Ο Άρης Σερβετάλης ανακαλύπτει ενδιαφέροντα βιβλία, μελετάει, εμπνέεται, μοιράζεται. Κάνει βόλτες στην πόλη, παρακολουθεί παραστάσεις, αναζητά, επιλέγει, απορρίπτει. Κάνει θέατρο που εξερευνά και αξιοποιεί τις δυνατότητες του ανθρώπινου σώματος και θίγει ζητήματα που μας αφορούν, μας συγκινούν, μας δίνουν ώθηση. Θέατρο που σκεφτόμαστε, θυμόμαστε και συζητάμε μετά από καιρό. Θέατρο που υπόσχεται και επιτυγχάνει.

Πως επιλέξατε το έργο Ο Σωσίας;

Το διάβασα εγώ πριν ένα – δύο χρόνια και μου κέντρισε το ενδιαφέρον όλος αυτός ο βασανισμός αυτού του ήρωα. Είναι ψυχαναλυτικό διήγημα Ο Σωσίας. Μου άρεσε πάρα πολύ το πως μέσα από τις καταστάσεις που περνάει ο συγκεκριμένος ήρωας, αυτοαναλύεται ουσιαστικά ο ίδιος ο Ντοστογιέβσκι.

Ήταν δύσκολο να γίνει θεατρική παράσταση το συγκεκριμένο κείμενο;

Υπήρχε, βέβαια, μία δυσκολία. Η Έφη Μπίρμπα που έκανε τη σκηνοθεσία – και όλη η ομάδα, επειδή λειτουργήσαμε έτσι, με έναν ομαδικό τρόπο – έστησε επτά πυλώνες. Δεν προσπαθήσαμε, δηλαδή να αφηγηθούμε την ιστορία με αρχή, μέση, τέλος. Έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν ακριβώς. Ουσιαστικά μέσα από αυτούς τους πυλώνες, θέλαμε να παρουσιάσουμε την κατάσταση του ήρωα. Πως μας συστήνεται, πως μετά έρχεται η κοινωνική αποκοπή, η δημιουργία του ειδώλου και μετά η αποσύνθεση.

Ο ήρωας αυτός, ο Γκολιάτκιν, έχει πολύ μεγάλο βάθος. Πως δουλεύτηκε; Με προσωπική μελέτη, με ένστικτο ή με σκηνοθετικές οδηγίες;

Όλα αυτά χρειάζονται για τη δημιουργία ενός έργου. Και πολλή μελέτη έγινε και αυτοσχεδιασμοί έγιναν και το βλέμμα και το όραμα της σκηνοθεσίας υπήρχε και οι ερμηνευτές συνέβαλαν μέσω όσων καταθέτουν στον αυτοσχεδιασμό και με αυτά που βγάζει η πρόβα. Έτσι, οδηγήθηκε όλο προς αυτή την κατεύθυνση.

Θα ήταν αλλιώς η προσωπικότητά μας εάν δεν μας έβλεπε κανείς;

Η αφάνεια είναι πολύ δύσκολο πράγμα και πολύ λίγοι άνθρωποι μπαίνουν σ΄ αυτό. Σίγουρα επηρεάζεται η συμπεριφορά μας και το πως είμαστε από τα μάτια των άλλων, από το πως θα θέλαμε εμείς να φαινόμαστε και από το πως αντιλαμβανόμαστε ότι οι άλλοι μας βλέπουν. Όταν ξέρεις ότι δεν σε βλέπει κανείς ή ότι δεν νοιάζεται κανένας για το τι κάνεις και το πως είσαι, εκεί νομίζω, ότι μπαίνεις σε μία άλλη κατάσταση, που ίσως να είναι και πιο πνευματική.

Παρακολουθώντας την παράσταση, αναρωτήθηκα πως μπορεί να βρει ένας άνθρωπος την θέση του στον κόσμο. Είναι εύκολο; Ποια διαδικασία πρέπει να ακολουθήσει;

Συνταγή για το πως μπορεί κάποιος να πετύχει μία θέση στην κοινωνία, καλώς ή κακώς δεν υπάρχει. Η θέση στην κοινωνία πλέον έχει άμεση σχέση με την κοινωνική καταξίωση, ενώ ουσιαστικά για να υπάρξεις και να τοποθετηθείς μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο πρέπει να βρεις την ταυτότητά σου, εσύ προσωπικά, έτσι ώστε η ένταξή σου μέσα σε ένα σύνολο να μην επηρεάζεται άμεσα από αυτό, αλλά να έχει ένα δικό σου χαρακτήρα, να κρατήσεις δηλαδή, τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που έτσι κι αλλιώς έχεις ως άνθρωπος. Τώρα, στη φάση που είμαστε εμείς ως άνθρωποι, νομίζω ότι επηρεαζόμαστε πάρα πολύ από τη μάζα και είμαστε όπου μας πάει ο άνεμος. Επομένως, για να μη συμβεί αυτό, πρέπει πριν μπεις σε ένα κοινωνικό σύνολο, πρέπει να μπορέσεις να διαχειριστείς τον εαυτό σου, να τον γνωρίσεις και να έχεις όσο μπορείς, μία εποπτεία και έναν έλεγχο του ποιος είσαι, του τι σου συμβαίνει και τι γίνεται, έτσι ώστε όταν ενταχθείς στο κοινωνικό σύνολο να μπορείς και να διαφοροποιείσαι και να παίρνεις θέση και να έχεις κρίση, πράγματα τα οποία δεν είναι εύκολα στις μέρες μας.

Η θέση μπορεί να είναι και απέναντι από το σύνολο.

Εάν το επιλέξεις αυτό, σαφέστατα. Αν πάρεις θέση “απέναντι”, ίσως κάνει και καλό στο σύνολο αυτό. Μπαίνεις σε διάλογο και προχωράει το πράγμα.

Τι έχει μεγαλύτερη αξία: Η διαφορετικότητα ή το να είναι κανείς “κανονικός”;

Το να είσαι διαφορετικός έχει να κάνει με το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που έχει ένας άνθρωπος. Ο κάθε άνθρωπος. Αν για παράδειγμα, ένας επισκέπτης βανδαλίσει το σπίτι που επισκέπτεται, είναι διαφορετικό. Επομένως, το διαφορετικό δεν πρέπει νομίζω, να είναι συνυφασμένο με την μούρλια του καθενός και το πάθος του και όλα αυτά. Έχει να κάνει με τα ιδιαίτερα χαρίσματα που έχει ο κάθε άνθρωπος. Έτσι λοιπόν, σαφέστατα υπάρχει διαφορετικότητα και την υποστηρίζω. Η διαφορετικότητα αυτή έχει υγεία μέσα της. Για μένα αυτός είναι ένας κανονικός άνθρωπος.

Υπάρχει διαφορετικότητα και την υποστηρίζω. Η διαφορετικότητα αυτή έχει υγεία μέσα της. Για μένα αυτός είναι ένας κανονικός άνθρωπος.

Γιατί επιλέξατε να δώσετε βάρος στην σωματική προσέγγιση του έργου;

Γιατί είμαστε από αυτό το στρατόπεδο. Αυτό μας έλκει, από αυτό ξεκινάμε, μέσα από αυτό προσπαθούμε να συνθέσουμε κάποιες εικόνες και να πούμε μία ιστορία.

Τι προσέθεσε αυτό το έργο στην ερμηνευτική σου εμπειρία;

Αυτό δεν μπορώ να το απαντήσω αυτή τη στιγμή. Είναι μία δουλειά πολύ απαιτητική, χρειάζεται πολύ συγκέντρωση… Νομίζω ότι τέτοιου είδους συμπεράσματα βγαίνουν αρκετό καιρό αφού έχει τελειώσει κάτι και κάνεις έναν απολογισμό.

Από τη συνεργασία σου με τον Δημήτρη Παπαϊωάννου τι έχεις κερδίσει;
Πολύ ωραία πράγματα. Συγκεκριμένες εικόνες, μη γραμμική αφήγηση, μία παράθεση εικόνων εάν μιλάμε για το Still Life.

Γενικά;

Οι δουλειές με τον Δημήτρη έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατί είναι ένας καλλιτέχνης που δουλεύει με εμμονή και πάθος και καλλιεργείσαι κατά τη διάρκεια της δουλειάς. Είναι μετρημένοι στα δάχτυλα αυτοί άνθρωποι, νομίζω.

Η παράσταση του έργου Ο Σωσίας γιατί άρεσε τόσο;

Δεν υπάρχει συνταγή. Το μόνο που μπορώ να υποθέσω είναι ότι μιλάει για ένα θέμα -τον ήρωα και τον βασανισμό του – το οποίο δεν αφορά σε μία σχιζοφρενική ας πούμε κατάσταση, αλλά είναι μία διαδικασία, που λίγο – πολύ την περνάμε όλοι στην καθημερινότητά μας. Νομίζω ότι όλοι έχουμε βρεθεί στην κατάσταση που ενώ περπατάμε βλέπουμε κάποιον και σκεφτόμαστε: «να του μιλήσω, να μην του μιλήσω…; Τι θα πει τώρα;». Λίγο – πολύ όλοι μπαίνουμε σε μία διαδικασία για το πως φαινόμαστε ή για το τι θέλουμε να είμαστε. Θέλουμε να είμαστε αυτό που οι άλλοι περιμένουν από εμάς ή θέλουμε να είμαστε κάτι άλλο; Και τι είναι αυτό που θέλουμε; Είναι αυτό που πραγματικά θέλουμε ή αυτό που εξυπηρετεί τα πάθη μας και τις αδυναμίες μας; Θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα ή υπεκφεύγουμε; Είναι ερωτήματα που νομίζω ότι όλοι τα έχουμε.

Αγαπημένος σκηνοθέτης; Στο θέατρο, στον κινηματογράφο…

Μου αρέσει ο Béla Tarr. Στο θέατρο υπάρχουν πάρα πολλοί. Μου αρέσει η Pina Bausch… Υπάρχουν πολλές ομάδες που κάνουν φοβερές δουλειές, όπως η χορευτική ομάδα C de la B. Λέω κυρίως χοροθεατρικά πράγματα.

Τι διαβάζεις αυτήν την περίοδο;

Αυτήν την περίοδο διάβασα ένα βιβλίο με δοκίμια του Χρήστου Μαλεβίτση.

Τι απολαμβάνεις να κάνεις;

Το περπάτημα.

Τι είναι το πιο σημαντικό στη ζωή;

Δεν ξέρω. Η ίδια η ζωή.

Τι σε βοηθάει να ανταπεξέρχεσαι στην καθημερινότητα;

Ανάλογα τη μέρα. Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο.

Τι καλλιτεχνικά σχέδια έχεις για το μέλλον;

Αυτή τη στιγμή είναι όλα στον αέρα. Δεν υπάρχει κάτι ανακοινώσιμο. Σίγουρα θα υπάρξει άλλη μία δουλειά παρόμοια με αυτή του Σωσία κάποια στιγμή.

Ευχαριστώ πολύ.

Αυτήν την περίοδο ο Άρης Σερβετάλης συμμετέχει στην θεατρική παράσταση Ο Σωσίας που θα παρουσιάζεται στο Θέατρο Ροές μέχρι τις 5 Απριλίου. Οι παραστάσεις του έργου θα συνεχιστούν στην Θεσσαλονίκη, στο Θέατρο Αυλαία. Έναρξη 14 Απριλίου.

Photos: Pantelis Balis Photography