«Μπορούσε ακόμη ν’ ακούει, ν’ αντιλαμβάνεται τη σημασία των λέξεων. Αυτό που της ξέφευγε ήταν η σχέση που μπορούσαν να έχουν αυτές οι λέξεις με την ίδια.»
Το γοητευτικό και σκοτεινό μυθιστόρημα, Μπέττυ του Georges Simenon, κυκλοφόρησε πριν λίγους μήνες στα ελληνικά, σε πολυτονικό σύστημα από τις Εκδόσεις Άγρα. Ο πολυγραφότατος δημιουργός, αυτή τη φορά, απομακρύνεται από το ασφαλές πεδίο των φόνων και της αστυνομικής πλοκής με την οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένος και σκιαγραφεί ένα διεισδυτικό, καθαρά ψυχολογικό αφήγημα μιας ζωής υπό κατάρρευση.
Η Μπέττυ Ετάμπλ, είναι μια μεγαλοαστή και ελκυστική, νεαρή γυναίκα που έχει περάσει όλη της τη ζωή μέσα σε μια ατέρμονη συναισθηματική δυστυχία, κυνηγώντας διαρκώς κάτι απροσδιόριστο. Αυτή η οδυνηρή αίσθηση του ανικανοποίητου, την βυθίζει σταδιακά, μέσα σε ένα αδιέξοδο χωρίς ηθικούς φραγμούς, γεμάτο από αλκοόλ και ερωτικές συνευρέσεις με τυχαίους άντρες που ψαρεύει όπως και μια επαγγελματίας από διάφορα μπαρ. Ακολουθώντας μια αυτοκαταστροφική πορεία, ανήμπορη να ενταχθεί στον κοινωνικό περίγυρο που την έχουν τοποθετήσει, καταστρέφει σταδιακά την επιφανειακά τακτοποιημένη και απόλυτα συμβιβασμένη ζωή της την οποία συνθέτει: η καλή κοινωνική θέση, ένας σύζυγος και δύο παιδιά. Αφήνει τον εαυτό της να παρασυρθεί, μέσα σε ένα παρακμιακό μοτίβο καθημερινότητας όπου τα όρια και ο αυτοέλεγχος είναι έννοιες, ξένες. Μεθυσμένη και σε άθλια ψυχολογική κατάσταση, καταλήγει μετά από μερικά εικοσιτετράωρα ανελέητης κραιπάλης, σε ένα περιθωριακό μπαρ που ονομάζεται “Τρύπα” και στο οποίο ο μόνος κανόνας που επικρατεί είναι η κατάλυση της λογικής. Οι θαμώνες αυτού του μαγαζιού, είναι άνθρωποι που έχουν προ πολλού εγκαταλείψει κάθε κοινωνικά αποδεκτό όριο συμπεριφοράς, και αφήνονται σε μια δίνη συναισθηματικής αστάθειας, ναρκωτικών, αλκοόλ και παραβατικότητας. Είναι ένας τόπος ιδιαίτερος, όπου το παρελθόν κάθε επισκέπτη όσο ευτυχισμένο ή δυστυχισμένο και αν ήταν, εξισώνεται με το απόλυτο μηδέν. Σε αυτό το καταγώγιο, θα διασταυρωθεί ο δρόμος της με μια θαμώνα του μαγαζιού. Η Λώρ, θα την συλλέξει ως ένα ανθρώπινο κουρέλι, και μεταξύ τους θα αναπτυχθεί μια ιδιαίτερη σχέση. Μέσα από μια σειρά εκμυστηρεύσεων που θα ανταλλάξουν μεταξύ τους με συσσωρευμένα απωθημένα από το παρελθόν, ψυχολογικά τραύματα, ευτυχισμένες στιγμές, θλιβερές εμπειρίες αλλά και πολύ αλκοόλ, η φροντίδα και η εξαπάτηση ακροπατούν επικίνδυνα. Με ταχύτητα χειμάρρου, οι δύο γυναίκες θα οδηγηθούν σε μια ολέθρια σύγκρουση όπου η μόνη διέξοδος από την φρενήρη κατάσταση στην οποία βρίσκονται, θα είναι τόσο απρόσμενη όσο και δραματική.
O Georges Simenon, καταφέρνει με λιτά εκφραστικά μέσα να αποτυπώσει γλαφυρά τις πιο σκοτεινές σκέψεις ενός κόσμου σε παρακμή. Ενός συνόλου ανθρώπων, που επιλέγει να γυρίσει την πλάτη στις κοινωνικές νόρμες του τεχνητού καθωσπρεπισμού και να εξωτερικεύσει τα πιο ζωώδη ένστικτά του, καθοδηγούμενος από μια διαστρεβλωμένη πραγματικότητα που δημιουργούν οι ουσίες αλλά και η ψυχολογική αστάθεια στην οποία βρίσκονται. Άνθρωποι, που αν και συνευρίσκονται είναι στη βάση τους εντελώς μόνοι και αποξενωμένοι μεταξύ τους αλλά και από τους εαυτούς τους.
Το μυθιστόρημα, πρωτοκυκλοφόρησε το 1961, είναι ίσως ένα από τα δυνατότερα δείγματα γραφής του Βέλγου Simenon, μέσα από μια πολυάριθμη συλλογή κειμένων που έγιναν ευρέως γνωστά ως τα “σκληρά” μυθιστορήματα του συγγραφέα. Η έξοχη μετάφραση είναι της Αργυρώς Μακάρωφ, που έχει αναλάβει πολλά ακόμα έργα του. Η Μπέττυ, μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο το 1992, από την εταιρεία παραγωγής Canal+, σκηνοθέτη τον συγκλονιστικό Claude Chabrol και στους κεντρικούς ρόλους τις ηθοποιούς Marie Trintignant και Stephane Audran.
