Πριν από 300 χρόνια η ιδανική γυναίκα είχε μικρό στήθος, στρογγυλούς γοφούς και φαρδύς μηρούς. Στην Αμερική της δεκαετίας του 1920, η αγορίστικη φιγούρα με μικρό στήθος, στρογγυλό πρόσωπο και μικροσκοπικά χείλη ήταν πρότυπο ομορφιάς. Οι γυναίκες έδεναν με γάζες  το στήθος τους για να κάνουν πιο μικρό το στήθος τους.

Όπως φαίνεται δεν αποφασίζουμε εμείς τι είναι η ομορφιά, το κάνει για εμάς η κουλτούρα γύρω μας, μέσα από τα social media, τις ταινίες και τις διαφημίσεις που παράγει. Τα ιδανικά ακολουθούν τις τάσεις. Πριν γνωρίσουμε την Kate Moss τα super models είχαν καμπύλες, υγιή σώματα, με μέγεθος στήθους ίδιο με εκείνο της μέσης γυναίκας.

Στη συνέχεια ήρθε η Kate Moss με την “περίεργη” ομορφιά της, για τα δεδομένα της εποχής. Ήταν μικρόσωμη, εξαιρετικά αδύνατη και γοητευτικά ατελής. Έτσι, τα νέα μοντέλα όλο και πιο συχνά άρχιζαν να μοιάζουν με κορίτσια στη μετα-εφηβεία, εμφανώς πιο αδύνατα και πιο εύθραυστα από τα μοντέλα που είχαμε συνηθίσει. Μέσα σε λίγα χρόνια οι γυναίκες πέρασαν από την εξιδανίκευση των καμπυλών της Cindy Crawford, στην πείνα για αυτή την εξαιρετικά λεπτή και εύθραυστη εμφάνιση που έβλεπαν παντού στις διαφημίσεις.

Οι τάσεις και το Photoshop

Το Photoshop κυκλοφόρησε στις 19 Φεβρουαρίου 1990, μόλις τέσσερις μήνες πριν από την πρώτη εμφάνιση της Kate Moss στο εξώφυλλο του περιοδικού The Face και το Photoshop συνέχισε να έχει τόσο βαθιά επίδραση στη βιομηχανία της μόδας όσο η Kate στην εμφάνιση των μοντέλων.

Το σημείο αυτό αποτελεί μία αποφασιστική καμπή στην πολιτιστική μας αντίληψη για την ομορφιά – τα πρότυπα πια αλλάζουν και οι προσδοκίες μας αυξάνονται αδικαιολόγητα. Το δέρμα μοιάζει αλαβάστρινο, τα δόντια ολόλευκα, το σώμα χωρίς ατέλειες, ούτε ρυτίδα, ούτε μία φλέβα. Ξαφνικά τα χαμογελαστά πρόσωπα δεν έχουν φυσικές γραμμές γέλιου και τα σώματα δεν κάνουν πτυχές στην κοιλιά. Το φυσικό αρχίζει να μας φαίνεται αφύσικο. Ξεχνάμε πώς μοιάζουν τα αληθινά σώματα και πρόσωπα.

Το πραγματικό δέρμα με την πραγματική υφή και τις ρεαλιστικές ατέλειές του αρχίζει να φαίνεται μη ελκυστικό και νιώθουμε σαν οι μοναδικοί άνθρωποι στον πλανήτη με κυτταρίτιδα, ραγάδες και πόρους. Οι διάσημοι δεν έχουν μαύρους κύκλους και ρυτίδες γύρω από τα μάτια. Προφανώς ούτε ουλές από ακμή.

Φυσικά, τίποτα από όλα αυτά δεν φταίει το Photoshop. Ως δημιουργικό εργαλείο το Photoshop επέκτεινε το δημιουργικό εύρος ενός πεδίου που παλαιότερα αφορούσε απλώς την αποτύπωση στιγμών στο χρόνο. Το μόνο πρόβλημα με το Photoshop είναι ότι έκανε τη γραμμή μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας εντελώς δυσδιάκριτη.

Περιμένουμε από τους διάσημους εκεί έξω εξωπραγματική ομορφιά και τελειότητα. Και κάπως έτσι φτάσαμε στο ότι η πλαστή εικόνα μοιάζει περισσότερο με αληθινή. Κι ότι το σώμα μας είναι εντελώς χάλια σε σύγκριση με τους ανθρώπους στα περιοδικά.

Ο άλλος λόγος που η βιομηχανία της μόδας χρησιμοποιεί το Photoshop

Ένα από τα πράγματα που σπάνια αναφέρεται για το Photoshop στη διαφήμιση και τα editorials είναι ότι στην πραγματικότητα χρησιμεύει για να τραβήξει το βλέμμα μας μακριά από το μοντέλο. Δημιουργώντας μια ομορφιά χωρίς ατέλειες να προσέξεις το μοντέλο γίνεται αδιάφορο. Είναι τόσο άψογη που γίνεται ένας κενός καμβάς χωρίς κάποιο στοιχείο να ασχοληθείς μαζί του. Χρησιμεύει μόνο για να τραβήξει την προσοχή μας στα ρούχα που φοράει, στα κοσμήματα ή στα προϊόντα ομορφιάς.

Είναι ο ίδιος λόγος για τον οποίο η φιλοσοφία των «Supermodels» της δεκαετίας του ’80 που είχαν το δικό τους κοινό έχει εξαφανιστεί τελείως. Σκέψου τα μοντέλα πια δεν χαμογελούν στην πασαρέλα. Η σκέψη είναι ότι κάθε υπαινιγμός για χαρακτήρα, στοιχεία προσωπικότητας ή συναίσθημα αφαιρεί την προσοχή από τα ρούχα. Η βιομηχανία της μόδας χρειάζεται μεν χαρισματικά μοντέλα, αλλά όχι τόσο χαρισματικά ώστε η προσωπικότητά τους να λάμπει περισσότερο από το brand που υποτίθεται ότι εκπροσωπούν.

Οι νομοθέτες παρεμβαίνουν για να ρυθμίσουν την υπερβολική χρήση του Photoshop

Αν και οι περισσότερες γυναίκες σήμερα γνωρίζουν ότι οι εικόνες στις διαφημίσεις δεν είναι εντελώς ρεαλιστικές, πολλές δεν συνειδητοποιούν τον βαθμό στον οποίο αποτυπώνεται η σωματική τελειότητα. Εκεί βρίσκεται ο κίνδυνος. Χωρίς καν να το καταλάβουμε, περιμένουμε άψογη εικόνα τόσο από μοντέλα και διασημότητες όσο και από εμάς τους ίδιους.

Οι υποστηρικτές της Anti-Photoshop κουλτούρας προσπαθούν σκληρά εδώ και χρόνια για να θέσουν σε ισχύ ρυθμίσεις για την υπερβολική χρήση του και φαίνεται πως υπάρχει εξέλιξη. Στην Αμερική, το νομοσχέδιο The Truth in Advertising Act (H.R. 4341) υπόσχεται να περιορίσει τη χρήση του Photoshop στις διαφημίσεις και να διατηρηθεί ένα ορισμένο επίπεδο ρεαλισμού. Στην εισαγωγή του νομοσχεδίου διαβάζεις: «Η διάδοση μη ρεαλιστικών προτύπων σώματος έχει συνδεθεί με διατροφικές διαταραχές… [και] έχει ιδιαίτερα καταστροφική επίδραση στην υγεία των παιδιών και των εφήβων».

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυτή η ρύθμιση για την επεξεργασία εικόνων ισχύει εδώ και μερικά χρόνια.

Ο σκηνοθέτης Jesse Rosten δημιούργησε μια ”not-made-for-television” διαφήμιση για τον έρωτα μεταξύ της βιομηχανίας της μόδας και του Photoshop. Το βίντεό του παρωδεί μια τυπική διαφήμιση ομορφιάς, με ένα νέο προϊόν θαύματος ομορφιάς που μπορεί να «εφαρμόζεται» για να επιτευχθεί αυτή η τέλεια εμφάνιση, τη σχεδόν εξωπραγματική.