών αναφορών και μια κοινή σωματικότητα που γεννήθηκε από εξαντλητικούς αυτοσχεδιασμούς. Κάπως έτσι.

Τι κερδίζουμε από την επαφή μας με την τέχνη του θεάτρου; Εμείς, που δουλεύουμε στο θέατρο δεν μπορούμε να δούμε τους εαυτούς μας αταύτιστους με την τέχνη αυτή. Για τους θεατές είναι αλλιώς. Συγκίνηση και πνευματική διέγερση, νομίζω.

Τι σας βοηθάει να ανταπεξέρχεστε σε απαιτητικές περιόδους, όπως αυτή που διανύουμε; Η αγάπη. Για τους ανθρώπους και τα κείμενα.

Ποια λογοτεχνικά κείμενα αγαπάτε; Τα ποιήματα. Το Διονύσιο Σολωμό. Το Νίκο Παναγιωτόπουλο. Το Ρουμί. Τα κείμενα. Τον Κωστή Παπαγιώργη. Τα έργα. Τον Στρίντμπεργκ. Τον Τσέχωφ. Και άλλα. Και άλλους.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Όλα είναι ακόμη κάπως άδηλα. Πρώτα να γίνει ο Αίας στη Μικρή Επίδαυρο, μετά λίγη ξεκούραση μήπως και χαράξουν και τα καινούργια όνειρα…

Η παράσταση του έργου Αίας του Σοφοκλή σε σκηνοθεσία Σύλβιας Λιούλιου θα παρουσιάζεται στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου στις 31 Ιουλίου και στην 1 Αυγούστου στο Μικρό Θέατρο Αρχαίας Επιδαύρου (Περισσότερες πληροφορίες εδώ).

Οι φωτογραφίες προέρχονται από το υλικό του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου για την παράσταση.