Τα μηνύματά μας στα social έδιναν κι έπαιρναν μετά την «μελέτη» των galleries από τα φετινά MTV VMA:

«Τα είδες; Τι φρίκη…!»

Και δώσ’ του να εκτονώνουμε τα ανάλαφρα κουτσομπολίστικά μας ένστικτα εκφράζοντας με κάθε διαθέσιμο emoji και sticker το σοκ μας από τις εμφανίσεις των περισσότερων σταρ.

Η Miley Cyrus -κυρίως- είχε κάνει και πάλι το “θαύμα” της, όσο αναμενόμενο κι αν ήταν. Όλος ο κόσμος που παρακολουθεί τη showbiz μιλούσε για εκείνη και για τις εκκεντρικές εμφανίσεις της στα βραβεία, που προκάλεσαν από έκπληξη έως και αηδία. Tα media γέμισαν με φωτογραφικά ρεπορτάζ για την «κακογουστιά» των ενδυματολογικών επιλογών της Miley και άλλων celebrities που παρευρέθηκαν στο event.

Όμως αφού καταλάγιασε η πρώτη έξαψη, ακολούθησε μεταξύ μας η μεγάλη απορία:

«Ρε συ… Μήπως φταίμε εμείς; Μήπως γεράσαμε;»

Κι έτσι όπως εκφράστηκε, αυτή τη φορά δεν ήταν απλά το αστειάκι που κάνουμε συνήθως προσπαθώντας να ξορκίσουμε το πέρασμα του χρόνου, παραδεχόμενοι μεν εμμέσως ότι μεγαλώσαμε, αλλά κάνοντάς το με στυλ, λες και η πραγματικότητα θα γίνει έτσι πιο επιεικής μαζί μας. Αυτή τη φορά το ερώτημα ήταν πολύ σοβαρό και ζωτικής σημασίας για όσους αρθρογραφούμε για τη Μόδα. Εστιάζοντας στο αισθητικό μέρος, βρισκόμασταν ενώπιον ενός συναισθηματικού προβληματισμού που δεν μπορούσε να εξαντληθεί στην πανάκεια του χάσματος γενεών, και από τον οποίο ξεπηδούσε αυτομάτως ένα νέο ερώτημα: Υπάρχει το στυλ της νέας εποχής, αυτής της προβληματικής και αμήχανης, και αν ναι, ποιο είναι αυτό;

Time for change

Είναι παράλογο να περιμένουμε να δούμε πάνω στους σταρ τούς κανόνες του στυλ και της κομψότητας όπως τους μάθαμε και όπως διαμορφώνονται μέχρι περίπου τα 30 μας. Κάπου εκεί είναι συνήθως η ηλικιακή φάση που για τους περισσότερους αποτελεί χονδρικά το όριο μέχρι το οποίο επιδέχονται αλλαγές τα αισθητικά πρότυπα που διατηρούμε πάνω μας για την υπόλοιπη ζωή μας και που θεωρούμε γενικότερα «αποδεκτά». Όταν όμως ακόμα και οι νεότεροι μένουν έκπληκτοι μπροστά σε κάποιες εικόνες, τότε μάλλον έχει φτάσει εκείνη η ώρα της αλλαγής. Η γενικευμένη αδυναμία μας να «επεξεργαστούμε» και να αποδεχθούμε αυτό που βλέπουμε, μαρτυρά το μέγεθος και την σημασία της νέας πρότασης.

Και δεν θα πρόκειται μόνο για τις συνηθισμένες διαφορές ανάμεσα στα στυλ που χαρακτηρίζουν κάθε δεκαετία, αλλά για κάτι μεγαλύτερο. Σε αυτό συνηγορούν το κενό και η αμηχανία που μας προκαλεί η δεκαετία που διανύουμε, όταν χρειάζεται να περιγράψουμε τα κύρια χαρακτηριστικά της μόδας της. Η δυσκολία είναι παροιμιώδης, και μεγάλο θέμα συζήτησης ανάμεσα στους fashion editors διεθνώς και σε “φιλοσόφους” της μόδας, όπως το σχεδιαστικό δίδυμο Meadham Kirchoff και η Li Edelkoort, μία από τους πιο γνωστούς trend forecasters διεθνώς (πατώντας στα παραπάνω links και διαβάζοντας τις απόψεις τους, θα κάνετε στους εαυτούς σας ένα πολύτιμο fashion knowledge δώρο).

Η σημερινή μόδα μοιάζει να έχει «παγώσει» ανακυκλώνοντας δημιουργικά αλλά με σαφή όρια, τα στυλ περασμένων δεκαετιών, ακόμα και των τόσο κοντινών 90’s, και περιμένοντας ένα μπαμ ή κάποιον να πατήσει το κουμπί της επανεκκίνησης και να την πάει ένα βήμα παραπέρα. Φαίνεται και από τα πολύ δημοφιλή βίντεο που συνοψίζουν την μόδα από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι σήμερα. Φτάνοντας στην εποχή μας, τα μοντέλα του εκάστοτε βίντεο έχουν στυλ τόσο βαρετό και άτολμο τελικά, που ακόμα και το normcore φαντάζει «αποψάρα» μπροστά τους, τουλάχιστον για όσους θεωρούμε πως η οπτική ουδετερότητα (ενός χαλαρού λευκού T-shirt και ενός τζην, και όχι π.χ. του στυλ μιας Tilda Swinton, για να μην παρεξηγούμαστε) δεν είναι πια μόδα και στυλ άξια να μας κάνουν να ασχολούμαστε τόσο πολύ μαζί τους.

Ποιος θα πάει την μόδα μπροστά;

Κάπου εκεί, η ελπίδα για τη μόδα μοιάζει να έρχεται στις επιλογές ανώνυμων και επώνυμων, σαν αυτές μιας Lady Gaga ή μιας Miley Cyrus. Ας τις παραδεχτούμε τουλάχιστον για την αισθητική τόλμη τους και κατά τα άλλα ας σχολιάσουμε θετικά, αρνητικά, αλύπητα αρνητικά, ό,τι άλλο θέλουμε γι’ αυτές.

Η σεμνότητα και τα προσχήματα έχουν εξοστρακιστεί εδώ και χρόνια όχι μόνο από τα VMA αλλά και από μεγάλο μέρος της showbiz. Δεν φαίνεται να αποτελούν πια κριτήρια για ενδυματολογικές επιλογές σε events όπου δεν υπάρχει “black tie dress code”. Αν οι σταρ, που είναι «οχήματα» που βοηθούν τη μόδα να πάει μπροστά, δεν τολμήσουν να υιοθετήσουν καινούργιες προτάσεις σχεδιαστών, τότε ποιος; Η υπόλοιπη φιλολογία, για το πόσο πετυχημένος είναι ο κάθε πειραματισμός, τι εντύπωση δίνει στον καθένα που τον βλέπει, και για το τι πρεσβεύει ο κάθε celebrity, είναι άλλη συζήτηση. Στην ενδυματολογία της showbiz, η προσοχή έχει περάσει περισσότερο στη σφαίρα της αισθητικής και λιγότερο σε αυτή των κοινωνικών επιταγών, ακόμα και των πιο φιλελεύθερων σύγχρονων. Σε αυτό το πλαίσιο γίνεται ακόμα πιο εμφανής η συγγένεια, έως και ταύτιση, μόδας και τέχνης. Για την Μόδα και το Θέαμα, τουλάχιστον, αυτό δεν μπορεί παρά να είναι θετικό στοιχείο.

Για παράδειγμα, η ακραία εκκεντρικότητα της Lady Gaga, και οι εμφανίσεις της που θα τις έλεγες και (art) installations από μόνες τους,  πέρασαν στην mainstream μόδα με την έννοια ότι πλέον αναγνωρίζονταν και γίνονταν αποδεκτές τολμηρές φόρμες που είχε υιοθετήσει και υποστήριζε μεταξύ άλλων και η Gaga: π.χ. η μέχρι πριν λίγα χρόνια θεωρούμενη ως εντελώς ανορθόδοξη φόρμα των εμβληματικών high heels του McQueen. Η τραγουδίστρια τα φορούσε στην υπερβολή τους, η mainstream μόδα και αρκετές πασαρέλες τα υιοθέτησαν σε πιο safe, αλλά πάντα καινοτόμες εκδοχές τους. Δείτε επίσης τα πολύχρωμα κοστούμια της Miley και της ομάδας που την πλαισίωσε στην τελευταία της εμφάνιση στη σκηνή των φετινών VMA. Ως εντύπωση, μου θύμισε τα ρούχα –και όχι κοστούμια, όσο παράξενo κι αν φαντάζει αυτό- που είχαμε δει στην έκθεση “Aaaargh! Monsters In Fashion”, του οργανισμού Atopos, που ήταν αφιερωμένη σε ό,τι πιο avant-garde έρχεται από τον κόσμο της μόδας και τις εναλλακτικές πασαρέλες. Monsters μεν, fashion δε, και μάλιστα acclaimed.

Next big thing

Κατά τη γνώμη μου, περισσότερο ακόμα από τα εναλλακτικά υλικά κατασκευής ρουχισμού, είναι πιθανότερο το next big thing στην εξέλιξη της μόδας να είναι οι “νέες” φόρμες και τα ασυνήθιστα πατρόν – το σχήμα των όγκων και τα απροσδόκητα σημεία όπου θα τοποθετούνται. Μία πρόταση που εξάλλου είναι εδώ και πολλά χρόνια παρούσα, με πιο γνωστούς, ίσως, εκπροσώπους της, τους Yamamoto, Miyake, Rei Kawakubo με την Comme des Garcons, και που ακόμα ψάχνει την ευρύτερη καθιέρωσή της. Φόρμες που δεν θα ακολουθούν απλά το σώμα, αλλά θα το απελευθερώνουν από το περίγραμμά του και θα επεκτείνουν τον ρόλο του και τις ενδυματολογικές δυνατότητες του υποκειμένου που τις φοράει.

Μέχρι όμως να αποδειχθεί αν προβλέπω σωστά ή όχι, γνώμη μου είναι ότι για να κρίνουμε σήμερα αν ένα outfit είναι καλόγουστο ή όχι, θα πρέπει να δίνουμε σημασία κυρίως στην συνεκτικότητα της εικόνας του, και λιγότερο στο παραδοσιακό ενδυματολογικό savoir vivre. Πήξαμε στις mermaid τουαλέτες και στο σετάκι skinny jeans -T-shirt – μακρύ μαλλί. Αφού ανέκαθεν φανταζόμασταν το μέλλον τολμηρό στον τομέα της μόδας, γιατί να είμαστε τόσο συντηρητικοί;