Τέσσερις λέξεις: Μπορείς να με βοηθήσεις; Πόσο δύσκολο είναι να ξεστομίσεις τέσσερις λέξεις; Καθώς αναρωτιέσαι, ο εγκέφαλός σου ξεκινά να αραδιάζει ένα σωρό πράγματα που θα προτιμούσες να κάνεις από το να ζητήσεις βοήθεια. Είναι θέμα υπερηφάνειας. Έτσι έμαθες. Να τα καταφέρνεις όλα μόν@ σου. Έμαθες ότι δεν πρέπει να ζητάς βοήθεια, γιατί δεν πρέπει να τη χρειάζεσαι. Ξέρεις ότι με ένα επιπλέον χέρι -κυριολεκτικό ή μεταφορικό- η δουλειά θα τελείωνε πιο εύκολα, άκοπα, απλά. Κι όμως, στο μυαλό σου, αυτές οι τέσσερις λέξεις έχουν μεγάλο κόστος για να τις ξεστομίσεις. Μοιάζουν με ήττα.
Σύμφωνα με τον Xuan Zhao, PhD, καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, η δυσκολία να ζητήσουμε βοήθεια μπορεί να οφείλεται σε φόβο: Μήπως φανούμε αδύναμοι, ανίκανοι, μήπως πάρουμε ένα «όχι» σαν απάντηση ή μήπως επιβαρύνουμε τους άλλους. Αυτοί οι φόβοι, αν και συχνά αβάσιμοι, είναι συνηθισμένοι. Έχουμε, επίσης, την τάση να υποθέτουμε ότι οι άνθρωποι είναι περισσότερο ιδιοτελείς από ό,τι όντως είναι.
Κι ύστερα, το βλέπεις από την άλλη. Πόσες φορές σου ζήτησε κάποιος βοήθεια και αρνήθηκες να την προσφέρεις; Πόσες φορές την πρόσφερες με βαριά καρδιά; Πιθανότατα ελάχιστες έως καθόλου. Όταν, επομένως, προσφέρεις τόσο πρόθυμα ένα χέρι βοηθείας, γιατί σου είναι τόσο δύσκολο να το ζητήσεις;
Την απάντηση φαίνεται να δίνει μια νέα μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ, που δημοσιεύτηκε στο Psychological Science, σύμφωνα με την οποία τείνουμε να πιστεύουμε πως οι άλλοι δεν είναι πρόθυμοι να μας βοηθήσουν και ότι ενοχλούνται όταν τους το ζητάμε.
Η πραγματικότητα; Οι περισσότεροι θέλουν ειλικρινά να μας υποστηρίξουν. Υπάρχει, λοιπόν, τρόπος να ξεπεράσεις τον «κόμπο» στο λαιμό και να ξεστομίσεις τις 4 «δύσκολες» λέξεις;
Όσο παράξενο κι αν μοιάζει, το να μάθεις να ζητάς βοήθεια είναι μια δεξιότητα στην οποία πρέπει να εξασκηθείς. Η κοινωνική υποστήριξη είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική μας υγεία και η απομόνωση μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα, όπως άγχος, κατάθλιψη και εξουθένωση, λέει η Pooja Lakshmin, MD, ιδρύτρια της πλατφόρμας Gemma για την ψυχική υγεία των γυναικών.
Επομένως, ίσως το μόνο που χρειάζονται οι άνθρωποι για να σε βοηθήσουν είναι να ξέρουν τι έχεις ανάγκη.
1. Μάθε να ζητάς
Οι έρευνες δείχνουν σταθερά ότι οι άνθρωποι είναι βαθιά κοινωνικοί και απολαμβάνουν να βοηθούν τους άλλους. Στην πραγματικότητα, η προσφορά μπορεί να ενισχύσει την ευτυχία, την αυτοεκτίμηση και την κοινωνική σύνδεση, μειώνει το άγχος και παρατείνει το προσδόκιμο ζωής. Ένας άλλος όγκος μελετών αποκαλύπτει επίσης ότι οι άνθρωποι που ζητούν βοήθεια δε φαίνονται αδύναμοι στα μάτια των άλλων. Ίσως αυτή είναι η πληροφορία που χρειάζεσαι για να κάνεις τελικά το βήμα.
2. Ξεκίνα με μικρά αιτήματα και χτίσε σταδιακά αυτοπεποίθηση
Ξεκίνα απευθύνοντας μικρά, χαμηλού ρίσκου αιτήματα. Αυτές οι μικρές «νίκες» θα σε βοηθήσουν να απαλλαγείς από τον φόβο του να ζητάς και να χτίσεις αυτοπεποίθηση για μεγαλύτερα αιτήματα.
3. Κάνε SMART αιτήματα
Χρησιμοποίησε τη μέθοδο SMART: Να είσαι συγκεκριμέν@ (Specific), ουσιαστικ@ (Meaningful), προσανατολισμέν@ στη δράση (Action-oriented), ρεαλιστικ@ (Realistic) και χρονικά περιορισμέν@ (Time-bound) όταν απευθύνεις αιτήματα. Αυτό διασφαλίζει ότι το αίτημά σου είναι σαφές και διαχειρίσιμο για το άτομο από το οποίο ζητάς βοήθεια. Για παράδειγμα, αντί να ζητήσεις αόριστα βοήθεια στη δουλειά, διευκρίνισε σε ποια εργασία χρειάζεσαι βοήθεια, γιατί είναι σημαντική και πότε θέλεις να γίνει.
4. Απενοχοποίησέ το στο μυαλό σου
Ξεκίνα να εκπαιδεύεις τον εγκέφαλό σου στην ιδέα ότι το να ζητάς βοήθεια είναι απολύτως φυσιολογικό. Όταν δέχεσαι υποστήριξη, θα δεις από πρώτο χέρι ότι οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν και θα κατευνάσει το δισταγμό σου την επόμενη φορά.
5. Μάθε από την απόρριψη
Η απόρριψη είναι μέρος της ζωής και είναι σημαντικό να τη βλέπεις ως ανατροφοδότηση, όχι ως αποτυχία. Όταν κάποιος λέει όχι, προσπάθησε να καταλάβεις γιατί. Η απόρριψη συχνά έχει να κάνει λιγότερο με σένα και περισσότερο με τη χρονική στιγμή, τους πόρους ή την ικανότητα κάποιου να βοηθήσει.
6. Αναζήτησε επαγγελματική καθοδήγηση όταν χρειάζεται
Αν το να ζητάς βοήθεια σου φαίνεται «βουνό», μπορείς να το συζητήσεις με έναν ψυχοθεραπευτή. Θα σε βοηθήσει να ξεδιπλώσεις τα συναισθήματά σου, να αποσαφηνίσεις τις ανάγκες σου και να μάθεις να ζητάς υποστήριξη όταν τη χρειάζεσαι.
Το καλύτερο δε στο ‘χω πει ακόμη: Υπάρχει αμοιβαίο όφελος από το να ζητάς βοήθεια
Το πιο θετικό στο να ζητάς βοήθεια είναι ότι δεν ωφελείσαι μόνο εσύ, αλλά κι εκείνος που σου την προσφέρει. Η δρ. Lakshmin σημειώνει ότι η προσφορά υποστήριξης ενισχύει τους κοινωνικούς δεσμούς και επιτρέπει στον πάροχο να αισθάνεται γενναιόδωρος. Είναι μια αμοιβαία επωφελής ανταλλαγή, που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα διστάσεις να ζητήσεις βοήθεια, να θυμάσαι: Οι άνθρωποι είναι πιο πρόθυμοι να σε υποστηρίξουν απ’ ό,τι νομίζεις και το όφελος είναι πολλαπλό.
