Πολλές φορές παρακολουθώ τις συζητήσεις φίλων μου και τους ακούω να κατηγορούν τον εαυτό τους για τις αποτυχίες τους και όσα δεν έχουν καταφέρει.

Από την άλλη, εγώ τους θεωρώ τόσο ταλαντούχους και ικανούς, τους θαυμάζω για όσα έχουν πετύχει στη ζωή τους, για μικρά ή μεγάλα επιτεύγματα και θεωρώ πως ο καθένας τους έχει μοναδικά και εντυπωσιακά χαρίσματα. Έπειτα σκέφτομαι τον εαυτό μου. Ποτέ δεν εστιάζω σε όσα έχω καταφέρει και όσα έχω πετύχει. Πάντα όταν κοιτάω πίσω, θυμάμαι τις στιγμές που απέτυχα, όλα αυτά που άφησα στη μέση και τελικά παράτησα, ή εκείνα που ήθελα να κάνω και ποτέ δεν προσπάθησα γι’ αυτά.

Είμαι αυστηρή με τον εαυτό μου, όπως και οι φίλοι μου

Είμαστε όλοι αυστηροί με τον εαυτό μας, με τη συμπεριφορά μας, με το σώμα μας, με όσα κάνουμε (ή κυρίως δεν κάνουμε) και όσα λέμε. Και αυτό έχεις τις ρίζες του πολύ βαθιά. Το να είσαι αυστηρ@ με τον εαυτό σου, είναι μια συνήθεια που δύσκολα κόβεται, καθώς η αυτοκριτική σου είναι συνήθως αποτέλεσμα εξωτερικών παραγόντων και δεν ξεκινά από εσένα. Είναι ιδιαίτερα δύσκολο να απαλλαγείς από αυτές τις σκέψεις, αν πραγματικά πιστεύεις ότι αυτές οι κριτικές είναι δικαιολογημένες ή ότι τις αξίζεις.

Οι σκέψεις που μας ντροπιάζουν και ο τρόπος με τον οποίο φερόμαστε στον εαυτό μας είναι μαθημένες συμπεριφορές, πράγματα που μας έχουν περάσει από διάφορες πηγές. Το να είσαι σκληρ@ με τον εαυτό σου και να έχεις ντροπιαστικές σκέψεις, μπορεί να προέρχεται από την οικογένειά σου, την παρέα σου, την κοινωνία, τον χώρο εργασίας κ.α.

Αν οι γονείς σου κατέκριναν ό,τι έκανες, αποφάσιζαν για εσένα και τη ζωή σου ή έχεις παραγκωνιστεί από την παρέα σου στο παρελθόν για διάφορες επιλογές σου, τότε αυτή η αυστηρότητα είναι αναμενόμενη. Μπορεί βέβαια, να είναι αποτέλεσμα της προδιάθεσης για ορισμένες ψυχικές καταστάσεις, καθώς η χαμηλή αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι σημάδι διαταραχών.

Όταν οι προσδοκίες που έχεις για τον εαυτό σου είναι πολύ υψηλές και μη ρεαλιστικές, είναι σχεδόν αδύνατο να ανταποκριθείς σε αυτές, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Οι συνήθειες που προκύπτουν από το να είσαι σκληρ@ με τον εαυτό σου, μπορεί να είναι η αρνητική αυτο-ομιλία, μέχρι αρνητικοί μηχανισμοί αντιμετώπισης, όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ και άλλες επαναλαμβανόμενες καταστροφικές συνήθειες.

Αμφισβήτησε τον εαυτό σου αλλά από την άλλη πλευρά

Όταν είσαι αυστηρ@ με τον εαυτό σου, ο καλύτερος τρόπος για να αρχίσεις να καταπολεμάς αυτή τη συμπεριφορά από μόν@ σου, είναι να αρχίσεις να αμφισβητείς αυτές τις αρνητικές και ντροπιαστικές σκέψεις. Ρώτα τον εαυτό σου: «Γιατί πρέπει να επιβάλλω μία συνέπεια-τιμωρία στον εαυτό μου αν δεν καταφέρω να κατακτήσω το στόχο μου; Ποιος μου έβαλε αυτόν τον κανόνα; Γιατί να νιώθω τύψεις; Γιατί με θεωρώ αποτυχημέν@;»

Προσπάθησε να δεις τον εαυτό σου από την οπτική κάποιου τρίτου και αναλογίσου αν όλα αυτά για τα οποία ντρέπεσαι ή «χτυπάς» τον εαυτό σου, βγάζουν νόημα. Προσπάθησε να δεις τον εαυτό σου, με επιείκεια όπως θα έκανες σε ένα παιδί, το παιδί που κρύβεις μέσα σου. Μην του μιλάς άσχημα, επιβράβευσέ το για τις μικρές του νίκες, θρέψε το και δώσε του χαρά, με όποιον τρόπο θεωρείς καλύτερο. Μην το τιμωρείς συνέχεια.

Όποια και αν είναι η περίπτωση, αν βιώνεις αρνητική αυτο-ομιλία και αυτοκριτική και νιώθεις ότι είσαι πολύ αυστηρ@ με τον εαυτό σου, έχε στο νου σου ότι μπορείς να ζητήσεις βοήθεια από έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Έτσι, θα μπορέσεις να ξεκαθαρίσεις τι αισθάνεσαι και γιατί το αισθάνεσαι, και στη συνέχεια να βρεις τα κατάλληλα εργαλεία για να το επεξεργαστείς και να το ξεπεράσεις.