Δεν μας υπολογίζουν γιατί γεννηθήκαμε στο Αφγανιστάν, θα εξαφανιστούμε από την ιστορία. Κανένας δεν ενδιαφέρεται για εμάς.

Είναι τα λόγια ενός νέου κοριτσιού που εμφανίζεται σε video που μοιράστηκε πριν μερικές μέρες στο Twitter η Ιρανή δημοσιογράφος Masih Alinejad. Το κορίτσι με δάκρυα στα μάτια περιγράφει τον τρόμο, το σκοτάδι και το άγνωστο μέλλον για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν μετά την επιστροφή των Ταλιμπάν στη χώρα της.

Μετά από μία σειρά τραγικών γεγονότων, στα μέσα Αυγούστου, οι Ταλιμπάν κατέλαβαν την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, την Καμπούλ, ο αμερικανικός στρατός αποχώρησε, η αφγανική κυβέρνηση ανατράπηκε και οι Αφγανές γυναίκες βρίσκονται αντιμέτωπες με την υπόσχεση της τήρησης του νόμου της Σαρία.

Σε μόλις μερικές ημέρες αφότου οι επαρχίες συνθηκολόγησαν υπό τον έλεγχο των θρησκευτικών φονταμενταλιστών με επικεφαλής τον Haiabatullah Akhunzada και τους νόμους τους, η λευκή σημαία με τη μαύρη γραφή που κυματίζει πάνω από το προεδρικό μέγαρο στην Καμπούλ σάρωσε κάθε μικρό επίτευγμα που αποκτήθηκε μετά το 2001. ‘Η τουλάχιστον αυτό πιστεύουν πολλοί ότι θα συμβεί σύντομα, σηματοδοτώντας έτσι μια επιστροφή στον φονταμενταλιστικό και μισογυνιστικό Μεσαίωνα που κυβερνούσε πριν από είκοσι χρόνια. Η καθημερινή ρουτίνα που έρχεται είναι η ίδια που χαρακτήριζε την περίοδο από το 1996 έως το 2001 και που συνοψίζεται τέλεια από τη Huffington Post:

Δεν επιτρέπεται στις γυναίκες να βγαίνουν από το σπίτι εκτός αν συνοδεύονται από άντρα-κηδεμόνα. Η μπούρκα ήταν υποχρεωτική, δεν μπορούσαν να φορέσουν μακιγιάζ, βερνίκι νυχιών ή κοσμήματα. Δεν μπορούσαν να εργαστούν, να παρακολουθήσουν μαθήματα. Δεν μπορούσαν να γελάσουν. Η επαφή με τους άνδρες ελέγχεται με κάθε τρόπο. Όχι μόνο τα ρούχα κάλυπταν κάθε μέρος του σώματος: το βλέμμα δεν μπορούσε να διασχίσει αυτό του άντρα, ούτε μπορούσαν να κρατήσουν το χέρι του αντίθετου φύλου. Έπρεπε να περιοριστεί ο θόρυβος που παράγεται κατά τη μετακίνηση: ο θόρυβος των τακουνιών απαγορεύτηκε τον Ιούλιο του 1997. Οι περιορισμοί συνοδεύτηκαν από παραδειγματικές ποινές σε περίπτωση παράβασης, με ακρωτηριασμούς και θανατικές ποινές που εκτελέστηκαν δημόσια. Πολλές εκείνα τα χρόνια αυτοκτόνησαν.

Τώρα, όπως και τότε, η ζωή τους κινδυνεύει περισσότερο από ποτέ. Όσον αφορά τις πρόσφατες υποσχέσεις των Ταλιμπάν για σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών, οι προοπτικές είναι δυσοίωνες. Οι υποσχέσεις που έδωσε ο εκπρόσωπος των Ταλιμπάν Suhail Shaheen σε συνέντευξη στο BBC δεν είναι αρκετές για να καθησυχάσουν τις γυναίκες ότι δεν έχουν τίποτα να φοβούνται, ότι “το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση και την εργασία παραμένει”, ότι “μπορούν να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή” και να συμμετάσχουν κοινωνία «εντός του ισλαμικού νόμου».

Τι συμβαίνει όμως στο μεταξύ

Πολλές από εκείνες που τα τελευταία 20 χρόνια υποστήριξαν τη βοήθεια των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής προσπαθούν να καταστρέψουν τυχόν αποδεικτικά στοιχεία για τις σχέσεις τους με τη χώρα της δύσης, αφού δεν πιστεύουν ότι θα τους εξασφαλιστεί ασφάλεια όσο βρίσκονται ακόμη στο Αφγανιστάν. Οι Αφγανοί πολίτες που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο αγνοήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική κυβέρνηση, η οποία επικαλέστηκε ότι τα πρόσφατα γεγονότα δεν είναι αρκετά «για να εξασφαλίσουν ακόμη και περιορισμένο αριθμό γυναικών που θα μπορούσαν να βρεθούν στη λίστα των στόχων των Ταλιμπάν», αναφέρεται στους The New York Times.

Η 27χρονη δήμαρχος του Αφγανιστάν, Zarifa Ghafari, στα μέσα του Αυγούστου μοιράστηκε στα social media: «Κάθομαι και τους περιμένω να έρθουν. Δεν υπάρχει κανείς να βοηθήσει εμένα ή την οικογένειά μου. Δεν μπορώ να αφήσω την οικογένειά μου. Και τέλος πάντων, πού θα πήγαινα; » Οι Ταλιμπάν έχουν απειλήσει ότι θα σκοτώσουν την Ghafari και στο παρελθόν, και τώρα χωρίς προστασία για εκείνη και την οικογένειά της, αυτή η απειλή μοιάζει πολύ κοντά.

“Μακάρι να μπορούσα να τους εμπιστευτώ και να τους πιστέψω, αλλά αυτό που έχουν έκαναν το 1996 και το 2001 είναι εντελώς αντίθετο με αυτό που λένε τώρα”, λέει η Murwarid Ziayee, Αφγανή που έφυγε το 2018 στον Καναδά, σε δηλώσεις της στο Fashion Magazine. “Οι Ταλιμπάν δήλωσαν ότι θα υποστηρίξουν τα δικαιώματα των γυναικών στο πλαίσιο του νόμου της Σαρία, που είναι το νομικό σύστημα του Ισλάμ” περιγράφει η Ziayee.

«Η Σαρία δεν λέει αυτό που λένε οι Ταλιμπάν. Η Σαρία ενθαρρύνει όλους, και ιδιαίτερα τις γυναίκες, να είναι ανεξάρτητες και να σπουδάζουν. Δεν υπάρχει περιορισμός στην εκπαίδευση και την εργασία. Η ερμηνεία τους για το Ισλάμ είναι εντελώς διαφορετική και δεν είναι αποδεκτή για την πλειοψηφία των Αφγανών και των Μουσουλμάνων », λέει η ίδια.

Οι Αφγανές γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο αυτή τη στιγμή

Από όταν οι Ταλιμπάν εγκατέλειψαν την εξουσία, οι γυναίκες στο Αφγανιστάν έδειξαν τη δύναμή τους: ο αριθμός των Αφγανών γυναικών στο κοινοβούλιο αυξήθηκε (με ρεκόρ γυναικών να κατέβουν στο κοινοβούλιο), εκατομμύρια κορίτσια άρχισαν να πηγαίνουν στο σχολείο και οι γυναίκες επέστρεψαν στη δουλειά τους.

Τα γεγονότα που αναφέρουν σήμερα τα παγκόσμια Μέσα δείχνουν ένα σενάριο τόσο αποτρόπαιο που κάνει ακόμα και το δυστοπικό μέλλον του Handmaid’s Tale να ξεθωριάζει. Πολλές αναφορές κάνουν λόγο για «κορίτσια που τα πήραν με το ζόρι, τα ανάγκασαν να παντρευτούν άντρες που δεν έχουν δει ποτέ», για απαγόρευση της πρόσβασης σε σχολεία και πανεπιστήμια και για απομάκρυνση από τους χώρους εργασίας και για φοιτήτριες που κρύβουν ή καταστρέφουν τα έγγραφα που αποδεικνύουν την πανεπιστημιακή τους μόρφωση και την αντικατάσταση των ρούχων με chadari, την αφγανική μπούρκα.

Μία 26χρονη Αφγανή δημοσιογράφος αναφέρει στη La Repubblica:

Κυκλοφορούν στους δρόμους και ρωτάνε τα ονόματά μας και τι δουλειά κάνουμε. Θα μας σκοτώσουν. Κι ακόμα κι αν δεν μας σκοτώσουν θα μας κρύψουν πίσω από την μπουργκά, κάτι που ισοδυναμεί με αργό θάνατο. 

Μια φοιτήτρια λέει The Guardian:

Σαν γυναίκα νιώθω θύμα ενός πολιτικού πολέμου που ξεκίνησαν οι άντρες. Δεν μπορώ να γελάσω πια δυνατά, δεν μπορώ να ακούσω τα αγαπημένα μου τραγούδια, δεν μπορώ να συναντήσω τους φίλους μου για καφέ, δεν μ μπορώ πια να φοράω το κίτρινο φόρεμά μου ή το ροζ κραγιόν μου. Και δεν μπορώ πια να πάω στη δουλειά μου ή να τελειώσω τις σπουδές μου, πράγματα για τα οποία πάσχιζα χρόνια.

Η φωτογράφος Rada Akbar έγραψε στο Twitter:

Με κάθε πόλη που καταρρέει, καταρρέουν τα ανθρώπινα σώματα, τα όνειρα, η ιστορία και το μέλλον, η τέχνη και ο πολιτισμός, η ζωή και η ομορφιά, ο κόσμος μας καταρρέει. Κάποιος να το σταματήσει αυτό.

Καθώς η πολιτική και η στρατιωτική δράση έρχονται στο επίκεντρο του κύκλου των ειδήσεων και των συζητήσεων, οι Αφγανές γυναίκες αναγκάζονται να ξεθωριάσουν στο κοινωνικό και πολιτιστικό παρασκήνιο. Δεν αποτελούν μέρος των συνομιλιών, δεν έχουν θέση ούτε στο διεθνές τραπέζι. Οι μητέρες, οι εργαζόμενες, οι φοιτήτριές  και τα μικρά κορίτσια από το Αφγανιστάν περιμένουν φοβισμένες καθώς ο κόσμος φαίνεται να στέκεται με σταυρωμένα χέρια.

Υπάρχουν άνθρωποι που επισημαίνουν ότι αν και η πτώση του καθεστώτος το 2001 έκανε τις γυναίκες ξανά ορατές, καταργώντας την μπούρκα, δίνοντάς τους δικαίωμα ψήφου και εκπαίδευσης ή βάζοντας τα ονόματά τους στις ταυτότητες των παιδιών τους από πέρυσι (τα ονόματα των γυναικών δεν εμφανίζεται ούτε στα έγγραφα ούτε στις ταφόπλακες στα νεκροταφεία), το Αφγανιστάν θεωρείται το χειρότερο μέρος για να γεννηθείς αν είσαι γυναίκα και ο δρόμος προς τη συγκεκριμένη χειραφέτηση ήταν ακόμα μακρύς.

Αν και για μερικούς μπορεί να μοιάζει με μικρό επίτευγμα, μια νέα γενιά Αφγανών κοριτσιών μεγάλωσε πηγαίνοντας στο σχολείο, καλλιεργώντας όνειρα ελευθερίας, μια πραγματικότητα που τους έδινε όχι μόνο ελπίδα, αλλά και το δικαίωμα να πάρουν θέση στο μέλλον.

Twitter

Παρά τη συντριπτική διαπίστωση των χαμένων δικαιωμάτων και του αυξημένου κινδύνου, οι Αφγανές γυναίκες απέδειξαν ότι μπροστά σε αδιανόητους φόβους, δεν υποχωρούν εύκολα. Ένα βίντεο που κυκλοφόρησε από τον ανταποκριτή του Al Jazeera, Hameed Mohammad Shah, δείχνει γυναίκες στην Καμπούλ να διαμαρτύρονται για τα δικαιώματά τους, ενώ ένοπλοι άνδρες να βρίσκονται πολύ κοντά. Κρατούν ήσυχα μικρές πινακίδες σε ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ οι άντρες τις παρακολουθούν.

Σε ένα άλλο βίντεο, οι ίδιες γυναίκες περπατούν στο δρόμο, απαιτώντας τα δικαιώματα να συνεχίσουν τη δουλειά τους, να πάνε σχολείο και να ασχοληθούν με την πολιτική. Αυτή η μικρή αλλά ισχυρή πράξη θεωρείται η πρώτη διαμαρτυρία απέναντι στο νέο καθεστώτος των Ταλιμπάν. Σύμφωνα με τη μετάφραση του Shah, μία από τις γυναίκες φωνάζει: «Καμία δύναμη δεν μπορεί να αγνοήσει και να πνίξει τις γυναίκες».

Την Τετάρτη, 18 Αυγούστου, είκοσι χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και εκείνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ζήτησαν την προστασία των δικαιωμάτων των Αφγανών γυναικών και δεσμεύτηκαν ότι θα σταλεί υποστήριξη ώστε να «εξασφαλιστεί ότι οι φωνές τους θα ακουστούν». Ωστόσο, μέχρι σήμερα οι Ηνωμένες Πολιτείες ή η διεθνής κοινότητα δεν έχουν χαρακτηρίσει επίσημα τις εξελίξεις ως ανθρωπιστική κρίση ή παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ώστε να απαιτηθεί δράση για την υπεράσπισή τους.

Όταν στα τέλη αυτού του μήνα Αυγούστου, τα τελευταία αμερικανικά στρατεύματα θα εγκαταλείψουν τη χώρα, όπως είπε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, “οι Αφγανοί θα πρέπει να πολεμήσουν για τον εαυτό τους”.

Διαβάζοντας τέτοιες προτάσεις και τις συγκλονιστικές μαρτυρίες που μας υπενθυμίζουν ότι το σκοτεινό όραμα του Ισλάμ που υιοθετήθηκε από τους Ταλιμπάν θέλει να υποτάξει, να υποδουλώσει, να κάνεις τις γυναίκες αόρατες, κάποιοι από εμάς νιώθουμε ολοένα αυξανόμενη οργή, θυμό και αίσθημα αδυναμίας.

Αναζήτησε τα παρακάτω links για περισσότερες πληροφορίες και για να μάθεις ποιοι οργανισμοί εργάζονται για να βοηθήσουν όλους εκείνους που έχουν ανάγκη στο Αφγανιστάν.

International Media Support | Women for Women International | The International Committee of the Red Cross | Women For Afghan women