Έχεις ποτέ αισθανθεί ότι, παρόλο που εκτελείς τις καθημερινές σου υποχρεώσεις, νιώθεις αποσυνδεδεμένος/η από τα συναισθήματά σου ή τους ανθρώπους γύρω σου; Μήπως αισθάνεσαι συνεχώς κουρασμένος/η ή χωρίς κίνητρο, ακόμη και μετά από επαρκή ξεκούραση; Αυτά μπορεί να είναι σημάδια ότι βρίσκεσαι σε μια κατάσταση που οι ειδικοί αποκαλούν «λειτουργικό πάγωμα».
Τι είναι το λειτουργικό πάγωμα;
Το λειτουργικό πάγωμα (ή functional freeze) είναι μια αντίδραση του οργανισμού σε έντονο στρες ή τραυματικές εμπειρίες. Σε αυτή την κατάσταση, μπορεί να συνεχίζεις να λειτουργείς στις καθημερινές σου δραστηριότητες, αλλά νιώθεις συναισθηματικά μουδιασμένος/η, αποσυνδεδεμένος/η ή παγιδευμένος/η. Είναι σαν να ζεις τη ζωή σου σε αυτόματο πιλότο, χωρίς πραγματική εμπλοκή ή ευχαρίστηση.
Σημάδια ότι βρίσκεσαι στον αυτόματο πιλότο
- Αποσύνδεση από συναισθήματα ή άλλους: Νιώθεις ότι παρακολουθείς τη ζωή σου από απόσταση, σαν να είσαι θεατής σε μια ταινία. Αυτή η αίσθηση αποσύνδεσης μπορεί να σε κάνει να αισθάνεσαι απομονωμένος/η από τους γύρω σου.
- Συνεχής κόπωση ή και έλλειψη κινήτρου: Παρά την επαρκή ξεκούραση, αισθάνεσαι εξαντλημένος/η και δυσκολεύεσαι να βρεις το κίνητρο να ξεκινήσεις ή να ολοκληρώσεις δραστηριότητες.
- Αναβλητικότητα: Αναβάλλεις σημαντικές εργασίες ή αποφεύγεις καταστάσεις που απαιτούν προσπάθεια, ακόμη και όταν γνωρίζεις τη σημασία τους.
Πώς να αντιμετωπίσεις το λειτουργικό πάγωμα
- Αναγνώριση της κατάστασης: Το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσεις ότι βρίσκεσαι σε αυτή την κατάσταση. Η συνειδητοποίηση είναι κρίσιμη για την αλλαγή.Σκέψου αν υπάρχει πραγματική απειλή στη ζωή σου που σε κρατά σε αυτή την κατάσταση ή αν πρόκειται για μια αντιληπτή απειλή. Συζήτηση με έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις την πραγματικότητα της κατάστασής σου.
- Σωματική δραστηριότητα: Η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην ενεργοποίηση του νευρικού σου συστήματος και στη μείωση του αισθήματος παγώματος.
- Αναζήτηση υποστήριξης: Μίλησε με φίλους, οικογένεια ή έναν θεραπευτή για τα συναισθήματά σου. Η κοινωνική υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας για την ανάκαμψη.
- Πρακτικές ενσυνειδητότητας: Τεχνικές όπως ο διαλογισμός και η βαθιά αναπνοή μπορούν να σε βοηθήσουν να επανασυνδεθείς με το παρόν και τα συναισθήματά σου.
Αν αναγνωρίζεις αυτά τα σημάδια στον εαυτό σου, είναι σημαντικό να θυμάσαι ότι δεν είσαι μόνος/η και ότι υπάρχουν τρόποι να ξεπεράσεις αυτή την κατάσταση.
Το πιο σημαντικό είναι να μην χάνεσαι στις απαιτήσεις της καθημερινότητας, αλλά να θυμάσαι να αφήνεις χώρο για τον εαυτό σου να αναπνέει και να αισθάνεται. Να προσφέρεις στον εαυτό σου την υποστήριξη που του αξίζει και να αναγνωρίζεις ότι είναι εντάξει να ζητήσεις βοήθεια. Η ζωή δεν είναι ένας αγώνας να επανέλθεις στο φυσιολογικό – είναι ένα ταξίδι προς την αποδοχή και τη φροντίδα του εαυτού σου.
