Στις αρχές Ιουνίου θα διεξαχθούν οι φετινές Ευρωεκλογές, που θα αναδείξουν τους εκπροσώπους της χώρας στο Ευρωκοινοβούλιο. Δεν αποτελεί είδηση ότι η αποχή των ψηφοφόρων, όχι μόνο στις Ευρωεκλογές, αλλά σε κάθε εκλογική διαδικασία σημειώνει εξαιρετικά υψηλά επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Η αποχή αυτή, όμως, δεν είναι απρόσωπη, αλλά έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως δείχνουν τα στατιστικά στοιχεία.

Παρατηρείται, ειδικότερα, μια σαφής διαφορά φύλου, με τις γυναίκες να σημειώνουν μεγαλύτερο ποσοστό αποχής, αν και με τον καιρό αυτό το χάσμα δείχνει να μειώνεται. Τα ερωτήματα που προκύπτουν, επομένως, είναι: Ψηφίζουν οι γυναίκες λιγότερο από τους άνδρες; Θα ψηφίσουν στις ευρωεκλογές; Τι διακυβεύεται από κοινωνικοπολιτική άποψη;

Στην Ελλάδα, το δικαίωμα ψήφου των γυναικών κατοχυρώθηκε το 1952. Φυσικά, μέσα σε ένα κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο που ήθελε ακόμη τη γυναίκα υποταγμένη στον πατέρα και, στη συνέχεια, στον άνδρα της, πολλές γυναικείες ψήφοι ήταν, στην πραγματικότητα, αντανάκλαση των επιλογών των ανδρών – αρχηγών της οικογένειας. Με τη σταδιακή χειραφέτηση, όμως, των γυναικών και την ποσοστιαία αύξησή της συμμετοχής τους στο εργατικό δυναμικό, υπήρξε μια αντιστροφή της τάσης: Βλέποντας πλέον τον εαυτό τους ως αναπόσπαστα μέρη μιας κοινωνικής, πολιτιστικής και πολιτικής ζωής της χώρας, άρχισαν να αποκτούν αντίληψη της πραγματικότητας και να αναπτύσσουν προσωπική άποψη για τις κοινωνικές ελλείψεις και ανάγκες.

Σήμερα, πολλά χρόνια αργότερα, έχουν γίνει κάποια βήματα για την καθαίρεση της πατριαρχίας, όχι όμως αρκετά. Δυστυχώς, τα πολιτικά κόμματα εξακολουθούν να αντανακλούν μια πεπερασμένη κοινωνική πραγματικότητα, συχνά μη αναγνωρίζοντας τα δικαιώματα των γυναικών. Αυτό ενδεχομένως να εξηγεί σε κάποιο βαθμό την αποχή των γυναικών από την ψήφο, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται.

Αντίθετα, οι γυναίκες φαίνεται να βρίσκουν μια φωνή που να τους εκφράζει σε ανεπίσημα, εναλλακτικά κοινωνικοπολιτικά σχήματα.

H άνοδος του #metoo και η ανάδειξη των γυναικοκτονιών προκάλεσαν μια περαιτέρω αλλαγή πορείας. Ο φεμινισμός και οι αρχικά θεωρούμενες ως ριζοσπαστικές μορφές ακτιβισμού βρήκαν χώρο στο νέο κόσμο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και της μαζικής κουλτούρας, εισερχόμενοι σε μια πιο θεσμοθετημένη και mainstream ροή, που προωθεί πιθανές συγκλίσεις σε ευαίσθητα ζητήματα μεταξύ φεμινισμού και πολιτικής. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Ευρωεκλογές αποτελούν πάντα μια στιγμή κατά την οποία η αποχή εκδηλώνεται σε μεγαλύτερο βαθμό (θεωρούνται λιγότερο δεσμευτικές και απομακρυσμένες από την πλειοψηφία), η κινητοποίηση εναντίον των ακροδεξιών δυνάμεων που μάχονται τα θεμελιώδη δικαιώματα των γυναικών, μοιάζει ασταμάτητη.

Τι διακυβεύεται στις ευρωπαϊκές εκλογές;

Θέματα όπως το δικαίωμα στην άμβλωση, η μητρότητα, η παρενόχληση και οι διακρίσεις στον εργασιακό χώρο έχουν καταστεί κεντρικά ζητήματα στη σύγκρουση νοοτροπιών και παρατάξεων που διχάζουν την Ευρώπη. Η ψήφος σε αυτές τις εκλογές δεν είναι πλέον ένα καθαρά πολιτικό, αλλά ένα βαθιά κοινωνικό ζήτημα. Δεν πρόκειται για προτίμηση, αλλά για ιδανικά: Η ψήφος των γυναικών είναι ψήφος για δικαιώματα, που το 2024 θεωρούνται δεδομένα για τους άνδρες, αλλά οι γυναίκες εξακολουθούν να μάχονται για να τα εξασφαλίσουν. Ακόμα και σήμερα στη χώρα μας, οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται στις περισσότερες κορυφαίες θέσεις σε όλους τους εργασιακούς τομείς.

Παρά το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν μερικές γυναίκες σε ηγετικές θέσεις και στο πολιτικό τοπίο, η συνολική εικόνα παραμένει αποκαρδιωτική. Αυτό, φυσικά, δε σημαίνει ότι πρέπει να ψηφίζεις μια γυναίκα, οι πολιτικές θέσεις της οποίας δεν σε εκφράζουν. Είναι πολύ σημαντικό να ενημερώνεσαι για το εκλογικό πρόγραμμα των παρατάξεων και των υποψηφίων και να συντάσσεσαι με τη λίστα που φαίνεται να ευθυγραμμίζεται περισσότερο με το όραμά σου για τον κόσμο. Η άσκηση του πολιτικού δικαιώματος δεν είναι πια πολυτέλεια και προνόμιο των λίγων, αλλά ένα σημαντικό εργαλείο αλλαγής, για την αντιμετώπιση των παθογενειών και τη διεκδίκηση ενός καλύτερου αύριο.