Επαναστατική, ελεύθερη, αμφιλεγόμενη, αντισυμβατική, παρεξηγημένη, αληθινή θα ήταν τα λίγα από τα επίθετα που θα ταίριαζαν για να περιγράψουμε την περιοχή των Εξαρχείων.
Πήραν το όνομά τους από κάποιον Ηπειρώτη έμπορο, Έξαρχο, ο οποίος διατηρούσε, στην οδό Θεμιστοκλέους, κατάστημα γενικού εμπορίου. Η περιοχή αρχικά, φιλοξένησε κυρίως οικοδόμους τεχνίτες από τις Κυκλάδες και σταδιακά άρχισε να αναπτύσσετε.
Στην μία άκρη της περιοχής βρίσκεται το Πολυτεχνείο, ενώ στην άλλη άκρη η Νομική σχολή. Αυτό σημαίνει ότι προσελκύει πολλούς φοιτητές και διανοούμενους.
Μοιάζει με μία αυτοδημιούργητη πόλη που σχηματίστηκε μέσα στην ίδια την πόλη της Αθήνας. Φαίνεται να μην ησυχάζει ποτέ, διατηρώντας έναν χαρακτήρα που δεν εξαρτάται από κανέναν.
Από τη μία ανακαλύπτεις τα Εξάρχεια των ιδεών, της τέχνης, της έντονης νυχτερινής ζωής και των αμέτρητων στεκιών, βιβλιοπωλείων και των παλιών δισκάδικων. Θα τα δεις όλα. Είναι ανοιχτά να δεχθούν οποιοδήποτε νέο στιλ και άποψη δεν έχει καταφέρει να βρει τη θέση του και ανθρώπους που ζουν στο περιθώριο, δίνοντάς τους μία ακόμη ευκαιρία να ακουστούν και να ξεκινήσουν από την αρχή χωρίς να τους ασκεί κριτική.
Στον αντίποδα βλέπεις μία άλλη περιοχή, πιο σκοτεινή. Αναρχικοί, διαδηλώσεις, πιάτσες ναρκωτικών, κοσμούν τους τίτλους των ειδήσεων. Όλα αυτά σε κάνουν να αναρωτιέσαι, ποιος είναι τελικά ο χαρακτήρας της; Από εκεί ξεκίνησε άλλωστε και η πρώτη φοιτητική εξέγερση. Είχε έντονα επαναστατικό αέρα από πολύ νωρίς που μέχρι και σήμερα την έχει εγκαταλείψει.
Αρκετές βιτρίνες, κλειστών πλέον καταστημάτων, ήταν σπασμένες, εγκαταλελειμμένα κτήρια. Σημείο εκκίνησης διαδηλώσεων. Οι τίτλοι των εφημερίδων, των εκπομπών και των ειδήσεων γεμίζουν από το όνομα της περιοχής.
Με αποκορύφωμα την 6η Δεκεμβρίου του 2008 η γειτονιά αλλάζει πρόσωπο. Ακούγονται δύο πυροβολισμοί και μετά κενό. Ο 15χρονος Αλέξης Γρηγορόπουλος βρίσκεται νεκρός μετά από πυροβολισμούς που δέχθηκε από τον ειδικό φρουρό Επ. Κορκονέα. Το κέντρο καλύπτεται από φλόγες. Ο λαός αρνείται να δεχθεί αυτό που έγινε.
Η ζωή στα Εξάρχεια
Κάνοντας βόλτα στην περιοχή συνάντησα κατοίκους, ζητώντας να μου μιλήσουν για τα Εξάρχεια όπως τα ζούσαν και συνεχίζουν να τα ζουν καθημερινά.
Ανηφορίζοντας την Καλλιδρομίου συνάντησα σε ένα μικρό μπαλκόνι τον κύριο Π. Κ., κάτοικο της περιοχής 45 χρόνια. Έχοντας μεγαλώσει εκεί, αναφέρει, πως συχνά του λείπουν τα παλιά Εξάρχεια. «Ζώντας εδώ 45 χρόνια, έχω γνωρίσει τα Εξάρχεια σε όλες τους τις μορφές. Από εκεί που φιλοξενούσε καλλιτέχνες, σήμερα όπου και να κοιτάξεις υπάρχουν αναρχικοί και ναρκωτικά. Φοβόμαστε να κυκλοφορήσουμε. Δεν είναι πλέον η ήσυχη, φιλική γειτονιά στο κέντρο της Αθήνας που θα ήθελες να ζήσεις με την οικογένειά σου. Πολλές φορές αναπολώ εκείνα τα χρόνια».
Σε κάθε γωνιά η παρουσία της αστυνομίας λες και πρόκειται κάτι να συμβεί αλλά απουσιάζει στην αντιμετώπιση του προβλήματος, όπως μου αναφέρουν. Η οριστική λύση είναι μια προεκλογική υπόσχεση. Μία υπόσχεση, που δεν τηρείται. «Η κυβέρνηση, η εκάστοτε κυβέρνηση, θα έπρεπε να συμμετέχει ενεργά και όχι μόλις εκλεγούν να ακυρώνουν αυτά που υπόσχονται», αναφέρει με έντονο ύφος η Κα Ν. Β., συνταξιούχος. «Ζω τα τελευταία δέκα χρόνια στην περιοχή και αλλαγή δεν έχω δει».
Μιας και το καλοκαίρι δεν έχει τελειώσει, οι τουρίστες υπήρχαν παντού στους δρόμους, όπως φυσικά και τις υπόλοιπες εποχές του χρόνου. Φαίνεται να βαριούνται τις αδιάφορες κλασικές διακοπές και παρά τα όσα διαβάζουν για μία επικίνδυνη περιοχή, δεν σταματούν να επιλέγουν τα Airbnb των Εξαρχείων για να γνωρίσουν και την άλλη πλευρά της Αθήνας, την πιο αληθινή. Αξιοθέατα μπορεί να μην υπάρχουν, υπάρχει όμως έντονη διασκέδαση και κυρίως χαμηλές τιμές.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Συνεχίζοντας τη βόλτα μου στην πιο cool γειτονιά, την προσοχή μου τράβηξαν τα γκράφιτι και τα συνθήματα που κοσμούσαν τους περισσότερους τοίχους. Ήταν λες και βρισκόμουν σε κάποια γειτονιά της Νέας Υόρκης. Τα έντονα χρώματα και σχέδια σε κάνουν να θες να μπεις στο μυαλό των ανθρώπων που τα σχεδίασαν για να τους κατανοήσεις έστω και λίγο.
Έφτασα στην κεντρική πλατεία, περιφραγμένη λόγω της κατασκευής του μετρό, ένα έργο που ίσως χρειαστεί και πέντε χρόνια για να ολοκληρωθεί. Είχα ακούσει πολλά για τη συγκεκριμένη πλατεία. Σημείο συνάντησης για τους κατοίκους, ηλικιωμένοι μαζεύονταν τα απογεύματα και υπό την σκιά των δέντρων κουβέντιαζαν. Παρέες άραζαν μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες με μία μπύρα. Τώρα όλοι αυτοί φαίνονται αγανακτισμένοι που η πλατεία τους δεν θα ήταν ξανά η ίδια.
Απέναντι από την πλατεία βρήκα, επιτέλους, την περιβόητη Μπλε Πολυκατοικία, βαμμένη τώρα με λευκό χρώμα. Εκεί, στη διασταύρωση των οδών Αραχώβης και Θεμιστοκλέους βρίσκεται ο σταθμός της ελληνικής αρχιτεκτονικής όπως λένε χαρακτηριστικά. Σ΄ αυτά τα σπίτια κάποτε κατοικούσαν μεγάλες προσωπικότητες όπως Λεωνίδας Κύρκος, Σοφία Βέμπο, Δημήτρης Χορν, Κατίνα Παξινού και πολλοί άλλοι που είναι δύσκολο να τους θυμηθώ χωρίς να ξεχάσω κάποιον.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο ήχος από ελληνική ραπ σε μία καφετέρια μου τράβηξε την προσοχή στην οδό Στουρνάρη. Ήταν γεμάτη από νέους, τελείως διαφορετικούς μεταξύ τους, σε όλα, άγνωστοι αλλά συνυπήρχαν με μεγάλη άνεση και είχαν δημιουργήσει μια μεγάλη παρέα. Εννοείται μπήκα να πάρω καφέ και το βρήκα τέλεια ευκαιρία να δω τα Εξάρχεια από μία άλλη οπτική.
Αν και μόνη μου δεν ένιωσα στιγμή άβολα και αμήχανα, είχα γίνει μέρος αυτής της μεγάλης παρέας. Έπιασα την κουβέντα με τον Άρη, ο οποίος είναι μουσικός, έχει τη δική του μπάντα και μπορώ να πω, ότι με έκανε να ερωτευτώ την περιοχή από τις εικόνες που δημιουργούσαν τα λόγια του. «Τα Εξάρχεια είναι άλλη φάση. Δεν μένω πολλά χρόνια, είμαι τριάντα δύο και μετακόμισα στα είκοσι εννέα, αλλά είναι σαν να γεννήθηκα και να ανήκω εδώ. Εδώ έχουμε άλλους ρυθμούς, πιο χαλαρούς. Δεν θα άλλαζα με τίποτα τα πρωινά που σηκώνομαι πάρα πολύ νωρίς, ποτίζω τα λουλούδια και αράζω στο μπαλκόνι. Τα πάντα για εμένα εδώ είναι έμπνευση για τη μουσική μου. Ακόμη και οι ηλικιωμένοι γείτονες που γκρινιάζουν για τις αλλαγές, μέσα τους ξέρουν, πως όλα εδώ παραμένουν αναλλοίωτα. Οι γείτονες μιλάνε μεταξύ τους, λένε καλημέρα. Αυτό έχει καταντήσει να είναι σπάνιο στις μέρες μας. Όλες οι εποχές είναι υπέροχες στα Εξάρχεια μας. Το καλοκαίρι, η άνοιξη, το φθινόπωρο, μέχρι και ο χειμώνας που δεν το γουστάρω. Είναι αυτό που σου αποπνέει. Μπορεί να αποφασίσω να βγω τελευταία στιγμή μόνος μου και μέσα στα πρώτα δέκα βήματα που θα κάνω να έχω βρει παρέα. Είμαστε φιλικοί. Σίγουρα σαν περιοχή έχει και τα άσχημα της, δεν πάω να στην παρουσιάσω τέλεια αλλά όλα τα πράγματα στη ζωή μας παίρνουν τη μορφή και την αξία που εμείς τους δίνουμε. Ας εκτιμήσουμε και τις ομορφιές που έχει».
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Στα τελευταία λόγια του συμφώνησε και η Κατερίνα, φοιτήτρια της νομικής. Ήρθε από την Άρτα και επέλεξε τα Εξάρχεια γιατί είχε φθηνό ενοίκιο. Πως είναι άραγε να ζει μία κοπέλα μόνη της εκεί; « Δεν ήθελα να έρθω, μην σου πω ψέματα, με είχαν αγχώσει και οι δικοί μου αλλά το ενοίκιο ήταν κομπλέ. Στην αρχή ήμουν φοβισμένη με τον καιρό άρχισα να χαλαρώνω. Δεν είναι τόσο τρομακτική όσο την παρουσιάζουν. Πλέον κυκλοφορώ άνετα και τα βράδια γιατί γνωριζόμαστε σχεδόν όλοι, οπότε και να μου τύχει κάτι, θα έχω κάποιον να τρέξει αμέσως. Αν θα έλεγα κάτι να κρατήσεις για την περιοχή, είμαστε μία ομάδα, αυτό».
Φεύγοντας από τα Εξάρχεια κατάλαβα, ότι είναι μία πολύχρωμη περιοχή γεμάτη αντιθέσεις. Με κάποιον μαγικό τρόπο δεν ένιωσα φόβο. Ένιωσα μια ελευθερία και μία ασφάλεια, που δεν περίμενα να αισθανθώ. Όλοι, ή μάλλον σχεδόν όλοι, ήταν πρόθυμοι να με βοηθήσουν και δέχτηκαν αμέσως να μου μιλήσουν. Είναι η περιοχή που την αγαπούν και την μισούν ταυτόχρονα γιατί όταν αγαπάς κάτι μάλλον δεν μπορείς να κάνεις κι αλλιώς.
