Πόσο καλά γνωρίζεις το στήθος σου; Γιατί είναι σημαντικό να εντάξεις την αυτοεξέταση των μαστών στη ρουτίνα σου; Πόσο συχνά πρέπει να ψηλαφίζεις το στήθος σου; Τι ακριβώς ψάχνεις κατά την αυτοεξέταση των μαστών; Πού πρέπει να δώσεις προσοχή;

Τις απαντήσεις στα παραπάνω ερωτήματα μας έδωσε ο Δρ. Μιλτιάδης Γ. Αγγελόπουλος, MD, MSc. Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Χειρουργός Μαστού. 

Γιατί είναι σημαντικό να κάνουμε αυτοεξέταση μαστών ως μέρος της κανονικής μας ρουτίνας;

Ο μαστός της γυναίκας αποτελεί ιδιαίτερο όργανo. Είναι το σύμβολο της θηλυκότητας, της σεξουαλικότητας, και εν τέλει της μητρότητας, και κατά συνέπεια συνδέεται με την καλή ψυχική και σωματική υγεία. Ωστόσο όμως, προσβάλλεται συχνότερα από κάθε άλλο όργανο από καρκίνο. Ο καρκίνος μαστού αποτελεί τη συχνότερη κακοήθεια των γυναικών στον Δυτικό κόσμο και την 1^η αιτία θανάτου σε ηλικίες 40-49 ετών. Έχει υπολογισθεί ότι 1 στις 8 γυναίκες κάποια στιγμή θα διαγνωσθεί με καρκίνο μαστού. Η προσεκτική αυτοεξέταση των μαστών κάθε μήνα, παρέχει στις γυναίκες τη δυνατότητα να αξιολογούν αλλαγές, σημεία ή συμπτώματα πιθανών καλοηθών παθήσεων ή και καρκίνου.

Πόσο συχνά θα συνιστούσατε να γίνεται η αυτοεξέταση μαστών;

Κάθε γυναίκα άνω των 20 ετών πρέπει να εξετάζει τους μαστούς της μία φορά τον μήνα, κάθε μήνα. Η αυτοεξέταση πρέπει να γίνεται 5-10 μέρες μετά την έναρξη της περιόδου. Εφόσον η γυναίκα βρίσκεται στην εμμηνόπαυση, συνιστάται να γίνεται μια καθορισμένη ημέρα του μήνα (πχ. κάθε πρώτη του μήνα).

Τι ακριβώς είναι αυτό που ψάχνουμε όταν ψηλαφίζουμε το στήθος μας;

Πρέπει να τονιστεί ότι η ίδια η γυναίκα είναι ο καλύτερος γιατρός του μαστού της, και μπορεί να παρατηρήσει τυχόν ανωμαλίες του δέρματος των μαστών (εισολκή, όψη φλοιού πορτοκαλιού κλπ.), ανωμαλίες της θηλής (εισολκή, έκζεμα, αυτόματη έκκριση), νέα ογκίδια.

Πρέπει και οι άνδρες να κάνουν αυτοεξέταση μαστών;

Και οι άνδρες μπορούν να εμφανίσουν καρκίνο του μαστού. Από τους 100 καρκίνους μαστού, ό ένας αφορά άνδρα. Η κλινική παρουσίαση αφορά ανώδυνη μάζα που εντοπίζεται πίσω από τη θηλή ή στο άνω έξω τεταρτημόριο του μαστού. Οίδημα, αιματηρή έκκριση, εισολκή ή υποδόριο οζίδιο, είναι άλλες πιθανές εκδηλώσεις.

Μπορεί η αυτοεξέταση των μαστών να αντικαταστήσει τη μαστογραφία ή άλλες προληπτικές εξετάσεις;

Σαφέστατα η μαστογραφία είναι η μέθοδος εκλογής του προσυμπτωματικού ελέγχου (screening) και είναι το πλέον αξιόπιστο μέσο για να εντοπίζει τον καρκίνο του μαστού σε αρχόμενα και ιάσιμα στάδια. Συμπληρωματικός έλεγχος πρέπει να γίνεται με υπερηχογράφημα μαστών σε κάθε γυναίκα με πιθανό εύρημα.

Πώς ακριβώς πρέπει να κάνουμε την αυτοεξέταση των μαστών; Πού πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή;

Τρόποι αυτοεξέτασης υπάρχουν πολλοί, άλλοι απλοί, άλλοι πολύπλοκοι. Ένας απλός τρόπος αυτοεξέτασης είναι ο εξής: η γυναίκα ξαπλώνει ανάσκελα με το χέρι πίσω από το κεφάλι, ενώ με το άλλο χέρι και με τις ράγες των δακτύλων ψηλαφίζει τον μαστό της, όπως εκείνη θέλει, προσέχοντάς να μην ξεχάσει κάποια περιοχή του μαστού αψηλάφητη. Κατά τη διάρκεια της ψηλάφησης, η γυναίκα πρέπει να είναι συγκεντρωμένη και πρέπει να κάνει χαρτογράφηση του μαστού της (να γνωρίσει πρώτα το μαστό της και ακολούθως να ψάχνει νέα ογκίδια). Μετά από εφαρμογή της μεθόδου για 5-10 μήνες, είναι βέβαιο ότι θα είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται αμέσως τις αλλαγές.

Ποια συμβουλή θα δίνατε σε μια γυναίκα που εντοπίζει κάτι μη φυσιολογικό κατά τη διάρκεια της αυτοεξέτασης;

Χωρίς άγχος και πανικό, η γυναίκα θα πρέπει να επικοινωνήσει με τον εξειδικευμένο ιατρό ο οποίος θα την καθοδηγήσει στα σωστά διαγνωστικά βήματα. Τις περισσότερες φορές, τα ευρήματα αφορούν καλοήθεις παθήσεις.

Πότε πρέπει να επικοινωνήσουμε με τον γιατρό μας;

Οποιοδήποτε από τα παρακάτω ευρήματα: ψηλαφητό ογκίδιο ή διόγκωση λεμφαδένων στη μασχάλη, αλλαγή στο χρώμα του δέρματος ή της θηλής, εισολκή ή έκκριμα από τη θηλή, θα πρέπει να οδηγήσουν τη γυναίκα άμεσα στον εξειδικευμένο ιατρό για κλινική εκτίμηση.