«Πιθανώς να πρέπει να κρατάμε το στόμα μας κλειστό όταν το “σ΄αγαπώ” ακούγεται λάθος.»
Το μυθιστόρημα, Η γυναίκα στη σκάλα του Bernhard Schlink, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κριτική, ασχολείται με την επίδραση που ασκεί ο έρωτας και την οδύνη που προκαλεί η προδοσία, σε όσους πέσουν στα δίχτυα του. Είναι όλες εκείνες οι μικρές λαβωματιές του παρελθόντος που αρνούνται πεισματικά να επουλωθούν αφήνοντας ανεξίτηλα τα αποτυπώματά τους στις καρδιές για να θυμίζουν εσαεί τις συναισθηματικές ήττες που κάποτε δεχτήκαμε όλοι, στο πεδίο της ερωτικής διεκδίκησης.
Τον ρόλο του αφηγητή αυτής την ιδιαίτερης ιστορίας, τον έχει αναλάβει ένας επιτυχημένος δικηγόρος που απαρνήθηκε από σκέρτσο, στα νεανικά του χρόνια, το όνειρό του να γίνει δικαστής. Όλα όσα μας εξιστορεί ο κεντρικός ήρωας, είναι βιωματικά και το ερέθισμα για να τα ξεθάψει από τα βάθη της μνήμης του, δίνεται από έναν πίνακα του Καρλ Σβιντ με τίτλο «Η γυναίκα στη σκάλα». Ενώ τον θεωρούσε πια χαμένο εδώ και πολλά χρόνια, όταν τον βλέπει ξαφνικά μπροστά του σε μια έκθεση ζωγραφικής στην Αυστραλία, το παρελθόν του ξυπνά χτυπώντας τον με σαρωτική δύναμη. Αυτός ο πίνακας, είναι και ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα σε 4 ανθρώπους: ένα δικηγόρο, το ζωγράφο, τον αγοραστή και το μοντέλο που πόζαρε για την δημιουργία του έργου αυτού. Κάθε ένας από τους τρεις αυτούς άντρες διεκδίκησε με τον δικό του τρόπο και τα δικά του όπλα την γυναίκα του πίνακα. Είτε ως τρόπαιο, είτε ως μούσα, είτε ως πριγκίπισσα η επιρροή αυτής της σαγηνευτικής femme fatale πάνω στις ζωές τους είναι εξαιρετικά έντονη και τόσο βαθιά ώστε να τους οδηγήσει στα όρια της παράνοιας.
Η ιστορία που μας αφηγείται ο Bernhard Schlink, δεν είναι από τις συνηθισμένες ούτε ως προς το περιεχόμενό της αλλά ούτε και ως προς τον τρόπο που επιλέγει ο συγγραφέας να την παρουσιάσει στους αναγνώστες του. Σ’ αυτό το μικρό σε έκταση σελίδων μυθιστόρημα, ο Bernhard Schlink, καταφέρνει να ενσωματώσει τρεις διακριτές χρονικές φάσεις όπου τα πρόσωπα-κλειδιά βιώνουν σε κάθε μία από αυτές, την πραγματικότητά τους με τελείως διαφορετικό τρόπο και ένταση. Ο αφηγητής στο πρώτο μέρος, προσπαθεί να εισάγει τον αναγνώστη στην υπόθεση του έργου συστήνοντας του πρόσωπα και καταστάσεις, αμέσως μετά, όπως ακριβώς και στο παραμύθι Τζακ και η φασολιά, ο ήρωας, ακολουθώντας όλα εκείνα τα στοιχεία που άφησε σκόπιμα πίσω του ο Schlink, προσπαθεί να παρασύρει τον αναγνώστη σε μια πορεία αναζήτησης για τον εντοπισμό της γυναίκας του έργου: την Ιρένε Γκούντλαχ, ενώ στο τρίτο και τελευταίο μέρος αφού την εντοπίσει ο αφηγητής μας, αποφασίζει να ακολουθήσει προσωρινά τον τρόπο που εκείνη επέλεξε να ζήσει σε μια ύστατη προσπάθεια κατανόησης όλων όσων συνέβησαν στο παρελθόν. Κύριος σκοπός του είναι να φτάσει σε μια κορύφωση εσωτερικής ειρήνης και να καταφέρει να απαλλαγεί από τις Ερινύες που τον καταδιώκουν σε όλη του τη ζωή.
Τα όρια μεταξύ μυθοπλασίας και ρεαλισμού είναι δυσδιάκριτα, όμως αυτό αποτελεί και ένα από τα γοητευτικότερα σημεία της αφήγησης. Η επιλογή επιμερισμού του έργου σε μικρά κεφάλαια προσφέρει μια ώθηση προκαλώντας ελκυστικά τον αναγνώστη να πάει παρακάτω ώστε να ανακαλύψει άλλο ένα στοιχείο της ιστορίας και μετά άλλο ένα και άλλο ένα… Προσωπικά βρήκα εξαιρετικές τις προβληματικές που θέτει ο συγγραφέας σχετικά με τα πνευματικά δικαιώματα ενός έργου αλλά και την αβασάνιστη αποδοχή των ρόλων που μπορεί να αποδίδουμε αυθαίρετα στο αντικείμενο του πόθου μας. Είναι χωρίς αμφιβολία ένα ξεχωριστό δείγμα λογοτεχνικής γραφής που απόλαυσα από την αρχή μέχρι το τέλος.
