Μερικές εβδομάδες πριν απάντησα στο μήνυμα ενός φίλου ”Να είσαι δυνατός. Στο τέλος πηγαίνουν όλα καλά”, χωρίς να το σκεφτώ πολύ. Όταν εκείνος μου απάντησε “Δεν θέλω να είμαι δυνατός, θέλω να αποδεχτώ ότι δεν πηγαίνουν πάντα στο τέλος όλα καλά” αναγκάστηκα να το σκεφτώ περισσότερο και να κόψω το χούι με τις κλισέ απαντήσεις.
Ήταν εκείνες τις μέρες που η Simone Biles αποχώρησε από τους Ολυμπιακούς Αγώνες προκειμένου να δώσει προτεραιότητα στην ψυχική της υγεία. Ανάμεσα στα μηνύματα συμπαράστασης στα social media υπήρξε και μία μικρή μερίδα ανθρώπων που την κατηγόρησαν για αδυναμία. Στην Ελλάδα αυτό το bullying θα είχε τη δική του λέξη: ”ρίψασπις”, την οποία άπαξ και χρησιμοποιήσεις φαίνεσαι μεμιάς μορφωμένος αλλά και δυνατός απέναντι στα δεινά της ζωής.
Η Britney Spears λίγο πριν το καλοκαίρι δημοσίευσε στο Instagram μία λεζάντα σχετικά με τον τρόπο που στο παρελθόν παρουσίαζε τη ζωή της “σαν άνθρωποι όλοι μας θέλουμε να ζήσουμε μία ιστορία σαν παραμύθι”. Απολογούμενη -μάλλον πρώτα στον εαυτό της- παραδέχεται ότι προσποιήθηκε πολλές φορές ότι ήταν καλά εξηγώντας: “Το έκανα επειδή ντρεπόμουν να παραδεχτώ ότι δεν ήμουν”.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ποιος δεν βαρέθηκε το λογοπαίγνιο με τα λεμόνια της ζωής και τη λεμονάδα της προηγούμενης δεκαετίας;
Τα κλισέ μηνύματα αυτοβοήθειας δεν είναι κάτι καινούργιο. Για εμάς που μεγαλώσαμε στη δεκαετία του ’90, η ευτυχία κάθε σπιτικού μετρήθηκε με το πόσα ‘live, laugh, love’ αγοράστηκαν για δώρο γάμου. Μηνύματα με comic sans γραμματοσειρά, με πλάγια γραφή και πιο πρόσφατα με μοντέρνες, minimal γραμματοσειρές έχουν πια κατακλύσει το διαδίκτυο. Και ναι τυπώσαμε πολλά από αυτά και κάποιοι από εμάς τα εντάξαμε και σε gallery walls στο σαλόνι μας.
Η προσήλωσή μας να βρούμε τη θετική πλευρά της ζωής σε όλες της τις εκφάνσεις κάπου όμως έχει αρχίσει να κουράζει. Σχεδόν δύο χρόνια καραντίνας μετά, όταν βλέπουμε εκείνα τα «όλα συμβαίνουν για κάποιο λόγο» και «only good vibes» αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε πόσο αντιπαθητική μπορεί να γίνει η θετικότητα.
Πολύ θεωρητικά, μία μικρή υπενθύμιση που θα μας παρακινήσει σε δράση και θα βάλει ένα λιθαράκι να αλλάξουμε τη νοοτροπία μας ίσως να φαίνεται αρκετά ακίνδυνη. Αλλά το πράγμα αρχίζει να μας πιέζει όταν όλες αυτές οι συμβουλές οδηγούν μόνο σε μία κατεύθυνση, σ αυτή την αγχωτική ευθύνη ότι η ευτυχία είναι αποκλειστικά στο χέρι μας. Αυτή η ύπουλη πίεση ότι το επόμενο πρωί που θα ξυπνήσεις ανάμεσα σε όλες τις άλλες υποχρεώσεις σου, ανεξάρτητα πώς θα ξυπνήσεις, θα πρέπει να αλλάξεις τις σκέψεις σου για να αλλάξεις τον κόσμο.
Κι όσο στέκεσαι μπροστά στο ψυγείο και ψάχνεις το γάλα για τον καφέ, το κεφάλι σου είναι γεμάτο με άγχη για το αν θες να κάνεις παιδιά και πότε, πώς θα κουμαντάρεις τα έξοδα σου ώστε να προλάβεις ακόμα ένα τριήμερο πριν μπούμε σε άλλο ένα lockdown, κι αν θα βρεις πάλι κίνηση πηγαίνοντας στη δουλειά, εσύ θα πρέπει να αναπνέεις βαθιά και να σκέφτεσαι ΄if you can dream it, you can do it’.
Έτσι, το βράδυ μόλις γυρίσεις στο σπίτι αφού έχεις δουλέψει σκληρά για άλλη μία μέρα κι έχεις πηδήξει επιτυχώς τα εμπόδια της ζωής, πριν κλείσεις τα μάτια σου θα πρέπει να αρχίσεις ξανά να ρίχνεις κουβάδες θετικών σκέψεων στο σύμπαν και να εντοπίσεις τα καλά στοιχεία της ημέρας για να τα πάρεις μαζί σου στον βαθύ ύπνο που θα σου προσφέρει αυτή η χαλάρωση.
Τότε, λίγο πριν κοιμηθείς χαμογελαστός, θα καταλάβεις ότι δεν μπορείς να σε κοροϊδέψεις, οι λογαριασμοί θα βρίσκονται πίσω από το μαγνητάκι του ψυγείου κι αύριο το πρωί, στην ίδια θέση και μαζί μ αυτό κι όλα τα άλλα άλυτα προβλήματα. Έτσι θα σε κατακλύσει το συναίσθημα ότι πάλι δεν κατάφερες να ζήσεις το τέλειο παραμύθι, άλλη μία μέρα πήγε χαμένη.
Και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβεις, θα αρχίσεις να κατηγορείς τον εαυτό σου που απέτυχε, τροφοδοτώντας τον συναισθήματα ενοχής, ανασφάλειας και αγωνίας.
Για να μην με παρεξηγήσεις, τίποτα κακό δεν βρίσκω στο να κάνουμε όλα εκείνα που επηρεάζουν θετικά τη διάθεση μας. Είναι σημαντικό να βλέπεις τα φωτεινά κομμάτια της ζωής και όλα εκείνα που σου δείχνουν το δρόμο για λιγότερο αγχωμένες ανάσες. Όμως όπως τα περισσότερα πράγματα στη ζωή, έτσι κι αυτό είναι πιο περίπλοκο από μια απλή επιλογή μεταξύ του χαρούμενου ή του λυπημένου, του καλού ή του κακού. Το να πρέπει να επιλέξουμε ανάμεσα στο λευκό ή το μαύρο εκτός από το ότι μας ενθαρρύνει να δούμε τον κόσμο μέσα από απλοϊκές ακρότητες είναι και εξαντλητικό.
Επικεντρωνόμαστε στα άκρα αγνοώντας πόση ευτυχία μπορεί να βρεθεί στις απλές, καθημερινές στιγμές. Που κι αυτό αν το σκεφτείς καλύτερα κρύβει μία εμμονή να χαρείς ακόμα κι επειδή άνθισε η τριανταφυλλιά στο μπαλκόνι.
Ίσως να πρέπει να φιλτράρουμε αυτά τα μηνύματα με κριτήριο ποια χαρακτηριστικά υπερασπιζόμαστε σαν κοινωνία. Μπορεί να μη χρειαζόμαστε τόσες ιστορίες που η τύχη ευνοεί τους γενναίους και που η επιτυχία βασίζεται στο να είμαστε οι πιο τολμηροί, οι πιο σίγουροι. Έτσι είναι σαν να αποδεχόμαστε ότι η αποτυχία προέρχεται από εκείνους που φοβούνται να βγουν από το comfort zone τους, εκείνους που για τους δικούς τους λόγους φοβούνται.
Τελικά πόσο επαναστατικό θα είναι να αναγνωρίσουμε ότι δεν υπάρχουν παραμυθένιες ζωές, στρωμένες με ροδοπέταλα; Να αποδεχτούμε ότι είναι ΟΚ να υπάρχουν άσχημες μέρες, ότι συμβαίνουν κι άσχημα πράγματα, ότι είμαστε ευάλωτοι; Μήπως τελικά η πραγματική δύναμη κρύβεται στο να παραδεχτείς ότι φοβάσαι και να αισθανθείς καλά και να ζητήσεις βοήθεια γι’ αυτό;
Ίσως μόνο όταν καταφέρουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο στόχος δεν είναι η ανόθευτη θετικότητα τότε να μπορέσουμε και να μάθουμε να υποστηρίζουμε ουσιαστικά τους ανθρώπους, πέρα από μία κλισέ υπενθύμιση με comics sans ότι η ζωή είναι ωραία.
