Το ανοσοποιητικό μας σύστημα αποτελείται από όργανα και κύτταρα που προστατεύουν το σώμα από βακτήρια, παράσιτα, ιούς και καρκινικά κύτταρα. Μια αυτοάνοση νόσος είναι το αποτέλεσμα του ανοσοποιητικού συστήματος που επιτίθεται “κατά λάθος” στο σώμα μας αντί να το προστατεύσει. Δεν είναι σαφές γιατί το ανοσοποιητικό μας σύστημα το κάνει αυτό , ωστόσο σήμερα υπάρχουν πάνω από 100 γνωστά αυτοάνοσα νοσήματα.

Τα αυτοάνοσα νοσήματα μπορούν να επηρεάσουν πολλούς τύπους ιστών και σχεδόν οποιοδήποτε όργανο στο σώμα. Μπορεί να προκαλέσουν ποικίλα συμπτωμάτων όπως πόνο, κόπωση , δερματικά εξανθήματα, ναυτία, πονοκεφάλους, ζάλη ή και αρκετά σοβαρότερα. Τα συγκεκριμένα συμπτώματα εξαρτώνται πάντα από τον τύπο ασθένειας που εμφανίζεται, και τη συνολική υγεία του ασθενούς.

Τα πιο κοινά αυτοάνοσα νοσήματα περιλαμβάνουν: τον συστημικό ερυθηματώδης λύκο, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, τη νόσο του Crohn και την ελκώδη κολίτιδα.

Ποια δίαιτα εφαρμόζεται σήμερα έναντι των αυτοάνοσων νοσημάτων;

Είναι γνωστό ότι καμία δίαιτα , από μόνη της, δεν μπορεί να θεραπεύσει ένα αυτοάνοσο νόσημα, αλλά γνωρίζουμε ότι μια δίαιτα μπορεί να ανακουφίσει τα συμπτώματα του νοσήματος και αυτό είναι το κλειδί της θεραπείας.

Οι έρευνες δίνουν σαφές προβάδισμα στη δημοφιλή μεσογειακή διατροφή χάρη στην αντιφλεγμονώδη δράση της και τις ποικίλες επιλογές τροφίμων. Ενώ, αντίστοιχα, οι χορτοφαγικές και οι vegan δίαιτες παρότι είναι πιο περιοριστικές, εμφανίζουν επίσης θετικά αποτελέσματα σε σχέση με τα αυτοάνοσα νοσημάτων, κυρίως λόγω της αντιφλεγμονώδη δράσης τους.

Ποια είναι η Autoimmune Protocol Diet (AIP) που εφαρμόζεται στα αυτοάνοσα νοσήματα;

Βασίζεται στην ιδέα ότι ορισμένα τρόφιμα προκαλούν φλεγμονή στο έντερο και ότι η εξάλειψή τους μπορεί να διευκολύνει τα συμπτώματα της νόσου. Σαφώς, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η μακροπρόθεσμη παρακολούθηση της δίαιτας AIP μπορεί να οδηγήσει σε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών που μπορεί να οδηγήσουν σε άλλες επιπλοκές, γι’ αυτό και χρειάζεται εξατομικευμένη καθοδήγηση και συνεχής παρακολούθηση από τον διατροφολόγο σου. Παράλληλα τονίζεται ότι δεν υπάρχει ένα σαφές διατροφικό πλάνο που προτείνεται, αλλά μία γενική αρχή εφαρμογής του πρωτοκόλλου που ποικίλει ανάλογα τον ασθενή και διαμορφώνεται από καταρτισμένο διαιτολόγο με την πάροδο του χρόνου.

Η δίαιτα AIP επικεντρώνεται στην κατανάλωση θρεπτικών και ολόκληρων τροφίμων και τουλάχιστον στην αρχή, αποκλείει ορισμένα τρόφιμα ή και ομάδες αυτών, μέχρι την ύφεση των συμπτωμάτων. Η πρώτη φάση ονομάζεται “Δίαιτα περιορισμού” (elimination diet), όπου αποκλείονται τρόφιμα με σκοπό την εξασθένιση των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της υγείας του ασθενούς.

Έπειτα στη δεύτερη φάση, συναντάται η φάση “επαναεισαγωγής” των τροφών που αρχικά αποκλείστηκαν με σκοπό να προσδιορίσουμε ποια τρόφιμα αλλά και σε ποιες ποσότητες ενόχλησαν ή δεν ενοχλούν καθόλου τελικά.

Στην τρίτη και τελευταία φάση, έχουμε τη δίαιτα συνεχιζόμενης παρακολούθησης, όπου διατηρούμε στη διατροφή μας όσα τρόφιμα δεν ενοχλούν, βελτίωσαν ή και μείωσαν τα συμπτώματα, ενώ αποφεύγουμε τελείως όσα προκάλεσαν έντονη έξαρση των συμπτωμάτων.

Η δίαιτα περιορίζει:

•Σιτηρά και προϊόντα γλουτένης

•Όσπρια

•Λαχανικά όπως: τομάτες, πιπεριές, μελιτζάνες,

•Μπαχαρικά

•Γαλακτοκομικά

•Αυγά

•Καφές

•Αλκοόλ

•Ξηροί καρποί και σπόροι

•Επεξεργασμένα κρέατα

•Ζάχαρη

Πώς λειτουργεί η παραπάνω δίαιτα;

Οι αυτοάνοσες ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα, η ψωριασική αρθρίτιδα ή η φλεγμονώδη νόσος του εντέρου , είναι μακροχρόνιες καταστάσεις όπου το ανοσοποιητικό σας σύστημα εξασθενεί και επιτίθεται κατά λάθος σε υγιείς ιστούς. Αυτό προκαλεί συνεχιζόμενη φλεγμονή στα προσβεβλημένα μέρη του σώματος.

Οι ειδικοί δεν γνωρίζουν την ακριβή αιτία των αυτοάνοσων νοσημάτων. Υποστηρίζεται όμως, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, ότι προέρχονται από ουσίες που διασχίζουν το βλεννογόνο του εντέρου, εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος και προκαλούν φλεγμονή. Ονομάζεται θεωρία του «διαρρέοντος εντέρου» και ορισμένοι ερευνητές τη συνδέουν με υψηλότερες πιθανότητες εμφάνισης ορισμένων αυτοάνοσων καταστάσεων. Αυτό όμως δεν αποδεικνύεται σε όλες τις καταστάσεις.

Η δίαιτα AIP στοχεύει να υποστηρίξει τον βλεννογόνο του εντέρου και να μειώσει συμπτώματα, με την αποφυγή τροφών που συνδέονται με φλεγμονές. Μια μικρή μελέτη πρότεινε ότι η τήρηση αυτής της δίαιτας μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ατόμων με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου, αλλά σήμερα απαιτούνται μεγαλύτερες και πιο αυστηρές μελέτες για τη διεξαγωγή ασφαλούς συμπεράσματος.

Συμπερασματικά, η παραπάνω δίαιτα AIP για τα αυτοάνοσα νοσήματα, είναι ένα πρόγραμμα διατροφής που βασίζεται στην ιδέα ότι ορισμένα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στο σώμα, που είναι ικανή να συμβάλλει στην εμφάνιση των αυτοάνοσων συμπτωμάτων.

Σαφώς, δεν είναι η μοναδική προσέγγιση που μπορεί κάποιος να ακολουθήσει για την ύφεση των συμπτωμάτων, γι αυτό και πάντα πρέπει να συμβουλεύεται τον γιατρό αλλά και τον εξειδικευμένο διαιτολόγο του πριν την έναρξη οποιαδήποτε διατροφής.