Έχεις ακούσει για την αλλεργία στη σκόνη, τη σοκολάτα, το αυγό, τα θαλασσινά, τη γύρη, τα φιστίκια και σε λοιπά συστατικά της ατμόσφαιρας ή των τροφών. Η αλλεργία στο αλκοόλ, ωστόσο, είναι κάτι που δεν ακούς συχνά. Ίσως μάλιστα να μην φανταζόσουν καν ότι κάποιος θα μπορούσε να βιώνει μια τέτοια κατάσταση.
Τι ισχύει;
Οι περισσότεροι άνθρωποι που δεν αγαπούν ή που δεν μπορούν να “ανεχθούν το αλκοόλ” δεν είναι αλλεργικοί σε αυτό.
Στην πραγματικότητα η αλλεργία στο αλκοόλ είναι μια κατάσταση αρκετά σπάνια. Ωστόσο, αν συμβαίνει να είσαι αλλεργικός στο αλκοόλ, δύο κουταλιές κρασί ή μια γουλιά μπύρας είναι υπέρ αρκετές για να πυροδοτήσουν εντός του οργανισμού σου μια έντονη αντίδραση ανοσολογικής απόκρισης. Είναι ο τρόπος που έχει το σώμα σου για να διαμαρτυρηθεί για την παρουσία αλκοόλης, ακριβώς όπως θα συνέβαινε αν είχες αλλεργία στα φιστίκια.
Παράλληλα, ένα άτομο με αλλεργία στο αλκοόλ, ενδέχεται να μην μπορεί να ανεχθεί και άλλα διατροφικά προϊόντα όπως sauce και σάλτσες, χυμό ντομάτας, υπερώριμα φρούτα και τρόφιμα που έχουν υποστεί ζύμωση, σιρόπι για το βήχα καθώς και στοματικά διαλύματα.
Αλλεργία στο αλκοόλ ή δυσανεξία;
Η δυσανεξία έχει γενετικό υπόβαθρο και αφορά το μεταβολισμό της αλκοόλης ενώ η αλλεργία εμπλέκει το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου.
Μπορεί να έχεις ακουστά ότι οι Ασιάτες δεν μπορούν να καταναλώσουν μεγάλες ποσότητες αλκοόλ, καθώς κάτι τέτοιο θα οδηγήσει πάρα πολύ σύντομα σε εμφάνιση δυσάρεστων συμπτωμάτων που φυσιολογικά εμφανίζει κανείς όταν έχει καταναλώσει ήδη αρκετή ποσότητα αλκοολούχου ποτού. Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται από έντονη ερυθρότητα στο πρόσωπο, ναυτία, ζαλάδα, επιδείνωση του άσθματος αν το άτομο πάσχει από άσθμα, πονοκεφάλο, διάρροια, υπόταση, ταχυπαλμία, αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος και γενικότερα όλες τις εκδηλώσεις που συνοδεύουν μια κατάσταση προχωρημένης μέθης. Μόνο που στην περίπτωση των Ασιατών, μια μικρή ποσότητα αλκοόλ αρκεί για να επιφέρει όλα τα παραπάνω.
Η ευαισθησία αυτή χαρακτηρίζεται ως δυσανεξία στο αλκοόλ και έχει γενετικά αίτια. Συγκεκριμένα, ένας Ασιάτης δεν μεταβολίζει την αλκοόλη με τον ίδιο τρόπο που τη μεταβολίζει ένας εκπρόσωπος της Καυκάσιας φυλής. Και για να προσθέσουμε ένα διακριτικό touch βιοχημείας στην όλη αφήγηση, ο οργανισμός ενός Ευρωπαίου διαθέτει δύο ένζυμα, την ADH που διασπά την αλκοόλη προς ακεταλδεΰδη, και την ALDH, που καταλύει την οξείδωση της ακεταλδεΰδης προς οξικό οξύ. Την ίδια στιγμή, ο 1 στους δύο Ασιάτες διαθέτει αντί για την ADH, μία παραλλαγή αυτής, η οποία διασπάει ταχύτερα την αιθανόλη σε ακεταλδεΰδη, καθώς και μία παραλλαγή της ALDH, η οποία με τη σειρά της δεν διασπά την ακεταλδεΰδη προς οξικό οξύ. Ο συνδυασμός αυτός οδηγεί σε συσσώρευση μεγάλης ποσότητας ακεταλδεΰδης. Και αυτό με τη σειρά του δίνει την αφορμή για την εμφάνιση των δυσάρεστων συμπτωμάτων που προαναφέραμε.
Συνεπώς, η δυσανεξία στην αλκοόλη έχει γενετικό υπόβαθρο και αφορά το μεταβολισμό της αλκοόλης.
Η αλλεργία στο αλκοόλ από την άλλη, είναι μια κατάσταση που εμπλέκει το ανοσοποιητικό σύστημα του ατόμου. Με άλλα λόγια, ο οργανισμός αντιδρά απέναντι στο αλκοόλ με τον ίδιο τρόπο που θα αντιδρούσε απέναντι σε έναν παθογόνο μικροοργανισμό. Και ας δεχτούμε ότι αυτό συμβαίνει σε κάθε περίπτωση αλλεργίας.
Ποιο συγκεκριμένα, η παρουσία αλκοόλης στον οργανισμό ενός αλλεργικού ατόμου, θα πυροδοτήσει την παραγωγή αντισωμάτων κατά της αλκοόλης από κύτταρα του ανοσοποιητικού. Παράλληλα, το άτομο θα εμφανίσει όλα εκείνα τα δυσάρεστα και ενίοτε απειλητικά για τη ζωή συμπτώματα της αλλεργίας όπως η δυσκολία στην αναπνοή, το οίδημα, η λιποθυμία, ο έντονος πόνος στην κοιλιά, το εξάνθημα και ενδεχομένως η αναφυλαξία. Στην τελευταία περίπτωση, απαραίτητος είναι ο διακομισμός στο νοσοκομείο.
Ποιους αφορά;
Το αλλεργικό συνάχι, το άσθμα ή και σοβαρότερες καταστάσεις όπως το λέμφωμα Hodgkin, μπορούν να αποτελέσουν προδιαθεσικούς παράγοντες. Παράλληλα, άτομα που έχουν ήδη πολλές άλλες αλλεργίες έχουν καλές πιθανότητες να εμφανίσουν αλλεργία και στο αλκοόλ. Αιτία είναι η ενδεχόμενη περιεκτικότητα των αλκοολούχων προϊόντων σε αλλεργιογόνα όπως η γλουτένη, η ισταμίνη, οι πρωτεΐνες γάλακτος, αυγού ή ψαριού, οι πρωτεΐνες σταφυλιού, τα ίχνη ξηρών καρπών (πχ. κάποια whiskey έχουν φυλαχθεί σε βαρέλια από ξύλο βελανιδιάς, καρυδιάς κ.τ.λ.) και το δισουλφικό νάτριο.
Υπάρχει λύση;
Εξαρτάται πώς ορίζεις τη λύση. Όπως και σε όλες τις περιπτώσεις αλλεργίας, είσαι safe όσο δεν εισάγεις στον εαυτό σου το ‘ταραχοποιό’ συστατικό. Αν λοιπόν κανείς εμφανίζει αλλεργία στο αλκοόλ, το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να μην το καταναλώνει (και εδώ θα διαβάσεις γιατί αυτό δεν είναι πρόβλημα). Παράλληλα, θα πρέπει να ελέγχει τις ετικέτες τροφίμων όπως σάλτσες, σιρόπια, διαλύματα κ.τ.λ. ώστε να βεβαιωθεί ότι δεν εντοπίζονται ποσότητες αλκοόλης που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν αλλεργική αντίδραση.
