Graffiti, ή αλλιώς η παράνομη τέχνη που κυριαρχεί σε τοίχους, τρένα, μετρό, λεωφορεία, υπόγειες διαβάσεις. Κάποιοι το θεωρούν ένα όμορφο πράμα που τους ευχαριστεί να το βλέπουν και να το φωτογραφίζουν. Μερικές φορές ταυτίζονται κι όλας. Κάποιοι άλλοι δε, το βλέπουν και αγριεύουν και πιστεύουν πως όποιοι κάνουν αυτές τις «μουντζούρες» θα πρέπει να τιμωρούνται.

Όλα ξεκίνησαν γύρω στο 1960-70 στην Νέα Υόρκη από πιτσιρικάδες που έγραφαν το όνομα τους ή το ψευδώνυμο τους σε διάφορα σημεία της πόλης. Αυτό ονομαζόταν hitting και μετά tagging. Ο ανταγωνισμός πολύ υψηλός μεταξύ των writers για το ποιός θα το γράψει σε περισσότερα σημεία και με πιο διαφορετικό/ξεχωριστό τρόπο από τον άλλο. Το ΤΑΚΙ 183 ήταν ένα από τα πιο γνωστά ψευδώνυμα κατά το ’71. Όπως επίσης το Julio 204, joe136 και frank 207.

«Κανείς δεν με ρώτησε αν θέλω να ξυπνάω και να βλέπω αυτό τον τοίχο μπροστά μου, ή αισθητικά πως μου φαίνεται. Οπότε και εγώ το ζωγράφισα και δεν περιμένω να μου πει κανένας τίποτα, αν το κάνω σωστά ή όχι.» – Jasone

Πολλές μεθόδοι, όπως και διάφορα καλλιγραφικά στυλ, δοκιμάστηκαν και αναπτύχθηκαν. Όλοι οι writers αναζητούσαν την φήμη και τον σεβασμό του απλού κόσμου αλλά και των αλλων writers. Αρχικά βέβαια το graffiti όπως λένε χρησιμοποιούταν από  πολιτικούς ακτιβιστές, για δημοσιοποίηση των δηλώσεών τους, και από συμμορίες του δρόμου, με σκοπό την οριοθέτηση των περιοχών τους.

Υπάρχουν graffiti νόμιμα και παράνομα. Στο χέρι τους είναι όμως. Κάποιοι επιλέγουν τα νόμιμα χωρίς να τα βάζουν με το σύστημα, κάνοντας τα graffiti τους με ηρεμία και χωρίς καθόλου φόβο. Κάποιοι άλλοι δε (που δεν είναι λίγοι), επιλέγουν τα παράνομα graffiti, πιστεύοντας πως με αυτό πάνε κόντρα στο κατεστημένο δείχνοντας την απέχθεια τους σ’αυτό.

Αισθάνονται όπως δήλωσαν κάποιοι από αυτούς σε ανώνυμες πάντα συνεντεύξεις πως ζωγραφίζοντας εκεί έξω, ξεφεύγουν από την μίζερη πραγματικότητα και ζούνε έντονα την αδρεναλίνη του παράνομου,  καθώς τους εξιτάρουν οι απαγορεύσεις και πεισμώνουν όλο και πιο πολύ. Μερικοί έχουν στον μυαλό τους πως οι γκραφιτάδες είναι άτομα με παράξενα μυαλά και ιδέες που θέλουν απλά να δημιουργούν εντάσεις και να τα βάζουν με τις Αρχές. Ποτέ δεν κατάλαβα γιατί το πιστεύουν αυτό βέβαια. Οι περισσότεροι από αυτούς θαρρώ πως είναι και λίγο ρομαντικοί, και όχι τόσο «βάνδαλοι»  όπως θέλουν να τους χαρακτηρίζουν κάποιοι, καθώς κατα τα λεγόμενα τους οι περισσότεροι ελπίζουν σε ένα κόσμο καλύτερο και δουλεύουν γι’αυτό. Πώς;  Είναι απλό!  Μετατρέποντας τους γκρι γεμάτο βρωμιές και καυσαέρια τοίχους σε έργα τέχνης με πολλά χρώματα και ..μηνύματα.

«Μερικές φορές η κατάσταση του κόσμου με αηδιάζει τόσο πολύ, που δεν μπορώ να φάω ούτε δεύτερο κομμάτι μηλόπιτα» –Bansky 

Υπάρχουν πολλές ομάδες graffiti που φαίνεται να ξεκίνησαν με αφορμή το Hip Hop συγκρότημα TerrorXCrew. Λένε γενικώς πως όσο πιο αυθεντικό είναι το στυλ που ζωγραφίζει , τόσο πιο γνωστός και σεβαστός θα γίνει ο γκραφιτάς. Περισσότερο ανδρικό θα λέγαμε ότι είναι το συγκεκριμένο «σπορ» όμως υπήρξαν και γυναίκες κατα καιρούς  που προσπάθησαν να μπούνε με ανδρικά ψευδώνυμα στον χώρο, όμως τα σχέδια τους τις πρόδιδαν. Ήταν πιο φωτεινά σε σχέση με τα υπόλοιπα.

Αναμφησβήτητα ζούμε σε μια όχι και τόσο ήρεμη εποχή. Κάποιοι κάνουν ότι θέλουν χωρίς να τους νοιάζει τι λέει η μάζα, απλά αποφασίζουν. Καποιοι θέλουν να μιλήσουν και δεν μπορούν , φοβούνται, ντρέπονται ή ξέρουν πως και να μιλήσουν δεν θα αλλάξει και κάτι. Κάποιοι λένε τι γνώμη τους με λόγια χωρίς κανένα αποτέλεσμα.

Τρόποι «επανάστασης» υπάρχουν πολλοί, κάποιοι όμως αποφάσισαν να «επαναστατήσουν», να μιλήσουν, να ζήσουν, εκράζοντας τα συναισθήματα τους  μέσα από ζωγραφιές, μέσα από την τέχνη και τη δημιουργία. Πότε ζωγραφισμένα πρόσωπα σκυθρωπά, πότε με παράπονο, δάκρυα, πότε χαρούμενα,  πότε με δράση και πότε συνοδευόμενα με συνθήματα ή αυτοσχέδια ποιήματα.

Σε καμία περίπτωση δεν προωθώ το παράνομο graffiti. Το αναγνωρίζω όμως ως μορφή τέχνης και δημιουργίας. Είναι που είμαι και ρομαντική και πιστεύω στην παγκόσμια ειρήνη και ονειρεύομαι (ακόμη και σήμερα) έναν κόσμο παραμυθένιο χωρίς δράκους και κακούς. Θέλω και μ’αρέσει, οι άνθρωποι να βρίσκουν τρόπους να λένε χωρίς φόβο αυτό που θέλουν και να αισθάνονται καλά.

Δεν μ’αρέσει να βλέπω στους τοίχους βρισίδια, πολιτικές ή αθλητικές απόψεις και ειρωνίες. Μου αρέσουν  εκείνα τα έργα τέχνης στα όρια κάποιες φορές του ρεαλισμού, (γιατί κάποια περί έργα τέχνης πρόκειται) με τα πολλά χρώματα που πίσω κρύβουν συναισθήματα, είτε αυτό είναι χαρά, είτε λύπη, ή ευρηματικές ατάκες, ή διάφορα μηνύματα του τύπου «Μαρία Παντρέψουμε, ο Μπάμπης σου» . Γενικότερα θαυμάζω την τέχνη, και τη δημιουργικότητα, όπου κι αν είναι, όπως και να είναι.  Σεβόμενη πάντα την ιδιωτική περιουσία του άλλου, τον προσωπικό του χώρο.  Η τέχνη υπάρχει για να κάνει τη ζωή μας καλύτερη, όχι για να δημιουργά ίτριγκες, ούτε πολέμους.

«Χρειάζομαι κάποιον να με προστατεύσει από τα μέτρα που παίρνουν για την προστασία μου» – Banksy 

Στην Κύπρο

Έχω την αίσθηση  πως όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο και περισσότερα graffiti γεννιούνται μέσα στις πόλεις. Λίγο η «ξαφνική» οργή των πολιτών, λίγο η ανάγκη για αλλαγή, η ανάγκη να φωνάξουν για το άδικο, την αγάπη, την αλήθεια, το μέλλον, τροφοδότησαν απ ’ ό,τι φαίνεται  τους γκραφιτάδες να πάρουν στο χέρι περισσότερα σπρέι. Πολλά είναι  τα έργα τέχνης στους δρόμους με βαθιά νοήματα, που πολλές φορές σταματώ να χαζέψω και να φωτογραφίσω. Πολλά είναι και εκείνα όμως  που την μια μέρα τα βλέπω και την άλλη εξαφανίζονται…. και αναρωτιέμαι:  γιατί να τους στερούν το δικαίωμα να εκφράζονται μέσα από την τέχνη αν δεν είναι ιδιωτική περιουσία; Γιατί μας στερούν το δικαίωμα και σε εμάς που δεν είμαστε γκραφιτάδες να δούμε και μια άλλη οπτική, πιο αισιόδοξη, διαφορετική. Δηλαδή ποιου δεν θα άρεσε κατα την βόλτα του, είτε με τα πόδια, το ποδήλατο, τα πατίνια, το αυτοκίνητο, στην θέση των ανούσιων γκρι τοίχων, να βλέπει χρώματα;

Πρόσφατα στη Λεμεσό πραγματοποιήθηκε το Street Life Festival 2014, όπου όσοι παρευρέθηκαν εκεί είχαν την δυνατότητα μεταξύ άλλων δραστηριοτήτων να δουν γκραφιτάδες να δημιουργούν graffiti στους τοίχους συγκεκριμένης περιοχής και να πάρουν μέρος . Τι όμορφα  θα ήταν να υπάρχει μια φορά τον μήνα μια τέτοια γιορτή! Εγώ πάντως πιστεύω πως ήρθε η στιγμή να γεννηθεί κάτι ωραίο και αισιόδοξο. Ποτέ δεν το είχαμε μεγαλύτερη ανάγκη.  Ας βάλουμε λίγο ευτυχία στις πόλεις μας και θα μπει και στην ψυχή μας.

Μόνο έτσι θα σωθούμε.

Στις φωτογραφίες απεικονίζονται graffiti που υπάρχουν (ακόμη ελπίζω) σε δρόμους της Κύπρου. Για πρόσεξε τα, όλο και κάτι έχουν να σου πούνε.