Την τελευταία δεκαετία τα blue light γυαλιά απέκτησαν μεγάλη δημοφιλία, με την υπόσχεση να προστατεύσουν τα μάτια από το μπλε φως και την ακτινοβολία των ψηφιακών οθονών. Η χρήση τους γινόταν κυρίως για να μειωθεί η καταπόνηση των ματιών, να βελτιωθεί ο ύπνος και να προληφθούν πιθανά προβλήματα στην όραση. Ωστόσο, σήμερα παρατηρείται μείωση στη χρήση τους. Γιατί συνέβη αυτό; Ποιοι είναι οι λόγοι που οδήγησαν στην απότομη αυτή πτώση; Ήταν άλλη μία πρόσκαιρη τάση; Δημιούργησαν θέματα που δεν είχαν προβλεφθεί εξ αρχής;

Η αρχική υπόσχεση, η επιστημονική τοποθέτηση και ο λόγος που έχει μειωθεί- κατά πολύ- η χρήση τους.

Η πρώτη και κύρια ιδέα πίσω από τα γυαλιά blue lights, όπως αναφέραμε, προήλθε από την κόπωση των ματιών που προκαλεί το μπλε φως που εκπέμπουν οι οθόνες, τη διατάραξη του ύπνου, την επιρροή που δέχεται η μελατονίνη, καθώς και η μακροπρόθεσμη βλάβη στον αμφιβληστροειδή. Επιστημονική έρευνα του 2023 συνέκρινε γυαλιά μπλε φωτός με γυαλιά μη μπλε φωτός. Μέσα από ανάλυση διαπιστώθηκε πως κανένας φακός δεν είχε βραχυπρόθεσμα οφέλη για την υγεία των ματιών ή τη μείωση της καταπόνησής τους, όπως επίσης και τον αντίκτυπο στην ποιότητα του ύπνου.

Συγκεκριμένα, έπειτα από δοκιμή σε δύο ομάδες- η μία ομάδα με γυαλιά μπλε φωτός και η δεύτερη με διάφανο φακό- οι ερευνητές κατέληξαν στο εξής συμπέρασμα, οι δύο ομάδες δεν είχαν καμία διαφορά στα συμπτώματα καταπόνησης των ματιών.

Οι επιστήμονες παρόλα αυτά δεν έχουν τα επαρκή στοιχεία για σύνδεση του μπλε φωτός με τη μακροχρόνια φθορά των ματιών, με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας να μην συνιστούν πλέον τη χρήση τους, αφού η προστασία που μπορούν να προσφέρουν είναι αμελητέα.

Συνεχίζουν και εξηγούν πως, όταν κοιτάμε για μεγάλο χρονικό διάστημα μία οθόνη, οι φορές που θα ανοιγοκλείνουμε τα μάτια μας είναι λιγότερες, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ξηρότητα. Ακόμη κι αν το μπλε φως μπορεί να επηρεάσει, μέχρι ένα βαθμό, τον ύπνο, τα συγκεκριμένα γυαλιά δεν θα βελτιώσουν την ποιότητα του ύπνου. Ωστόσο δεν υπάρχουν- προς το παρόν- επιστημονικές αποδείξεις που να κλείνουν αποκλειστικά στο ότι τα γυαλιά blue light μπορούν να μειώσουν τους πονοκεφάλους. Η ιδέα αυτή παραμένει αμφιλεγόμενη. Κάποιοι μπορεί να νιώθουν ανακούφιση όμως από την επιστημονική έρευνα δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί πως είναι λειτουργικά και αποτελεσματικά για όλους.

Άρα, γιατί δεν χρησιμοποιούνται πλέον;

Ίσως το μεγαλύτερο και σημαντικότερο αίτιο της πτώσης που συνάντησαν είναι γιατί η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει και παρουσιάζεται αδύναμη να επιβεβαιώσει τα οφέλη τους. Οι απόψεις συγκλίνουν στο ότι το μπλε φως δεν είναι και τόσο επιβλαβές όπως είχε παρουσιαστεί και πως η καταπόνηση των ματιών σχετίζεται με την πολύωρη και συνεχή χρήση των οθονών και όχι τόσο από το φως που εκπέμπεται. Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που συμβάλει στο ¨τέλος¨ τους. Όταν κοιτάμε μία οθόνη για πολλές ώρες, προκαλείται ξηρότητα, κάτι που τα γυαλιά blue light δεν μπορούν ούτε να προλάβουν αλλά ούτε και να αντιμετωπίσουν.

Ένας άλλος εξίσου σημαντικός λόγος είναι το κόστος τους. Οι καταναλωτές συνειδητοποίησαν ότι τα οφέλη που προσφέρουν δεν δικαιολογούν αλλά και δεν συνάδουν με το κόστος τους. Και αφού και οι επιστημονική κοινότητα δεν καταλήγει σε κάποιο τελικό και οριστικό συμπέρασμα, οι καταναλωτές προτιμούν να δοκιμάσουν άλλες λύσεις για την υγεία των ματιών τους.

Μην ξεχνάμε πως όσο η επιστήμη εξελίσσετε, παράλληλα και ταυτόχρονα εξελίσσετε και η τεχνολογία. Τι σημαίνει αυτό; Αυτό σημαίνει πως πλέον στα smartphones, στους υπολογιστές κ. α. είναι ενσωματωμένες λειτουργίες που μειώνουν το μπλε φως χωρίς να χρειάζονται εξωτερικά φίλτρα.

Ήταν ”κόλπο” marketing;

Από πολλούς μπορεί να θεωρηθεί ένα αρκετά επιτυχημένο κόλπο marketing που σε μεγάλο βαθμό ¨εκμεταλλεύτηκε¨ την ανησυχία και το φόβο του κοινού για την επίδραση του μπλε φωτός στην υγεία των ματιών. Στην εποχή μας που οι περισσότεροι άνθρωποι περνούν ώρες μπροστά στις οθόνες

φάνηκες σε μεγάλη μερίδα ανθρώπων πως εταιρείες βρήκαν την ευκαιρία και παρουσίασαν το μπλε φως ως μοναδικό και βασικό αίτιο, κάτι που όπως είδαμε δεν έχει επιβεβαιωθεί εξολοκλήρου. Δημιούργησαν ένα αίσθημα ανάγκης για τη χρήση των γυαλιών αυτών και τα προώθησαν ως απαραίτητα με σκοπό το γρήγορο και έξτρα κέρδος. Σ΄ αυτό βέβαια συνέβαλε και η βοήθεια των influencers και των εταιρειών marketing ενισχύοντας τη δημοτικότητά τους.

Μια επιτυχημένη εμπορική κίνηση και τάση που βασίστηκε περισσότερο στο συναίσθημα του καταναλωτή παρά σε επιστημονικές βάσεις και δεδομένα. Σήμερα που οι καταναλωτές εκτίθενται πιο εύκολα σε πληροφορίες, ξεκινούν να αντιλαμβάνονται πως δεν είναι και απολύτως απαραίτητα, με τη χρήση τους να ξεχνιέται με το πέρασμα των ημερών.