Ο Χρήστος Καρασαββίδης γράφει, σκηνοθετεί, παίζει θέατρο. Προβληματίζεται, αναζητά απαντήσεις και θέτει ερωτήματα με κείμενα και παραστάσεις. Με αφορμή το τελευταίο του έργο, το Μη χορέψεις που ξεκινάει 21/ 01 στο Bios μιλήσαμε για την τέχνη, τη λογοτεχνία, την εξουσία και φυσικά τον έρωτα, τις αδυναμίες και την δύναμή του!
Μη χορέψεις: Από ποια ανάγκη προέκυψε το νέο θεατρικό σου κείμενο;
Δε μπορώ, είναι η αλήθεια, να προσδιορίσω την ανάγκη που κάθε φορά με οδηγεί να γράψω ένα θεατρικό έργο. Νομίζω πως όλα βασίζονται σε ιδέες και σκέψεις που μου τριβελίζουν το μυαλό τις δεδομένες στιγμές ή σε ερωτήματα που δεν κατάφεραν να δώσω ποτέ απάντηση. Το Μη χορέψεις προέκυψε από τον προβληματισμό μου στο κατά πόσο μπορούν οι έρωτες -και δη οι μεγάλοι- να αποτυγχάνουν. Αν ουσιαστικά, σε μία στιγμή μπορείς να διαλύσεις μια αγάπη κι αν η εξουσία στις σχέσεις είναι μια πραγματικότητα που -εν τέλει – τις σκοτώνει. Σε συνδυασμό με τους προβληματισμούς μου για τη σχέση θεάτρου και ζωής και συνεκδοχικά, τη σχέση θεάτρου κι έρωτα, το Μη χορέψεις είναι ένα αμάλγαμα έρωτα, θεάτρου κι εξουσίας.
Έχει επηρεαστεί η έκφραση του έρωτα από την εποχή μας;
Ο έρωτας είναι ένας -πάντα ήταν. Η καθημερινότητα που ζούμε επηρεάζει, σε σημεία, όχι μόνο την ψυχολογία, αλλά και την ίδια μας τη σκέψη. Νομίζω πως το μεγάλο πρόβλημα των καιρών μας είναι πως δεν είμαστε ανοιχτοί να δεχτούμε τον έρωτα, όποτε εκείνος μας χτυπάει την πόρτα. Το πρόβλημα είναι πως φοβόμαστε: φοβόμαστε μην πληγωθούμε, φοβόμαστε μην πληγώσουμε, φοβόμαστε μη βαρεθούμε, μην απογοητευτούμε. Οπότε, κατά τη γνώμη μου, η έκφραση του έρωτα στην εποχή μας δεν έχει αλλάξει. Έχει αλλάξει, όμως, η τρυφερή ανιδιοτέλεια με την οποία τον υποδεχόμαστε. Πνίγηκε κι αυτή -όπως σχεδόν τα πάντα- στις δεύτερες μαύρες σκέψεις.
Όσα δεν τολμάμε να πούμε μας προστατεύουν ή μας κάνουν να υποφέρουμε;
Όσα δεν τολμάμε να πούμε μας δημιουργούν απωθημένα που, εκ των πραγμάτων, μας κάνουν να υποφέρουμε. Ακόμα κι αν αποκρύπτοντας κάτι, πρόσκαιρα νιώθουμε πως κρατούμε τις σχέσεις ζωντανές, τίποτα στην ουσία δε μπορούμε να κρύψουμε απ’τον ίδιο μας τον εαυτό. Αν οι σχέσεις δε βασίζονται στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, νομίζω, στηρίζονται σε σαθρές βάσεις. Και δεν υπάρχει τίποτα που να μας κάνει να υποφέρουμε περισσότερο απ’το να βλέπουμε να διαλύεται κάτι στη στιγμή επειδή υπήρξαν πράγματα που φοβηθήκαμε να πούμε.
Ποια είναι η σχέση του έρωτα με την εξουσία;
Ο έρωτας, εξ ορισμού, προϋποθέτει την αίσθηση της εξουσίας. Όχι, απαραιτήτως, απέναντι στον άλλο, αλλά στο ίδιο το συναίσθημα. Όταν ερωτεύεσαι, σε στιγμές, αυθυποβάλλεσαι, οπότε μιλάμε για την εξουσία που σου ασκεί το συναίσθημά σου. Ασφαλώς και στον έρωτα υπάρχει εξουσία: Και μόνο όταν κοιτάς την κοπέλα δίπλα σου και παραλύεις, ο ορισμός είναι παρών.
Συγγραφικά έχεις ασχοληθεί ξανά με το θέμα του έρωτα. Πως βοηθάει η συγγραφή την κατανόηση και την προσέγγιση κάποιου θέματος;
Το θέμα του έρωτα είναι κυρίαρχο σε κάθε έργο που γράφω -όλα περιστρέφονται γύρω του. Είτε ως πηγή γεγονότων είτε ως αποτέλεσμα αυτών. Υπό την έννοια πως το μέγα θέμα είναι οι σχέσεις των ανθρώπων τίθενται ζητήματα και συμπεριφορές, όπως το μίσος, ο φθόνος, η αγάπη, η ζήλια, η απώλεια -τα συναισθήματα συλλήβδην συμπυκνώνονται από τον έρωτα. Σχετικά με το αν η συγγραφή βοηθάει στην κατανόηση ενός θέματος δεν έχω ακόμα καταλήξει. Αφενός κατά τη διάρκεια της συγγραφής προκύπτουν συνεχώς ερωτήματα, απ’την άλλη, δίνονται, μέσω των συμπεριφορών και των διαλόγων, απαντήσεις, είτε με συναίσθηση είτε άνευ, σε ζητήματα που συνήθως δε λύνονται με λογική.
Ποιες είναι οι επιρροές σου; Πως εμπνέεσαι;
Εμπνέομαι από τα μεγάλα κείμενα, εμπνέομαι από όνειρα, από εικόνες, από σκόρπιες ατάκες. Εμπνέομαι από το κορίτσι μου. Συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός: Έχεις από την αρχή μια εικόνα για αυτό που θες να παρουσιάσεις;
Αντιλαμβάνομαι το θέατρο ως ολότητα. Ποιός μπορεί να αρνηθεί πως ο συγγραφέας τη στιγμή της δημιουργίας του έργου δε σκηνοθετεί ταυτοχρόνως ή όταν μου δίνουν ένα κείμενο να το σκηνοθετήσω δεν προσπαθώ μέσω της υποκριτικής να το προσεγγίσω. Στη, δε, ιδιότητα του ηθοποιού συσπειρώνεις όλες τις άλλες -στη σκέψη και σκηνοθετείσαι και συγγράφεις. Στη δραματική σχολή του Θεάτρου Τέχνης, όπου σπούδασα, μας έμαθαν πως η μαγεία του ηθοποιού είναι πως εκείνη τη στιγμή εκπροσωπεί τα οράματα όλων και κυρίως το δικό του -κι εκεί έγκειται η μαγεία. Οπότε τελικά, ναι: θα έλεγα πως είμαι ένας ηθοποιός που μέσω της σκηνοθεσίας και της συγγραφής προσπαθώ να προσεγγίσω αυτήν την υπαρκτή μαγεία. Σχετικά με το αν υπάρχει απ’την αρχή μια σαφής εικόνα εκείνου που θέλω να παραστήσω, θα μπορούσα να πω πως ξέρω τί θέλω να πω και ιδέες για το πως θα μπορούσε να γίνει. Τα πάντα, όμως, προκύπτουν από την πρόβα, απ’τη συγκίνηση και την ανάλυση του κειμένου με τους ηθοποιούς και φυσικά, με την καθημερινή σκέψη της παράστασης.
Για την συγκεκριμένη παράσταση πως δούλεψε η ομάδα σας πρακτικά;
Στο Μη χορέψεις είχα την τύχη να έχω να έχω πέρα από μία ταλαντούχα ηθοποιό, την Άρτεμη Γρύμπλα, και δύο υπέροχες βοηθούς, τη Στεφανία Σαμαρά και τη Ντάνη Γιαννακοπούλου που χωρίς τη βοήθειά τους δε θα μπορούσε η παράσταση να πραγματοποιηθεί. Λειτουργήσαμε ως ομάδα, αναλύσαμε εξονυχιστικά κάθε ατάκα του κειμένου, εκμεταλλευτήκαμε κομμάτια της Μεθόδου που έχουμε διδαχθεί, αυτοσχεδιάσαμε κινησιολογικά. Ουσιαστικά, προσπάθησα να καθοδηγήσω το έργο έχοντας απόλυτη εμπιστοσύνη στους συνεργάτες μου και το αποτέλεσμα οφείλεται κατά βάση στην ομαδική δουλειά.
Ποιος ο ρόλος του θεάτρου στην εποχή μας;
Το θέατρο, δυστυχώς, στις μέρες μας έχει υποτιμηθεί, σχεδόν εκφυλλιστεί. Θεωρείται μία αχρείαστη πολυτέλεια. Κι όμως, αν το σκεφτείς, παραμένει ένας από τους φθηνότερους τρόπους ψυχαγωγίας, ιδίως από τη στιγμή που οι περισσότερες παραστάσεις δεν απαιτούν αντίτιμο μεγαλύτερο των 10-12€. Ως πυλώνας πολιτισμού θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται ως τέτοιος. Δυστυχώς, όμως, σε μια χώρα που η παιδεία, η τέχνη κι εν γένει, ο πολιτισμός κατάντησαν αμελητέες έννοιες, τη στιγμή που όλοι οι θεσμοί έχουν εκπέσει, το θέατρο είναι ένα ακόμα θύμα.
Εκτός θεάτρου τι σε ευχαριστεί να κάνεις;
Ένα σωρό συνηθισμένα πράγματα με ευχαριστούν: να βγω για ποτά στα Εξάρχεια, να πιω πρωινό καφέ στο κρεβάτι διαβάζοντας εφημερίδες, να πάω βόλτα με το κορίτσι μου πιασμένοι απ’το χέρι, να βλέπω καθόλου ψαγμένες ταινίες, να γράφω ποιηματάκια και να πλένω τα πιάτα.
Ποια κείμενα ξεχωρίζεις;
Υπάρχουν εξαίρετοι συγγραφείς παντού γύρω μας: τους αναγνωρίζουμε στη Λολίτα του Ναμπόκοφ, στην Πανούκλα του Καμί, στον Πύργο του Κάφκα. Μου αρέσει οτιδήποτε κρύβει μία άγρια ποίηση μέσα του, απ’τα ποιήματα του Μπουκόφσκι ως τις Επικίνδυνες σχέσεις του Λακλό. Σε κάθε κείμενο που μπορείς να συναντήσεις κομμάτια από το ταλέντο του Άλμπι, το ρομαντισμό του Σέξπιρ και το χιούμορ του ΜακΝτόνα.
Επόμενα σχέδια;
Το Μη χορέψεις κάνει πρεμιέρα την Πέμπτη 21/01 και για τρεις εβδομάδες το Basement του Bios θα μεταμορφωθεί. Από τις αρχές Μαΐου θα έχω τη χαρά να σκηνοθετώ το πιο προκλητικό έργο του Ντε Σαντ, Φιλοσοφία του Boudoir στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης σε ένα απ’τα δυσκολότερα και πιο απαιτητικά εγχειρήματα που έχω κάνει.
Κείμενο – Σκηνοθεσία: Χρήστος Καρασαββίδης Ενδυματολόγος – Σκηνογράφος: Βασιλική Σύρμα Βοηθός σκηνοθέτη: Ντάνη Γιαννακοπούλου, Στεφανία Σαμαρά Μουσική επιμέλεια: Στεφανία Σαμαρά Παίζουν: Άρτεμις Γρύμπλα, Χρήστος Καρασαββίδης
Ευχαριστούμε το Bios για την φιλοξενία της φωτογράφισης.
Φωτογραφίες: Νέστορας Τσακός / contact.
