Όλοι λίγο πολύ έχουμε βιώσει μία κατάσταση στην οποία είτε υποδυόμασταν τον ρόλο του ψεύτη είτε του δέκτη ενός ψέματος. Γιατί άραγε επιλέγουμε να λέμε ψέματα ενώ θα μπορούσαμε κάλλιστα να ξεκαθαρίζαμε πράγματα και καταστάσεις για να μην μπλέκουμε περισότερο, λέγοντας τίποτα παραπάνω από την αλήθεια; Ωμή, ξεδιάντροπη αλλά πρωτίστως ανόθευτη και καθαρή αλήθεια; Κι όμως, λέμε ένα σωρό παραμυθάκια που σκαρφίστηκε το πονηρό μυαλό μας, ρισκάροντας να καταστρέψουμε σχέσεις, να χάσουμε την εμπιστοσύνη των δικών μας ανθρώπων και να πληγεί ανεπανόρθωτα η εικόνα μας.

Ψέμα μου, ασπίδα μου προσωρινή

Καταφεύγουμε πολύ συχνά στο ψέμα για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από δυσάρεστες καταστάσεις. Τι “καλύτερο” από το να έχουμε την ευκολία και τη δυνατότητα του να βρισκόμαστε στη λεγόμενη comfort zone νιώθοντας ότι έχουμε τον απόλυτο έλεγχο των πραγμάτων; Λέγοντας ψέματα, νιώθουμε στιγμιαία καλά με τον εαυτό μας που μπαλώσαμε μια αδυναμία μας, μια άσχημη πράξη, εκμεταλλευόμενοι την ανθρώπινη αφέλεια του διπλανού μας ή απλά το απόλυτα πιστευτό του όλου πράγματος. Δειλιάζουμε να κοιτάξουμε την αλήθεια κατάματα μην τυχόν και διαπιστώσουμε πως έχουμε και οι ίδιοι -όπως όλοι- ελαττώματα και αδυναμίες. Φοβόμαστε την αρνητική αντίδραση του περίγυρου στην αποκάλυψη της πικρής αλήθειας. Φοβόμαστε μη μας κατακρίνουν, είτε επειδή δεν θέλουμε να χάσουμε άτομα απ’ τη ζωή μας λέγοντας τι πραγματικά κάναμε λάθος, είτε επειδή νομίζουμε πως έτσι θα αποφύγουμε πιθανούς διαπληκτισμούς και καυγάδες. Με το ψέμα γινόμαστε αποδεκτοί στα μάτια των άλλων, αντλούμε ένα είδος επιβεβαίωσης.

Είναι εκκωφαντική η πτώση από ψηλά

Σε σχέσεις συντροφικές, φιλικές, οικογενειακές, παρασυρόμαστε σε μια σωρεία ψεύτικων και επίπλαστων ιστοριών – φοράμε προσωπεία εν ολίγοις. Τα ψέματα μεγενθύνονται και πολλαπλασιάζονται με ρυθμό εκθετικής προόδου. “Το ένα ψέμα φέρνει το άλλο”, και το καθένα αριστεύει σε επιδόσεις γονιμότητας. Αν δεν εξοικειωθείς με την αλήθεια από νωρίς, αυτή θα σου γυρίσει την πλάτη, και εσύ σε εκείνη, και θα γίνετε άσπονδοι εχθροί. Με μοναδικό σύμμαχο το ψέμα, δεν μπορείς να χτίσεις τα θεμέλια για αληθινές σχέσεις αγάπης και εμπιστοσύνης. Βάζεις μόνο επίφοβους πασσάλους και κάνεις επικίνδυνη ισορροπία πάνω τους, σαν να παίζεις Jenga. Έλα όμως που μια μέρα η αλήθεια θα λάμψει -πάντα το κάνει- και τότε τίποτα δεν θα είναι αναστρέψιμο. Και τότε ο αντίκτυπος θα είναι τόσο θορυβώδης και ισοπεδωτικός, που οι πυρηνικές δοκιμές του Κιμ Γιονγκ Ουν θα μοιάζουν γατάκια μπροστά του.

Ασκήσεις θάρρους και διορατικότητας

Ειδικά αν την έχεις πάθει μία φορά, μην επαναλαμβάνεις το λάθος. Αγκάλιασε την αλήθεια και χτίσε σχέσεις εμπιστοσύνης. Σχέσεις αληθινές, βασισμένες στην ανιδιοτέλεια και τον αλληλοσεβασμό. Εξάλλου δεν είναι πολύ πιο απλά τα πράγματα όταν δεν χρειάζεται να θυμάσαι τι ψέμα είπες την πρώτη φορά, για να πεις σωστά και το επόμενο και το μεθεπόμενο κ.ο.κ. που δεν θα αναιρεί τα προηγούμενα; Ζαλίζεσαι και μόνο που το σκέφτεσαι. Και όσο μπορείς, εξασκήσου στο να βλέπεις κάτω από την επιφάνεια. Να διακρίνεις πότε ο άλλος λέει αλήθεια και πότε ψέματα. Δεν είναι πάντα εύκολο, αλλά τουλάχιστον προσπάθησε να μην είσαι αφελής και πρόβατο προς εκμετάλλευση, αλλά ούτε και να πέσεις στην παγίδα της παθολογικής καχυποψίας.

Μαίρη Βασιλάκη