Ξέρεις για ποιο πράγμα μιλάμε: Γι’ αυτό τον τρόμο που σε διακατέχει κάθε φορά που αντικρίζεις έναν λογαριασμό ρεύματος με το όνομά σου. Για το άγχος που νιώθεις κάθε φορά που ο τραπεζικός σου λογαριασμός φαίνεται να αδειάζει με ταχύτερους ρυθμούς από το πέρασμα του μήνα. Για εκείνες τις φορές που φαίνεται να πληρώνεις ακριβά -κυριολεκτικά και μεταφορικά- την επιλογή σου να απολαύσεις μια μικρή πολυτέλεια και τώρα πρέπει να τρως φακές μέχρι να ξαναπληρωθείς. Ναι, το άγχος για τα οικονομικά είναι ένα συναίσθημα που μας ενώνει όλους.

Πρόκειται για έναν όρο που χρησιμοποιείται από τους ειδικούς για να περιγράψει την αμηχανία, τη νευρικότητα και το άγχος που γεννιούνται όταν ασχολείσαι με οικονομικά ζητήματα. Σε αντίθεση με το οικονομικό άγχος που προκύπτει από ένα εξωτερικό γεγονός -όπως η απώλεια μιας θέσης εργασίας- το χρόνιο άγχος που σχετίζεται με τα οικονομικά ζητήματα είναι περισσότερο μια εσωτερική ανησυχία, που βασίζεται σε υποθετικά σενάρια, όπως η ανησυχία ότι θα χάσεις τη δουλειά σου ή πώς θα βγάλεις το μήνα εάν συμβεί κάτι έκτακτο.

Αυτό το είδος άγχους είναι πιο συχνό από όσο νομίζεις. Μια μελέτη του 2021 από τη Ρυθμιστική Αρχή Χρηματοοικονομικής Βιομηχανίας διαπίστωσε ότι πάνω από το 60% των σχεδόν 20.000 συμμετεχόντων ανέφερε ότι αισθάνεται άγχος όταν σκέφτεται τα οικονομικά του. Το οικονομικό άγχος δεν κάνει διακρίσεις – μπορεί να επηρεάσει οποιονδήποτε, ανεξάρτητα από το εισόδημα ή τις αποταμιεύσεις του.

Το οικονομικό, όπως και άλλες μορφές άγχους, εκδηλώνεται συχνά με τη μορφή επίμονης ανησυχίας και φοβικών σκέψεων. Μπορεί, επίσης, να αναπτυχθεί μια εμμονή που αφορά σε οικονομικά λάθη του παρελθόντος, αλλά και μια ανησυχία για το παρόν και το μέλλον. Αυτές οι αγχωτικές σκέψεις μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε σωματικά συμπτώματα, όπως ναυτία, ταχυκαρδία, ζάλη ή δύσπνοια. Το περιστασιακό άγχος μπορεί ανά περιπτώσεις να αποδειχθεί ωφέλιμο και να σε βοηθήσει, το χρόνιο οικονομικό άγχος όμως μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τόσο την ψυχική, όσο και τη σωματική σου υγεία, συμβάλλοντας σε προβλήματα όπως πεπτικές διαταραχές, κατάθλιψη, πονοκεφάλους και αϋπνία.

Πώς θα καταλάβεις αν το οικονομικό άγχος που νιώθεις σε ωφελεί ή σε επηρεάζει αρνητικά;

Ένας καλός κανόνας είναι να ρωτήσεις τον εαυτό σου αν παρεμβαίνει στην καθημερινή σου ζωή. Για παράδειγμα, σε κρατάει ξάγρυπν@ τη νύχτα; Αν ναι, τότε ίσως ήρθε η ώρα να αντιμετωπίσεις το άγχος σου, πριν αυτό επηρεάσει την ευημερία σου.

Το Stylist ρώτησε έναν ειδικό και συγκέντρωσε 6 στρατηγικές που μπορούν να βοηθήσουν:

1. Προσδιόρισε τι είναι αυτό που σου προκαλεί οικονομικό άγχος

Είναι μήπως η καθημερινή διαχείριση των χρημάτων; Ή ο μακροπρόθεσμος προγραμματισμός; Για να διαχειριστείς αποτελεσματικά το άγχος που σου προκαλούν τα οικονομικά, πρέπει πρώτα να καταλάβεις τι το πυροδοτεί. Οι έρευνες δείχνουν ότι απλά και μόνο κατονομάζοντας τα συναισθήματά σου είναι αρκετό για να μειώσει την έντασή τους.

2. Άλλαξε στάση

Το οικονομικό άγχος προέρχεται συχνά από σπειροειδείς σκέψεις. Διερωτήσου, λοιπόν, πόσο ωφέλιμες και χρήσιμες είναι οι σκέψεις που κάνεις και αναδιαμόρφωσέ τις με τέτοιο τρόπο, ώστε να σε βοηθούν πραγματικά να θέσεις οικονομικούς στόχους, που θα περιορίζουν το άγχος σου.

3. Εξασκήσου στις τεχνικές ηρεμίας

Το οικονομικό άγχος εκδηλώνεται συχνά με σωματικά συμπτώματα, γι΄ αυτό και η εξάσκηση σε τεχνικές χαλάρωσης μπορεί να αποδειχθεί ο κατάλληλος τρόπος αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων. Παρατήρησε σε ποια σημεία του σώματός σου νιώθεις να σε «χτυπάει» το άγχος και εστίασε εκεί την προσοχή σου. Αν, για παράδειγμα, αισθάνεσαι δύσπνοια, δοκίμασε τις ασκήσεις αναπνοής, ενώ αν νιώθεις ένταση, κίνησε το σώμα σου για να απελευθερώσεις το άγχος.

4. Εκπαιδεύσου στη διαχείριση χρημάτων

Η οικονομική εκπαίδευση είναι σημαντική, ωστόσο το να προσπαθείς να μάθεις τα πάντα με τη μία μπορεί να είναι συντριπτικό και να καταλήξει να ενισχύσει το άγχος σου. Αντ’ αυτού, ακολούθησε μια αργή και σταθερή προσέγγιση. Για παράδειγμα, αφιέρωσε έναν μήνα στο να μάθεις πώς λειτουργεί ο προϋπολογισμός και, στη συνέχεια, προχώρα στο επόμενο εκπαιδευτικό βήμα. Μπορεί, επίσης, να ωφεληθείς από το να αφιερώνεις τακτικά χρόνο στη διαχείριση των οικονομικών σου. Ξεκίνα με 30 λεπτά κάθε εβδομάδα ή 45 λεπτά κάθε μήνα για τη διεκπεραίωση οικονομικών υποχρεώσεων. Αυτό θα σε βοηθήσει να αισθάνεσαι ότι διατηρείς τον έλεγχο και θα περιορίσει το άγχος που σου προκαλούν τα οικονομικά ζητήματα.

5. Δημιούργησε τη δική σου οικονομική γλώσσα

Η ορολογία που σχετίζεται με τα οικονομικά μπορεί να είναι εκφοβιστική και να επιδεινώσει το οικονομικό άγχος. Αν, λοιπόν, υπάρχουν όροι που νιώθεις ότι εντείνουν το άγχος σου, αντικατάστησέ τους με λέξεις που σου προκαλούν λιγότερο φόβο. Για παράδειγμα, αντί για τη λέξη «προϋπολογισμός», χρησιμοποίησε τον όρο «σχέδιο δαπανών». Αυτή η απλή αλλαγή μπορεί να κάνει τη διαχείριση των χρημάτων σου μια πιο προσιτή και λιγότερο αγχωτική.

6. Ζήτα τη βοήθεια ενός ειδικού

Αν οι παραπάνω στρατηγικές δεν αποδειχθούν αποτελεσματικές, μπορείς πάντοτε να αναζητήσεις επαγγελματική βοήθεια. Το χρόνιο οικονομικό άγχος μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα ζωής σου κι ένας ψυχοθεραπευτής θα μπορέσει να σε βοηθήσει να αξιολογήσεις εκ νέου τη σοβαρότητα του άγχους σου και να διερευνήσεις τις θεραπευτικές σου επιλογές. Επιπλέον, εάν ζορίζεσαι οικονομικά, η συνεργασία με έναν οικονομικό σύμβουλο μπορεί να σε βγάλει από το αδιέξοδο και να σε βοηθήσει να δημιουργήσεις ένα σχέδιο για τη βελτίωση της οικονομικής σου κατάστασης.

Σε κάθε περίπτωση, το άγχος για τα οικονομικά είναι κάτι που όλοι συναισθανόμαστε. Δεν χρειάζεται να νιώθεις μόν@ σ’ αυτό.