Πολλές συζητήσεις γίνονται γύρω από τα social media και το πώς επιδρούν στην ψυχική υγεία. Τελευταία, ένα δημοφιλές χαρακτηριστικό του Facebook αλλά και του Instagram, η ανάρτηση των «memories», έχει εγείρει νέους προβληματισμούς.
Μπαίνοντας στο Facebook θα δεις να εμφανίζεται στην αρχική σου σελίδα μια φωτογραφία, που δημοσίευσες σαν σήμερα 1, 2 ή ακόμα και 10 χρόνια πριν. Αν συνδεθείς στο Instagram αρκεί ένα απλό tap, για να παρουσιαστεί οποιαδήποτε selfie τράβηξες την ίδια μέρα πέρυσι.
Αρχικά η δυνατότητα αυτή να επιστρέφεις στο χρόνο φαίνεται διασκεδαστική, ωστόσο, σε μια δεύτερη φάση ίσως σου προκαλέσει ανάμικτα συναισθήματα. Μπορεί να σε ωθήσει να αναρωτηθείς πόσο ευτυχισμένη είσαι σε αυτό το σημείο της ζωής σου. Ειδικά, αν περνάς μια δύσκολη στιγμή. Αρκεί μια χαρούμενη φωτογραφία από το παρελθόν, για να σε κάνει να νιώσεις λυπημένη.
Και αυτό έχει εξήγηση. Σύμφωνα με την επιστήμη, έχουμε την τάση να βλέπουμε το παρελθόν μέσω ροζ γυαλιών. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό ως rose-colored glasses. Πρόκειται για τη συνήθως χαρούμενη ή οπτιμιστική θέαση των καταστάσεων χωρίς καθόλου λογική βάση.
Τι ακριβώς κάνουν αυτές οι ψηφιακές «μνήμες» στην ψυχική σου υγεία;
Το πρωταρχικό συναίσθημα που προκαλούν είναι η νοσταλγία. Θεωρητικά ανά πάσα στιγμή μπορείς να αφιερώσεις λίγο χρόνο και να κάνεις scroll σε παλιές φωτογραφίες. Το γεγονός όμως ότι αυτές οι πλατφόρμες το κάνουν για σένα μοιάζει με μια «έκπληξη». Αν η ανάμνηση είναι καλή, αυτή η έκπληξη μπορεί να οδηγήσει σε μια έκρηξη ντοπαμίνης. Αλλά αν είναι δυσάρεστη μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα φόβου, απογοήτευσης ή θλίψης.
Πότε οι αναμνήσεις γίνονται δύσκολες;
Πιθανώς αυτές οι υπενθυμίσεις από το παρελθόν δεν είναι επιβλαβείς για την ψυχική υγεία των περισσοτέρων. Εκτός εάν το Facebook (ή το Instagram) προβάλει μια φωτογραφία που είναι ιδιαίτερα επιβλαβής ή προκλητική. Αυτό αφορά κυρίως τις εικόνες που προκαλούν μια αίσθηση θλίψης και λαχτάρα για κάτι – ίσως μια παλιά σχέση ή μια εποχή στη ζωή σου, όπου αισθανόσουν διαφορετικά, πιο ευτυχισμένη ή λιγότερο πιεσμένη.
Όταν εμφανιστούν αυτά τα συναισθήματα, σκέψου ότι αυτές οι εικόνες είναι απλώς ένα στιγμιότυπο. Δεν αντικατοπτρίζουν την πλήρη εικόνα της ζωής σου εκείνη την περίοδο. Ακόμα κι αν ένα μέρος της ήταν πραγματικά καλό, υπάρχουν πιθανότητες να υπήρχε και κάτι άλλο δυσάρεστο που αντιμετώπιζες την ίδια στιγμή – απλά η φωτογραφία δεν το κατέγραψε.
Πώς θα το χειριστείς;
Εάν διαπιστώσεις ότι ενοχλείσαι, βάλε ένα όριο. Κυρίως, στον χρόνο που ξοδεύεις στα social media. Δοκίμασε να αφήσεις μια μέρα ή δύο χωρίς να μπεις. Επίσης, απενεργοποίησε τυχόν ειδοποιήσεις για αυτές τις αναρτήσεις. Ή απλά προσπάθησε να κάνεις κάτι ή να μιλήσεις σε κάποιον, ώστε να σε αποσπάσει και να επανέλθεις στο τώρα.
Μπορούν οι αναμνήσεις των social media να είναι ωφέλιμες;
Δεν είναι όλα αρνητικά στα social media . Πολλές φορές μπορούν να μας προσφέρουν ένα ωραίο boost ευτυχίας. Όταν σου παρουσιαστεί μια εικόνα ιδιαίτερα ευχάριστης στιγμής ή ημέρας από το παρελθόν σου, σίγουρα θα νιώσεις ευχαρίστηση!
Ασφαλώς, ενδέχεται να προκαλέσουν θλίψη ή ακόμα και τραύμα. Όμως όταν λαμβάνεις τις κατάλληλες προφυλάξεις, η επίδραση είναι ελάχιστη. Ή στη καλύτερη, σου χαρίζουν μια μικρή ώθηση ντοπαμίνης. Κάτι που είναι σίγουρα ωφέλιμο.
