Πριν λίγο καιρό, με ανέλπιστη χαρά, εντόπισα και αγόρασα ένα “σύγχρονο” ηχοσύστημα, ένα κουτί με μορφή και ατμόσφαιρα παλιού αναλογικού ραδιοφώνου με ενσωματωμένο πικ-απ, κασέτα, cd και θύρα usb. Όπως ξέθαψα τα φυλαγμένα βινύλια του πατέρα μου και τα παρέταξα δίπλα στα γεμάτα μουσική στικάκια και mp3, αυτόματα σκέφτηκα ότι μέσα σε ένα σκληρό εξωτερικό δίσκο χωράνε δίσκοι που καλύπτουν μια ολόκληρη αποθήκη. Επίσης, πριν δύο δεκαετίες, το να βρεις ένα τραγούδι, να εντοπίσεις μια πληροφορία, να κρατήσεις κάποιο αρχείο, να ενημερωθείς για τις διεθνείς εξελίξεις απαιτούσε κόπο, χρόνο και χώρο. Παρότι η τεχνολογική εξέλιξη διευκόλυνε απόλυτα τις δυνατότητες μας, παράλληλα, δημιούργησε προβλήματα στο μυαλό μας σχετικά με την υπερπληθώρα, την ακρίβεια, την ταχύτητα και τη διαθεσιμότητα των δεδομένων που καλείται να διαχειριστεί. Μοιραία, το φιλτράρισμα αυτής της ακόρεστης πληροφορίας οδηγεί, σε κάποιο βαθμό, σε μια διαστρεβλωμένη διαδικασία αντίληψης και στάθμισης των γεγονότων, ακόμα και στα όρια της αναισθητοποίησης.

Πραγματικά δεν ξέρω, όμως, πόσο απαθείς μπορούμε να μείνουμε όταν μαθαίνουμε, ακούμε, βλέπουμε ειδήσεις όπως το ναυάγιο της περασμένης Κυριακής, στα ανοικτά των ακτών της Λιβύης, που στοίχισε τη ζωή σε 800 μετανάστες στην πορεία τους προς την Ευρώπη. Σκοπός τους μια απόδραση από την εκεί πραγματικότητα, ένας ενδιάμεσος σταθμός, ένα μεγάλο ρίσκο και μπροστά το άγνωστο. Είναι σαφές ότι το μεταναστευτικό ζήτημα παρουσιάζει αντικειμενικές δυσκολίες και πιστεύω ότι μπορεί να ρυθμιστεί μόνο με διακρατικές συμφωνίες και διάθεση αποφασιστικότητας με ανθρωπιστική κατεύθυνση. Εδώ, τα τελευταία χρόνια, μάλλον δίχασε την ελληνική κοινωνία, ενεργοποίησε τα συντηρητικά αντανακλαστικά μιας μερίδας του κόσμου, ενώ αποτέλεσε το όχημα (σε συνδυασμό με την καταλυτική κρίση) για την είσοδο ακραίων αντιδραστικών ομάδων στο κοινοβούλιο.

Οι σκέψεις αυτές με οδηγούν στον Βάσκο μουσικό Manu Chao και σε ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του με τίτλο “Clandestino”, δηλαδή παράνομος. Το κομμάτι ανήκει στον ομώνυμο δίσκο του 1998 και καταπιάνεται ακριβώς με το θέμα της μετανάστευσης, με τους ανθρώπους που θεωρούνται παράνομοι επειδή δεν έχουν χαρτιά. Ο ίδιος ο δημιουργός υπήρξε μετανάστης, καθώς η οικογένειά του εξαναγκάστηκε να μετακομίσει από την Ισπανία στο Παρίσι, με τον αριστερό συγγραφέα/δημοσιογράφο πατέρα του να έχει καταδικαστεί σε θάνατο από τον δικτάτορα Φράνκο. Οι στίχοι των τραγουδιών του είναι βαθιά πολιτικοποιημένοι πάνω σε σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα όπως η μετανάστευση, η οικονομική εξαθλίωση, τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και η διεθνής πολιτική σκηνή. Θεωρείται ακτιβιστής υπέρ της εθνικής ταυτότητας και της αντιπαγκοσμιοποίησης.

Μια επανεκτέλεση χωρίς ιδιαίτερες διαφοροποιήσεις ανήκει στους Βέλγους Scala & Kolacny Brothers, το 2005. Πρόκειται ουσιαστικά για μια χορωδία που έχει πολλές επιτυχημένες διασκευές στο ενεργητικό της.

Ιδιαίτερα ξεχωριστή είναι η απόδοση του Ισπανού τραγουδιστή José Mercé, ο οποίος με την πληθωρική του ερμηνεία, το μετουσιώνει σε κομμάτι της flamenco παράδοσης.

Η βραζιλιάνικη μπάντα Tihuana, με τους rock, rap και reggae ήχους, διασκευάζει το Clandestino με στίχους στη γλώσσα της, το 2000, μέσα από το album “Illegal”,

Τελευταία, μια καλή ερασιτεχνική εκτέλεση που κυκλοφόρησε στο διαδίκτυο σε ελληνικούς στίχους του Σίσυφου Γενικού και ερμηνεία της Πένυς Δεληγιάννη.

Θα κλείσω με την κουβέντα που ακούγεται στο προηγούμενο βίντεο ότι κανείς άνθρωπος δεν καταφεύγει στο να γίνει ξένος σε μια άλλη χώρα αν δεν έχει νιώσει πρώτα ξένος στον τόπο του. Αυτό στη χώρα μας, είναι κάτι που το βίωσαν από πρώτο χέρι οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας, πλέον και τηρουμένων των αναλογιών, φοβάμαι ότι το μαθαίνει και η δική μας γενιά. Οι ειδικές οξυμένες συνθήκες που επικρατούν στα διάφορα σημεία του κόσμου προκαλούν τη μετανάστευση και αν δεν υπάρξει σφαιρική οπτική και πρωτοβουλίες νομικής και επιχειρησιακής λύσης, η κατάσταση θα εξακολουθήσει να είναι δραματική.