Πόσες φορές έχεις ακούσει από κάποιον αυτήν την περήφανη δήλωση “είναι από τα βιολογικά” ή “εμείς ψωνίζουμε μόνο βιολογικά”; Και επίσης, πόσες φορές, αναλογιζόμενη πάντα το budget που πρέπει να διαθέσεις για να τα “ψωνίσεις όλα βιολογικά”, έχεις αναρωτηθεί κατά πόσον αξίζει τον κόπο να επενδύσεις σε προϊόντα βιολογικής γεωργίας;
Και τέλος, πόσες φορές έχεις κοιτάξει καχύποπτα ένα συμβατικό προϊόν όπως ένα μήλο ή μια ντομάτα, διερωτώμενη τι μπορεί να κρύβει από άποψη βλαπτικών χημικών ουσιών;
Το ερώτημα “είναι τελικά τα βιολογικά (διατροφικά) προϊόντα καλύτερα από τα συμβατικά;” είναι ένα ερώτημα που ταλανίζει πολλούς (νέους) γονείς καθώς και πολλούς από εμάς που θέλουμε να προσέχουμε (για να έχουμε) την υγεία μας.
Λίγα λόγια για τα βιολογικά προϊόντα
Η αγορά των προϊόντων βιολογικής γεωργίας χτίστηκε πάνω σε τρεις βασικούς πυλώνες: την προάσπιση της ανθρώπινης υγείας και ασφάλειας, την οικολογία, δηλαδή το σεβασμό προς τα ζώα και το φυσικό περιβάλλον, καθώς και το ηθικό εμπόριο. Στοχεύει στην ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης και στην παροχή όσο το δυνατόν ασφαλέστερων και καλύτερης ποιότητας διατροφικών πηγών για τον άνθρωπο.
Ασφάλεια
Με βάση τα παραπάνω, ίσως πρώτος και κύριος λόγος για τον οποίον ενδεχομένως να κατέφευγες στο Bio της περιοχής σου, να ήταν η ασφάλεια. Και πώς να μην σου έχουν μπει ψύλλοι στα αυτιά με τόσα που ακούμε καθημερινά για τη ρύπανση της ατμόσφαιρας, τα εντομοκτόνα και λοιπά ύποπτα χημικά που προστίθενται στις καλλιέργειες (και καταλήγουν guess where!);
Τα βιολογικά προϊόντα από την άλλη, δεν έχουν εκτεθεί σε χημικά όπως τροποποιητές ανάπτυξης και συνθετικά λιπάσματα, ούτε εμπλέκουν γενετικώς τροποποιημένους οργανισμούς, φυτικούς ή ζωικούς (Commission of the European Communities, 2008; National Pesticide Information Centre, 2016; National Archive and Records Administration, 2010).
Επιπλέον, όλα τα διαθέσιμα στοιχεία ερευνών καταδεικνύουν ότι η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων δεν ευνοεί την ανάπτυξη στελεχών βακτηρίων που ανθίστανται στα αντιοβιοτικά και τα εντομοκτόνα. Και αυτό είναι καλό γιατί όπως συμβαίνει και με τις νοσοκομειακές λοιμώξεις, έτσι και στην συγκεκριμένη περίπτωση, η παρουσία ανθεκτικών βακτηρίων είναι συνώνυμη της αχρήστευσης των υπαρχόντων αντιβιοτικών παραγόντων και της ανάγκης για ανάπτυξη νέων (πράγμα που δεν είναι εύκολη υπόθεση).
Ωστόσο, ο αντίκτυπος της παρουσίας χαμηλών επιπέδων εντομοκτόνων στην ανθρώπινη υγεία λόγω της κατανάλωσης συμβατικών διατροφικών προϊόντων, δεν είναι σαφής. Συνεπώς, ξεκάθαρο δεν είναι ούτε και το αν τα βιολογικά προϊόντα παρουσιάζουν σαφές πλεονέκτημα από άποψη ασφάλειας. Επιπλέον, η ετικέτα που φέρει την επιγραφή “βιολογικό” αρκεί για να πιστοποιήσει το ότι το προϊόν δεν έχει εκτεθεί σε αντιβιοτικά, εντομοκτόνα, λιπάσματα και ορμόνες κατά την καλλιέργεια/παραγωγή του, χωρίς όμως να αποδεικνύει ότι δεν έχει δεχτεί την επίδραση περιβαλλοντικών ρύπων σε μετέπειτα στάδιο.
Βιολογική αξία
Μπορεί να εκπλαγείς, ωστόσο μέχρι ώρας η υπάρχουσα βιβλιογραφία δεν περιλαμβάνει κανένα ισχυρά τεκμηριωμένο στοιχείο το οποίο να αποδεικνύει ότι τα βιολογικά προϊόντα υπερτερούν εν συγκρίσει με τα συμβατικά διατροφικά προϊόντα (Smith-Spangler, 2012). Επιπλέον, πρέπει να τονισθεί ότι τα προϊόντα συμβατικού εμπορίου έχουν πιο μακρινή ημερομηνία λήξης και ως εκ τούτου είναι πιο κατάλληλα να καταναλωθούν για περισσότερο διάστημα.
Συμπέρασμα
Όπως διάβασες παραπάνω, δεν υπάρχει κάποια ξεκάθαρη απάντηση στο ερώτημα που αποτελεί και τον τίτλο του άρθρου. Ωστόσo, υπάρχει ένας ισχυρισμός τον οποίο αποδέχεται όλη η επιστημονική κοινότητα, και αυτός είναι ότι η κατανάλωση προϊόντων φυτικής προέλευσης όπως τα λαχανικά και τα φρούτα, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι, είναι ό,τι πιο οικολογικό και υγιεινό.
Συνεπώς, η γενική οδηγία είναι ότι πρέπει να καταναλώνουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά ανεξαρτήτως του τρόπου παραγωγής τους. Με άλλα λόγια, η κατανάλωση έστω και συμβατικών προϊόντων του εμπορίου είναι μακράν καλύτερη από τη μη κατανάλωση. Ακόμη κι αν, όπως προείπαμε, δεν φέρουν τη σφραγίδα “Βιολογικό”. Γιατί ίσως τελικά να μην έχει και τόση σημασία.
Συγκεντρωτικά
Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι πρέπει να καταναλώνουμε φρέσκα φρούτα και λαχανικά ανεξαρτήτως του τρόπου παραγωγής τους.
Πότε να επιλέξεις bio:
- Αν θέλεις να στηρίξεις το ηθικό εμπόριο, το φυσικό περιβάλλον και τα δικαιώματα των ζώων
- Σε πολύ συγκεκριμένες περιπτώσεις τροφίμων που είναι γνωστό ότι συγκεντρώνουν μεγάλες ποσότητες χημικών ουσιών όπως οι φράουλες και ό,τι γενικώς μεγαλώνει κάτω από τη γη (πατάτες, καρότα, βολβοί κτλ)
- Αν είσαι προετοιμασμένη να διαθέσεις ένα μεγαλύτερο budget στα ψώνια σου
Πότε να επιλέξεις συμβατικά:
- Αν αναζητάς προϊόντα με μεγαλύτερη διάρκεια ζωής
- Αν δεν είσαι προετοιμασμένη να διαθέσεις ένα μεγάλο budget στα ψώνια σου
Πηγές
Brantsæter, A. L., Ydersbond, T. A., Hoppin, J. A., Haugen, M., & Meltzer, H. M. (2017). Organic Food in the Diet: Exposure and Health Implications. Annual Review of Public Health, 38(1), 295–313. doi:10.1146/annurev-publhealth-031816-044437
Comm. Eur. Communities. 2008. Commission Regulation (EC) No 889/2008 of 5 September 2008 laying down detailed rules for the implementation of Council Regulation (EC) no 834/2007 on organic production and labelling of organic products with regard to organic production, labelling and control. Off. J. Eur. Union 889/2008:1–84. data.europa.eu/eli/reg/2008/889/oj
González, N., Marquès, M., Nadal, M., & Domingo, J. L. (2019). Occurrence of environmental pollutants in foodstuffs: A review of organic vs. conventional food. Food and Chemical Toxicology. doi:10.1016/j.fct.2019.01.021
Natl. Arch. Rec. Adm. 2010. Electronic Code of Federal Regulations, Title 7: Agriculture, Part 205—National Organic Program. Washington, DC: Gov. Publ. Off. www.ecfr.gov
Natl. Pestic. Inf. Cent. 2016. Organic pesticide ingredients. Updated Feb. 19, Or. State Univ., US Environ. Prot. Agency, Corvallis. npic.orst.edu
Smith-Spangler, C., Brandeau, M. L., Hunter, G. E., Bavinger, J. C., Pearson, M., Eschbach, P. J., … Bravata, D. M. (2012). Are Organic Foods Safer or Healthier Than Conventional Alternatives? Annals of Internal Medicine, 157(5), 348.
featured image: pexels.com/@belart84
