Ή πώς μερικές εμπειρίες μπορούν να σου δώσουν ελπίδα

Πέρυσι τις γιορτές, μεταξύ Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, δούλευα για μια διαφημιστική εταιρεία, ως «διανομέας» φυλλαδίων. Πρακτικά, αυτό που έκανα ήταν να στέκομαι σε ένα σταθερό σημείο για πέντε ώρες, κρατώντας φυλλάδια στο ένα χέρι και ένα τεράστιο μπουκέτο μπαλόνια στο άλλο, και να προσπαθώ να τα μοιράζω σε όποιον το επιθυμεί. Μια από τις ημέρες εκείνες λοιπόν, γνώρισα τον Αλέξανδρο. Ήμουν στο μετρό της Δάφνης εκείνη την ημέρα, με το πιο τσουχτερό κρύο που θυμάμαι να έχω ζήσει στη ζωή μου, και με έναν απίστευτο αέρα να φυσάει σταθερά από το πρωί. Εκείνη τη μέρα που όλα έμοιαζαν απίστευτα δύσκολα, από το να ξεμπλέξω μια πενηντάρα μπαλονιών με το ένα χέρι χωρίς να μου φύγουν όλα στον αέρα και χωρίς να ρίξω και τα φυλλάδια που κρατούσα, μέχρι και το θεωρητικά απλό του να προσεγγίσω τα τόσα άτομα που έβγαιναν από το μετρό, γνώρισα έναν όμορφο άνθρωπο που με έκανε να νιώσω λίγη από την απλόχερη καλοσύνη των ξένων.

Ο Αλέξανδρος στεκόταν εκεί, όπως κι άλλοι, όπως κι εγώ, για λόγους εργασίας. Όμως στεκόταν εκεί και για έναν ακόμα λόγο, τον οποίο οι υπόλοιποι δε συμμεριζόμασταν: για λόγους καθαρής επιβίωσης. Ήταν ένας από τους πολλούς πωλητές του περιοδικού «Σχεδία», τους πωλητές που όλοι βλέπουμε και αρκετοί κάνουμε ότι δε βλέπουμε. Χωρίς να θέλω να εστιάσω στο μελοδραματικό στοιχείο που αναπόφευκτα συνιστά μια αναφορά στους ανθρώπους χωρίς σπίτι, πάνω απ’ όλα για μένα ο Αλέξανδρος έως εκείνη την ώρα ήταν ένας ξένος. Ένας άνθρωπος, όμως, που φρόντισε να γνωρίσει και εμένα και τα υπόλοιπα παιδιά τα οποία μαζεμένα γύρω απ΄ τις σκάλες του μετρό, εργάζονταν όπως κι εκείνος. Το σπουδαιότερο, δε σταμάτησε να χαμογελάει, να κάνει χιούμορ με όλους μας, να ελαφραίνει τις ώρες που περνούσαν δύσκολα μέσα σε τόσο απαίσιο καιρό. Ο Αλέξανδρος προσφέρθηκε να μοιραστεί το φαγητό του μαζί μας, κάνοντάς με προσωπικά να ντραπώ που ήθελα να κλάψω εκείνη τη μέρα για την ταλαιπωρία μου. Με έκανε να σκεφτώ πόσο αχάριστη είμαι που παραπονιέμαι για λίγες ώρες κρύου και ορθοστασίας, όταν άνθρωποι όπως αυτός περνάνε αμέτρητες ώρες στο κρύο καθημερινά, χωρίς να τα παρατάνε, χωρίς να γκρινιάζουν, συνεχίζοντας να το παλεύουν, για τη ζωή τους την ίδια και μια καλύτερη προοπτική σε αυτή. Μα πάνω απ’ όλα, με συγκίνησε το δόσιμό του, σε αντιδιαστολή με την πλήρη απουσία σχέσης του μαζί μου. Είχε τόση σχέση μαζί μου, όση έχει κάθε άγνωστος με έναν άλλον. Δηλαδή, υπεραρκετά στενή.

Τον περασμένο Νοέμβριο έπαθα γαστρεντερίτιδα, για την οποία οι δικοί μου με μετέφεραν στον Ευαγγελισμό. Είχα αδειάσει τα σωθικά μου στο μπάνιο του σπιτιού μου, όλο μου το σώμα ήταν μουδιασμένο και ένιωσα για πρώτη φορά στη ζωή μου ότι θα λιποθυμήσω. Έφτασα στα κατάμεστα Επείγοντα, λευκή σαν πανί, με δυσκολία περπατούσα. Κι εκεί γνώρισα τον κύριο Νίκο, το Γενικό Γιατρό που ήταν υπεύθυνος για τη διαλογή των περιστατικών που έφταναν. Ο άνθρωπος αυτός κατάφερε να με κάνει να γελάσω όσο χρόνο πήρε να με εξετάσει, με ρώτησε για τη ζωή μου, για τις σπουδές μου, έδειξε το πιο γνήσιο ενδιαφέρον που έχω εισπράξει από γιατρό, ποτέ ίσως. Τις έξι ώρες που πέρασα εκεί μέσα, ήρθε αρκετές φορές να με τσεκάρει στα επείγοντα, με βοήθησε μαζί με τη μητέρα μου να πάω στο μπάνιο, με διευκόλυνε ακόμα και στα αποτελέσματα των εξετάσεών μου όταν αυτά αναμενόταν να καθυστερήσουν αρκετά. Κράτησε επαφή με τους γονείς μου, και ακόμα και μετά από μέρες, επικοινώνησε μαζί τους για την υγεία μου. Αλλά αυτό που με συγκλόνισε, σε σημείο καχυποψίας ή κακεντρέχειας, ήταν το γεγονός ότι ήταν από τα ελάχιστα άτομα που τηλεφώνησαν για να μου ευχηθούν για τη γιορτή μου, απλώς μαντεύοντας ότι είναι στις 9 Δεκέμβρη, όταν μάλιστα οι περισσότεροι φίλοι μου δεν το θυμούνται ποτέ! Αν κάνουμε στην άκρη τις όποιες κακοπροαίρετες σκέψεις μπορεί να ξεπηδήσουν μετά από αυτή την παράθεση, ίσως μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι η καλοσύνη είναι η πιο παρεξηγήσιμη αρετή. Μπερδεύεται πανεύκολα με την πανουργία, με την ιδιοτέλεια, γιατί έχουμε μάθει να ψάχνουμε το κακό ακόμα κι εκεί που δεν υπάρχει. Ψάχνουμε για δαίμονες πίσω από τους αγγέλους, ίσως γιατί οι εμπειρίες μας μας δίδαξαν ότι σπανιότατα κάτι είναι όπως φαίνεται. Και έχει απόλυτη αξία για την επιβίωσή μας αυτή η ανησυχία, έχει όμως και δυσμενέστατες συνέπειες για την επαφή μας με τους άλλους, και τελικά στέκεται ανυπέρβλητο εμπόδιο στη σύναψη ουσιαστικών σχέσεων με το διπλανό μας.

Από την άλλη, δε μπορώ να παραβλέψω αμέτρητα άλλα μικροπεριστατικά τα οποία συνηγορούν στην ύπαρξη μιας κοινωνικής ψυχής ορισμένης από αυθεντική καλοσύνη. Η ηλικιωμένη κυρία που αρνήθηκε να δεχτεί χρήματα για το εισιτήριο που μου χάρισε, λέγοντάς μου ότι είμαι σαν εγγονή της. Εκείνη η κοπέλα η οποία με ενθουσιασμό έπιασε ζωηρή κουβέντα με έναν μουσικό του δρόμου για την τέχνη (δε θα μπορούσε απλώς να συνεχίσει το δρόμο της άραγε;). Το παλικάρι με το οποίο είχα ανταλλάξει ελάχιστες κουβέντες κι έγινε ξαφνικά το καλύτερο αυτί του κόσμου σε μια ζόρικη στιγμή. Ο τύπος που με  προειδοποίησε για το κινητό μου όταν αυτό φαινόταν έτοιμο να πέσει από την τσέπη μου. Βάλε στη θέση μου, τον εαυτό σου. Σίγουρα θα σου έρθουν ανάλογα σκηνικά στο νου.

Αυτό που θέλω να πω είναι το εξής: ίσως να ήταν πιο απλό αν δεν προσπαθούσαμε να αποκαλύψουμε κάποιο σατανικό σχέδιο πίσω από την προσπάθεια ενός ανθρώπου να μας απλώσει το χέρι με τον τρόπο του. Μας είναι τόσο δύσκολο αλήθεια να του ανταποδώσουμε την κίνηση ή απλώς, να εκτιμήσουμε την πράξη του; Ας πάψουμε να βλέπουμε τις ηλιαχτίδες στη ζωή μας ως εκνευριστικές αντανακλάσεις που μόνο σκοπό τους έχουν να μας τυφλώσουν. Άλλωστε, δε χρειαζόμαστε ιδιαίτερη βοήθεια να βγάλουμε τα ματάκια μας, το κάνουμε υπέροχα και μόνοι μας.